خوش اومدید به پست. قبلا منتشر شده و ویرایش خورده.
۱: ”روزالیند فرانکلین“: زنی که عکس DNA را گرفت. 🧬 ایشون یک شیمیدان بلورنگار بود که با تکنیک پراش اشعه ایکس، عکس معروف ۵۱ را گرفت. این عکس ساختار مارپیچ دوگانه DNA را به وضوح نشان میداد. -اما چی شد؟ مَردانی که همکارش بودن، "جیمز واتسون" و "فرانسیس کریک" بدون اجازه و بدون ذکر نام روزالیند، از این عکس و داده‌هاش استفاده کردند و مدل DNA را ساختن. این دو نفر بعدا جایزه نوبل دریافت کردند و این درحالی بود که نام روزالیند فرانکلین تنها به حاشیه رفت. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ۲: ”لایز مایتنر“: مادر شکافت هسته ای ⚛️ ایشون یک فیزیکدان درخشان بود که همراه مردی به اسم "اتو هان" روی پدیده‌ی "شکافت هسته‌ای" کار میکرد. در واقع، مایتنر بود که برای اولین بار این پدیده رو به طور نظری توضیح داد و حتی برای این پدیده نام "شکافت" رو انتخاب کرد. —اما چی شد؟ وقتی نازی‌ها به قدرت رسیدن، مایتنر که شخصی یهودی بود، فرار کرد. اتو هان آزمایش‌های مشترکشان را به تنهایی ادامه داد و در نهایت جایزه نوبل شیمی ۱۹۴۴ رو به صورت انفرادی برد و نقش حیاتی مایتنر کاملا نادیده گرفته شد.
۳: ”چین-شیونگ وو“ بانویی که قانون فیزیک را شکست داد📐 ایشون یه فیزیکدان تجربی درخشان بود. دوتا فیزیکدان نظری به نام‌های "تسونگ-دائو لی" و "چین نینگ یانگ" فرضیه ای مطرح کردن که یک قانون فیزیک به نام "تقارن پاریته" ممکن است نقض بشه. اما هیچکس نمیدونست چطوری باید ان را آزمایش کند. اما چی شد؟ چین-شیونگ وو ازمایش بسیار پیچیده ای رو طراحی کرد و ثابت کرد که تقارن پاریته نقض میشه! این یه انقلاب بزرگ برای فیزیک و فیزیکدانان بود. لی و یانگ به خاطر طرح فرضیه، سال ۱۹۵۷ جایزه نوبل گرفتن، اما متاسفانه خبری از اسم وو در لیست برندگان نبود. —نکته کلیدی: به این پدیده "شکست تقارن توسط مادام وو" گفته میشه اگرچه خودش هرگز به نوبل دست نیافت. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ۴: ”سیسیلیا پین-گاپوشکین“ بانویی که ستاره‌ها رو شکافت 🌌 ایشون یک اخترشناس بریتانیایی-آمریکایی در دهه ۱۹۲۰ بود که روی طیف نور ستاره‌ها کار کرد. اون موقع، همه فکر میکردن ترکیب شیمیایی ستاره‌ها شبیه به زمین هست. سیسیلیا در پایان‌نامه دکتری‌ش ثابت کرد که ستاره ها عمدتا از هیدروژن و هلیوم ساخته شدن و این دو عنصر، سازندگان اصلی کائنات هستن. این یکی از درخشان ترین و انقلابی ترین پایان نامه‌های تاریخ نجوم بوده و هست! اما چی شد؟ استادش، "هنری نوریس راسل" سیسیلیا رو متقاعد کرد که این نتیجه احتمالا اشتباهه و به سیسیلیا گفت که باید این نتیجه رو از پایان‌نامه‌ش حذف کنه! چند سال بعد، راسل خودش با روش‌های دیگه ای به همون نتیجه ای که سیسیلیا رسیده بود، رسید و این کشف بزرگ رو به نام خودش ثبت کرد و الان همه آن رو به عنوان "کار راسل" میدونن.. —و اما پیروزی دیر هنگام. با وجود همه ی این داستانها، داستان سیسیلیا پایان خوشی داره! ایشون به کارِش ادامه داد و بعدها به اولین رئیس دپارتمان اخترشناسی در دانشگاه هاروارد تبدیل شد و بالاخره اعتبار واقعی‌ای که حقش بود رو به دست اورد. ایشون مسیر رو برای همه زنان اخترشناس پس از خودش باز کرد.
۵: ”نسا میر“: کاشف ساختار آنزیم HIV 🦠 ایشون یه دانشمند ایرانی-آمریکایی بود که با استفاده از بلورنگاری اشعه ایکس، موفق به کشف ساختار سه بعدی آنزیم "پروتئاز" در ویروس ایدز (HIV) شد. این کشف نقطه عطفی برای طراحی دارو ضد رتروویروسی بود که جون خیلی از بیماران مبتلا به ایدز رو نجات داد. اما چی شد؟ ایشون در اوج جوانی و زمانی که ۳۷ سالشون بود، با سقوط از ارتفاع از دنیا رفت. اگر زنده می‌موند، قطعا شانس دریافت جایزه نوبل داشت. پس از مرگش، مَردهایی که همکارش بودن، تحقیقات رو ادامه دادن و اعتبار بیشتری کسب کردن. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ۶: ”جاسلین بل بورنل“: زنی که تپ‌اخترها رو کشف کرد و نوبلی رو دید که به استادش رسید 🌠 ایشون یه دانشجوی دکترای جوون در کمبریج و در دهه ۱۹۶۰ بود که روی داده‌های به تلسکوپ رادیویی جدید کار میکرد. او مدتها بود که داده‌ها رو به دقت تحلیل میکرد. ایشون برای اولین بار یک سیگنال تپنده منظم رو در داده ها شناسایی کرد. این سیگنال انقدر منظم بود که اول این سیگنال رو "سیگنال موجودان فضایی یا little green men" نامگذاری کردن. در نهایت، جاسلین اولین "تپ اختر یا pulsar" رو کشف کرد. تپ اختر ها هسته‌های فروپاشیدهٔ ستاره‌های عظیم هستن که موجهای رادویی را مثل یه فانوس دریایی کیهانی ساطع میکنن. این کشف جاسلین، یکی از بزرگترین کشفیات نجوم در قرن بیستم بود. اما چی شد؟ سال ۱۹۷۴، جایزه نوبل فیزیک به خاطر این کشف خفن و انقلابی اهدا شد. اما نه به جاسلین بل! بلکه به مردی که استاد و راهنمای جاسلین به نام "آنتونی هیویش" بود رسید. جامعه نجوم از این تصمیم شوکه شد. خیلی از ستاره‌شناسان برجسته از جاسلین حمایت و این تصمیم رو بی‌عدالتی خطاب کردند. خود جاسلین با شگفتی گفت که از قبل بعید میدونسته یه دانشجو جایزه نوبل بگیره، ولی این اتفاق باعث شد بحثای زیادی درمورد حق و نقش دانشجوها در تحقیقات ایجاد بشه.
در اخر؛ این لیست، تنها بخش خیلی کم و کوچیکی اژ داستانهای تاریخی ناگفته‌ست. تاریخ علم، پر از صدای خاموش زن هایی هست که دنیا رو ساختن. همین الان اگه به اینترنت وای فای وصلی، هیدی لامار، و زمانی که برنامه نویسی میکنی، آدا لاولیس، یا به رازهای دی ان ای فکر میکنی، روزالیند فرانکلین رو به یاد داشته یاش که نشون دادن پشت بسیاری از کشفهای بزرگ، نبوغ زنانی قرار داره که سایه‌شون بر تاریخ بلنده.
اگر پسندیدی، لایک کن و به سازنده انرژی بده!
