خطای دیدهای جالب و علت ایجاد آنها

در این تصاویر چیزهایی می‌بینید که وجود خارجی ندارند یا آن‌طور نیستند که شما فکر می‌کنید. خطای دید یا خطای بصری انواع مختلفی دارد که برخی‌ از آنها ساخته دست انسان‌ها هستند و بعضی دیگر در دنیای واقعی اتفاق می‌افتند.

-شبکه‌بندی هرمن به تقاطع میان مربع‌ها دقت کنید. آیا نقطه‌های چشمک‌زنی را می‌بینید که سفید و سیاه می‌شوند؟ این نقطه‌ها اصلا وجود ندارند و ساخته ذهن ما هستند! برای علت وقوع این پدیده این نظریه‌ مطرح شده است که نوعی از سلول‌های بنیادی واقع در قشر بینایی سبب ایجاد این خطا می‌شود.

-اتاق ایمز دو شخصی که در عکس می‌بینید، قدوقواره‌ای یکسان دارند! این خطای دید خطای دید اتاق ایمز نامیده می‌شود و به‌خاطر شکل ذوزنقه‌ای اتاق به وجود می‌آید. از زاویه دید بیننده، اتاق شکل مربعی معمولی است، اما در واقع این‌گونه نیست. شخصی که در عکس کوچک‌تر دیده می‌شود، در فاصله دورتری از دوربین قرار دارد. جالب است بدانید در فیلم و سریال‌ها، همچون مجموعه ارباب حلقه‌ها، از اتاق ایمز به‌عنوان ترفند فیلم‌برداری استفاده شده است.

مولر-لایر یکی از خطاهای دید قدیمی است، اما همچنان مخاطبان را شگفت‌زده می‌کند. خوب به عکس نگاه کنید. به‌نظر شما کدام خط بلندتر است؟ شاید بلافاصله به خط پایین اشاره کنید، اما این خط‌ها هم‌اندازه‌اند. انسان‌ها می‌توانند اندازه‌ها را بسته به فاصله‌شان تا حدودی تشخیص بدهند. درباره خطای مولر – لایر این نظریه مطرح شده است که علت وقوعش اشتباه مغز هنگام تشخیص فاصله و دوبعدی‌بودن خط‌هاست. طبق نظریه‌ای دیگر، جهت پیکان‌های خط‌ها سبب ایجاد خطای دید می‌شود.

آیا تابه‌حال متوجه شده‌اید که ماه وقتی در امتداد افق است در مقایسه با زمانی که در سطح بالاتری قرار دارد، بزرگ‌تر دیده می‌شود؟ خطا دید ماه از خطاهای واقعی همچون توهم تپه گرانشی است. علت وقوع این خطای دید هنوز دقیقا مشخص نیست، با وجود این نظریه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه علت بزرگ دیده‌شدن ماه رنگ آن و هاله دورش است.

-سیاه‌چاله در حال گسترش به مرکز سیاه‌چاله خیره شوید. آیا گسترش آن را می‌بینید؟ در واقعیت عکس هیچ تکانی نمی‌خورد و گسترش این سیاه‌چاله فقط خطای دید است. تلاش مغز ما برای پیش‌بینی گسترش سیاه‌چاله سبب ایجاد این خطا می‌شود.

-چرخش اجسام به تصویر نگاه کنید و چشمان خود را روی آن حرکت دهید. کم‌کم متوجه حرکت اشکال تصویر می‌شوید، اما در واقع هیچ حرکتی وجود ندارد و شما با یک عکس ثابت مواجهید. اگر به مرکز تصویر خیره شوید، حرکات متوقف می‌شوند. این دسته از تصاویر خطای دید، منشأ فیزیولوژیکی دارند. مغز در رویارویی با این حجم از رنگ، نور و بعدهای مختلف بیش از حد فعال و سبب ایجاد خطای دید می‌شود.

-عکس نگاتیو به‌مدت ۳۰ ثانیه به عکس نگاتیو سمت چپ نگاه کنید. سپس توجهتان را به X در تصویر سمت راست بدهید و چند بار پلک بزنید. مغز و دستگاه بینایی تصویر نگاتیو را دریافت می‌کنند و عملا آن را به تصویر رنگی تبدیل می‌کنند. علت اصلی وقوع این خطا گیرنده‌های نوری چشم ما هستند. این گیرنده‌ها پس از خیره‌شدن به عکس نگاتیو خسته می‌شوند و این مسئله خطای دید ایجاد می‌کند.

-مثلث کانیزسا وسط تصویر مثلثی می‌بینید که در واقع وجود ندارد. مغز برای دریافت تصویری کامل جاهای خالی را پر می‌کند و تصویر مثلثی کامل می‌سازد. با توجه به نظریه گشتالت، ما اجسامی را که نزدیک هم هستند به‌عنوان دسته‌ای وابسته به هم می‌بینیم.

-گربه روی پله به‌نظر شما گربه در حال بالارفتن از پله‌هاست یا پایین‌رفتن؟ این خطای دید واقعی مدتی موضوعی جنجالی در شبکه‌های مجازی بود. جالب است بدانید هنوز پاسخی برای این سوال پیدا نشده است و جهت حرکت گربه واقعا مشخص نیست.

.قدیمی‌ترین خطای دید جهان. به‌نظر شما انسان از چه زمانی متوجه وجود خطای دید شده است؟ ابتدا به تصویر نگاه کنید. این مجسمه در معبد ایراواتسوارا در جنوب هند قرار دارد و قدیمی‌ترین خطای دید دنیا تلقی می‌شود. قدمت این مجسمه‌ها به قرن ۱۲ میلادی برمی‌گردد و شاهکاری در معماری باستانی هند محسوب می‌شوند. در این سازه، دو موجود را می‌بینیم که انگار به هم متصل‌اند. اگر به موجود سمت راست نگاه کنید، یک فیل می‌بینید. اگر بدن و پاهای فیل را با دست بپوشانید، متوجه می‌شوید موجود سمت چپ یک گاو است.