شناخت رویای شفاف

توانایی کنترل رویا و تجربه‌ی واقعی فانتزی‌ترین اتفاقات، موقعیت‌ها و فضاها، آرزوی افراد بسیاری است و برخلاف بسیاری از آرزوها، امکان رسیدن به آن ممکن است! مطالعات علمی و روانشناختی نشان داده است که اغلب افراد، حداقل یک‌بار تجربه‌ی رویای شفاف دارند. برای به دست گرفتن کنترل مسیر رویا، روش‌های متعدد و مؤثری معرفی و تحقیقات بسیاری انجام شده است. اگر درباره‌ی رویای شفاف کنجکاوید یا دوست دارید راه‌های تجربه‌ی آن را یاد بگیرید و معمار دنیای خواب‌تان باشید، این پست رو تا آخر بخونید :)

معمولا زمانی‌که در خوابیم، نمی‌دانیم اتفاقاتی که تجربه می‌کنیم، واقعی نیستند و به همین خاطر تجربه‌ی کابوس در خواب می‌تواند واقعا ناخوشایند و دلهره‌آور باشد. در رویای شفاف می‌دانیم دنیای اطراف ما واقعی نیست. رویای شفاف در واقع تجربه‌ای است که طی آن متوجه شویم دنیای اطراف‌ واقعی نیست و اتفاقاتی که تجربه می‌کنیم، عجیب و غیر عادی است و از منطق دنیای بیداری پیروی نمی‌کند. به قول یکی از شخصیت‌های فیلم تلقین: «وقتی خوابیم، رویا به نظر واقعی می‌رسد. تنها وقتی بیدار می‌شویم می‌فهمیم خوابی که دیدیم در واقع عجیب و غیر عادی بوده است.»

مانند دیگر رویاها، رویای شفاف معمولا در مرحله‌ی حرکت تند چشم در خواب (REM) اتفاق می‌افتد. بزرگ‌سالان، معمولا چهار تا شش چرخه‌ی خواب را در طول شب تجربه می‌کنند که هر چرخه با REM به پایان می‌رسد. در مرحله‌ی REM، چشم پشت پلک به تندی حرکت می‌کند، تنفس سریع‌تر می‌شود، فعالیت مغز افزایش می‌یابد و فرد شروع به خواب دیدن می‌کند. افراد معمولا ۹۰ دقیقه پس از به خواب رفتن، وارد اولین REM می‌شوند و این مرحله تقریبا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. حین خواب، هر دوره از REM طولانی‌تر می‌شود تا اینکه سرانجام از ۱۰ دقیقه به یک ساعت می‌رسد. در آخرین چرخه‌ی مرحله‌ی REM، احتمال تجربه‌ی رویاهای طولانی‌تر یا رویای شفاف بیشتر است. رویای شفاف، معمولا خودبه‌خود اتفاق می‌افتد و اگر ذهن برای آن آمادگی نداشته باشد، کنترل اتفاقات و معماری خواب بسیار دشوار خواهد بود. بااین‌حال، می‌توان با به‌کارگیری روش‌های مختلف، هم ضمیر ناخودآگاه را وادار به تجربه‌ی رویای شفاف کرد و هم با کنترل المان‌های خواب، مسیر داستان را مطابق با سلیقه‌ی خود تغییر داد.

مطالعه‌‌ای در آلمان در سال ۲۰۱۲، تلاش کرد رابطه‌ی رویای شفاف را با سن پیدا کند؛ این مطالعه نشان داد تا سن ۱۹ سالگی، بیش از ۵۰ درصد افراد مورد مطالعه، حداقل یک بار رویای شفاف را تجربه کرده بودند و هرچه سن بالاتر می‌رفت، از دفعات تجربه‌ی آن کم‌تر می‌شد. دکتر دنیل ارلاخر، محقق خواب و مدرس علوم ورزشی در دانشگاه برن، می‌گوید تعداد افرادی که در هفته، چندین بار دچار رویای شفاف می‌شوند، حدود یک درصد است؛ و این‌ها دقیقا افرادی هستند که به پیشبرد تحقیقات مربوط به رویای شفاف کمک زیادی خواهند کرد.

برخی افراد آنقدر در دیدن رویای شفاف مهارت دارند، که می‌توانند در حال خواب به محققان بفهمانند چه زمانی به شفافیت رسیده‌اند. در روشی که کیث هرن، (روانشناس انگلیسی) در سال ۱۹۷۰ و استیون لابرگ در سال ۱۹۸۰ ابداع کردند، به افراد مورد مطالعه گفته ‌شد، زمانی‌که در خواب به مرحله‌ی شفافیت رسیدند، مردمک چشم‌های بسته‌ی خود را پشت پلک از چپ به راست حرکت بدهند. ازآنجاکه عضلات چشم در حالت REM برخلاف دیگر عضلات بدن، فلج نمی‌شوند، حرکت چپ به راست مردمک چشم در حالت خواب دقیقا شبیه حرکتی است که در حالت بیداری انجام می‌شود؛ بدین ترتیب محققان متوجه می‌شوند فرد در خواب چه زمانی به شفافیت می‌رسد تا بتوانند عملکردهای عصبی، تنفسی، قلبی‌عروقی و سایر عملکردهای فیزیولوژیکی او را به‌طور دقیق‌تر بررسی کنند.

تجربه‌ی رویای شفاف، آن هم به‌طور آگاهانه، بسیار نادر است؛ اما تکنیک‌های مختلفی دارد که برای اولین ‌بار توسط لابرگ در کتاب «کاوش در جهان رویاهای شفاف» در سال ۱۹۹۱ به چند مورد از آن‌ها پرداخته شد. در اینجا، پنج تکنیک مؤثر و معروف، که ذهن شما را برای تجربه‌ی رویای شفاف و کنترل رویا آماده می‌کند، معرفی می‌کنم.

۱_القای یادآورانه‌ی رویای شفاف (MILD): در این تکنیک، فرد تلاش می‌کند در خواب، دنبال نشانه‌هایی بگردد که با عالم واقعیت و بیداری در تناقض است و به این ترتیب متوجه می‌شود در حال خواب دیدن است. آگاهی از اینکه در حال خواب دیدن هستید، اولین قدم برای به دست گرفتن کنترل رویا است. برای یادگیری این تکنیک، چند هفته به‌طور مرتب رویاهای خود را یادداشت و نشانه‌هایی را که به‌طور معمول در خواب می‌بینید، مشخص کنید. برای مثال، خواب می‌بینید درحال پرواز یا سقوط هستید یا دارید از چیزی فرار می‌کنید که هرلحظه به شما نزدیک‌تر می‌شود؛ شاید در آسمان بیشتر از یک ماه می‌بینید یا با افرادی روبه‌رو می شوید که سال‌ها است آن‌ها را ندیده بودید. تمام این نشانه‌ها را در جای مشخصی یادداشت کنید تا دفعه‌ی بعدی که به خواب رفتید و این نشانه‌ها در خواب ظاهر شد، ذهنتان آمادگی داشته باشد تا آن‌ها را به‌عنوان نشانه‌های خواب تشخیص دهد.

۲- تست واقعیت (Reality testing): برای تست واقعیت، باید خود را عادت بدهید تا هنگام بیداری از خودتان بپرسید که آیا واقعا بیدارید یا خواب می‌بینید. برای جواب دادن به این سؤال، کارهای مختلفی می‌توان انجام داد؛ مثلا در آینه نگاه کنید که آیا تصویرتان عادی به نظر می‌رسد؛ یا با دستتان به اجسام فشار آورید و ببینید آیا از آن‌ها عبور می‌کند (برخی با انگشت‌های خود به کف دستشان فشار می‌آورند)؛ به ساعت نگاه کنید و ببینید آیا قادرید زمان را بخوانید و آیا سرعت گذر زمان عادی است (افرادی که تجربه‌ی رویای شفاف را داشته‌اند، گزارش داده‌اند بررسی زمان از روی ساعت‌هایی که در خواب ظاهر می‌شود، غیر ممکن است.) می‌توان از تست تنفس هم استفاده کرد که برای انجام این تست، باید پره‌های بینی خود را به هم فشار بدهید و ببینید آیا هنوز می‌توانید نفس بکشید؛ معمولا اگر در این حالت، قادر به نفس کشیدن از بینی هستید، دارید خواب می‌بینید. مثلا در فیلم تلقین،‌ «کاب» برای تشخیص حالت خواب از بیداری، از توتم فرفره استفاده می‌کند؛ یعنی اگر فرفره به چرخش ادامه دهد، متوجه می‌شود خواب است و اگر فرفره از چرخش ایستاد، می‌داند که بیدار است. برای یادگیری تکنیک تست واقعیت، می‌توان از هر روشی که آگاهی شما را از محیط اطراف بالا ببرد، استفاده کرد. توصیه می‌شود تنها یک روش برای تست واقعیت انتخاب کنید و آن را چندین بار در روز تکرار کنید. بدین‌ترتیب، ذهن خود را عادت می‌دهید تا حتی هنگام خواب تست واقعیت انجام بدهد و به محض متوجه شدن تناقض با واقعیت، وارد فاز رویای شفاف خواهید شد. همچنین می‌توانید با تنظیم زنگ گوشی، هر دو یا سه ساعت یک بار به خود یادآوری کنید تا تست واقعیت را انجام دهید.

۳_برگشت به خواب (WBTB)‌: در تکنیک «برگشت به خواب» (Wake Back to Bed)، درحالی‌که هنوز هوشیارید، وارد مرحله‌ی REM می‌شوید. برای تمرین این تکنیک، روش‌های بسیاری وجود دارد که متداول‌ترین آن به این شرح است: زنگ هشدار خود را روی چهار یا پنج ساعت بعد از زمانی‌که به تخت خواب می‌روید، تنظیم کنید. هدف از این کار این است تا چرخه‌‎ی خواب را درست قبل از ورود به مرحله‌ی REM مختل کنید. (البته در افراد مختلف، زمان ورود به REM متفاوت است؛ پس زمان‌های مختلف را برای بیدار شدن امتحان کنید.) با زنگ هشدار از خواب بیدار و از تخت خارج شوید و برای ۱۵ تا ۹۰ دقیقه‌ (بازه‌های زمانی متفاوت را امتحان کنید؛ برای اکثر افراد ۲۰ دقیقه کافی است) با فعالیتی مثل کتاب خواندن، خود را مشغول کنید. هدف این است ذهن خود را در این مدت هوشیار نگه دارید؛ اما باید بتوانید بعد از این زمان دوباره به خواب بروید. به تخت برگردید و این بار با این نیت که قرار است به محض خواب دیدن متوجه آن شوید، به خواب بروید. برخی افراد برای افزایش احتمال تجربه‌ی رویای شفاف، هنگام برگشت به خواب در این مرحله از «تمرین حرکتی غیر ممکن» (IMP) استفاده می‌کنند. در این روش، حرکتی را تصور کنید که انجام آن در حالتی که قرار گرفته‌اید، غیر ممکن است. مثلا اگر دست خود را زیر سرتان گذاشته‌اید، تصور کنید دارید آن را مشت می‌کنید. این تصور را آنقدر در ذهن خود تکرار کنید تا به خواب بروید. در حالت خواب می‌بینید چنین تصوری، واقعی به نظر می‌رسد؛ این نشانه‌ای است که شما را از حالت خواب خود آگاه می‌کند.

۴_رویای شفاف آغازشده در بیداری (WILD): در تکنیک WILD، فرد مستقیما از حالت بیداری، وارد رویای شفاف می‌شود و کاملا نسبت به گذر از بیداری به خواب آگاه است. (اغلب موارد ثبت شده از رویای شفاف در حالت خواب اتفاق افتاده است؛ اما این روش برعکس است.) مطالعات نشان داده احتمال تجربه‌ی خروج از بدن، شناور بودن یا پرواز کردن، در رویای شفافی که در حالت بیداری آغاز شده، بسیار بیشتر از آن‌هایی است که هنگام خواب اتفاق می‌افتد. این تکنیک نسبت به روش‌های دیگر سخت‌تر است و به تمرین و مهارت بیشتری نیاز دارد؛ در عوض، گفته می‌شود با این تکنیک می‌توانید هر زمان که اراده کنید، وارد رویای شفاف شوید. (در ضمن، گفته می‌شود درجه‌ی شفافیت اتفاقاتی که در تکنیک WILD تجربه می‌کنید، بیشتر از روش‌های دیگر است.) روش ایده‌آل برای شروع WILD این است که چهار تا شش ساعت بعد از خواب، بیدار شوید و تا یک ساعت بیدار بمانید. در این مدت می‌توانید هر فعالیتی که به بیدار ماندن کمک می‌کند، انجام بدهید؛ اما بهتر است سراغ فعالیتی بروید که به رویای شفاف مربوط است (مثلا خواندن درباره‌ی آن یا نگاه کردن به دفترچه‌ی رویاهایتان). قبل از رفتن به تخت‌خواب، مطمئن شوید تمام عضلات شما شل و کشیده و دمای اتاق مناسب است و نور، صدا یا هر عامل دیگری باعث اختلال در خواب شما نمی‌شود.

★حالا این قدم‌ها را انجام دهید★ تن‌آرامی: در این تکنیک بدن باید در راحت‌ترین حالت ممکن قرار گیرد. بهترین حالت شاوآسانا (حالت مرده) است که در آن به پشت دراز می‌کشید، دست‌ها را باز می‌کنید (طوری که کف دست‌ها رو به آسمان باشد) و پاها را بیشتر از عرض شانه باز می‌کنید. حالا چشم‌هایتان را ببندید، روی تاریکی مطلق متمرکز شوید و به هیچ چیز فکر نکنید. ده بار آرام و عمیق نفس بکشید. اصلا حرکت نکنید. باید جسم ‌تان را کاملا فراموش کنید.°•°•°توهم هیپناگوژیک: در این مرحله، پشت پلک‌هایتان لکه‌هایی رنگی (فسفن) ظاهر می‌شود و وارد حالت هیپناگوژیک یا توهم پیشاخواب می‌شوید. زمانی‌که فسفن‌ها پشت پلک ظاهر شد، اجازه بدهید هوشیاری‌تان شما را به سمت درون هدایت کنند؛ اما نگذارید حواس‌تان به آن‌ها پرت شود. هرچه در این حالت غوطه‌ور می‌شوید، هیپناگوژی شکل‌های پیچیده‌تری به خود می‌گیرد؛ مثلا صدا (آهنگ یا صدای افراد در دوردست) یا حس‌های فیزیکی (حس شناور بودن یا افتادن از تخت) را در ذهن شما شبیه‌سازی می‌کند. در این حالت نباید به خواب بروید، چون برای ورود به رویای شفاف باید هوشیار باشید. خیلی زود دنیای خواب درونی شروع به متحول شدن می‌کند و این تغییر، یا مستقیم از تصاویر هیپناگوژیک یا از فضای پشت میدان دید، شکل می‌گیرد. حالا آهسته در ذهن خود تکرار کنید:‌ «دارم خواب می‌بینم». در این لحظه، وسوسه‌ی به خواب رفتن بسیار شدید است؛ اما نباید تسلیم آن شوید.°•°•°تصویرسازی رویا در ذهن: زمانی‌که الگوهای هیپناگوژیک به اندازه‌ی کافی پیچیده شد، می‌توانید به کمک آن‌ها چشم‌اندازی ساده در ذهن خود تصویرسازی کنید. برای تصویرسازی نیازی به استفاده از الگوهای هیپناگوژیک که می‌بینید، نیست؛ بلکه می‌توانید بدون توجه به این الگوها، تصاویری پشت میدان دید خود، مجسم کنید. تا جایی که می‌توانید به این تصاویر، جزئیات اضافه کنید تا واقعی‌تر به نظر برسند. فکر کنید دارید آن‌ها را واقعا با چشمان خود و در حالت بیداری می‌بینید؛ بعد خودتان به این چشم‌انداز وارد شوید. به اطراف نگاه کنید؛ پشت سرتان را ببینید. حالا به دستان خود نگاه کنید، در محیط بدوید و آن را حس کنید! فکر کنید این بدن واقعی‌تان است و بدن واقعی خود را فراموش کنید. در نهایت به‌طور کامل از واقعیت جدا می‌شوید و محیط رویایی که تجسم کردید، کاملا شفاف خواهد شد! (باز هم به خودتان یادآوری کنید که خواب می‌بینید.)

تجربه‌ی بیرون از بدن (OBE): تجسم کردن، راحت‌ترین و شاید بهترین روش برای تجربه‌ی تکنیک WILD است؛ اما همیشه انجام آن ممکن نیست. اگر قبل از تجسم رویا وارد REM شوید، نمی‌توانید از بدن خود جدا شوید و در نتیجه دچار فلج خواب می‌شوید؛ یعنی همان حالتی که عموم مردم در ایران به آن «بختک» می‌گویند و در آن فرد کنترل ارادی بر عضلات خود ندارد، چون مغز فکر می‌کند هنوز در خواب است، درحالی‌که فرد هوشیار شده. در حالت فلج خواب، چشم شما هنوز بسته است؛ اما فکر می‌کنید دارید اتاق خود را می‌بینید. اغلب افراد هنگام تجربه‌ی فلج خواب دچار وحشت و اضطراب می‌شوند (چون نمی‌توانند به اراده‌ی خود، عضلات‌شان را تکان دهند)، برای همین تصاویری که در آن حالت تجسم می‌کنند، کابوس‌وار است. اگر هنگام تمرین تکنیک WILD دچار فلج خواب شدید، سعی کنید آرامش خود را حفظ و به خود یادآوری کنید دارید خواب می‌بینید. فلج خواب اساسا نوعی رویای شفاف است و دانستن این موضوع به کاهش اضطراب شما کمک می‌کند. فلج خواب اگرچه برای بسیاری از افراد تجربه‌ی دلهره آوری است؛ اما در صورت داشتن قوه‌ی تخیل، روش خوبی برای تجربه‌ی رویای شفاف است. به‌جای تلاش برای بیدار شدن، ‌می‌توانید از این فرصت برای دیدن رویای شفاف استفاده کنید. مثلا تصور کنید از بدن قفل شده‌ی خود خارج شده‌اید؛ یا اگر حس می‌کنید چیزی شما را به تخت میخکوب کرده، می‌توانید در ذهن، خود را به داخل تخت بکشید تا وارد صحنه‌ی دیگری شوید، یا خود را در هر فضای دیگری که دوست دارید تجسم کنید. اگر افرادی در توهم شما حضور دارند‌ (که معمولا به خاطر ترس شما، نیت خبیثی دارند)، آن‌ها را با حسی مثبت بپذیرید و از آن‌ها بخواهید به شما در بیرون آمدن از جسم‌تان و رفتن به محیطی دیگر کمک کنند (مثلا بپرسید: می‌شود مرا به پارک ببرید؟). نکته‌ی کلیدی در این مورد «انتظار داشتن» است. وقتی انتظار داشته باشید آن‌ها به شما کمک کنند، حتما این کار را خواهند کرد. وقتی از بدن خود بیرون آمدید، احساس می‌کنید همه چیز مثل خواب است. با انجام تست واقعیت می‌توانید به شفافیت کامل برسید و هرآنچه دوست داشتید، تجربه کنید.

۵_تکنیک حرکت انگشت (FILD): تکنیک حرکت انگشت (Finger-Induced Lucid Dreaming)، زیرمجموعه‌ی تکنیک WILD و یکی از روش‌های غیر معمول برای تجربه‌ی رویای شفاف است. در این روش، زمانی‌که از خواب پریده‌اید و می‌خواهید دوباره به خواب بروید، تصور کنید دست‌تان روی کلیدهای پیانو قرار گرفته است. با انگشت اشاره و سپس با انگشت میانی خود روی کلید فشار بیاورید؛ انگار دارید دو نوت موسیقی را به تناوب اجرا می‌کنید. به حرکت تناوبی انگشت اشاره و میانی خود ادامه بدهید؛ اما هربار انگشت را آرام‌تر از قبل حرکت بدهید تا جایی که حرکت انگشت‌ها نامحسوس شود. (حواستان باشد تکرار حرکت انگشت‌ها را نشمارید؛ چون ذهن شما هوشیار باقی خواهد ماند؛ فقط به خود فرایند تکرار تمرکز کنید.) بعد از مدت کوتاهی، تست واقعیت انجام دهید. اگر همه چیز درست پیش رفته باشد، به رویای شفاف راه پیدا خواهید کرد. (از آنجا که FILD به حرکت نیاز دارد و حرکت معمولا رسیدن به شفافیت را دشوار می‌کند، این تکنیک به مبتدیان توصیه نمی‌شود.)

بیدار شدن از رویای شفاف: خروج از رویای شفاف با اتمام چرخه‌ی خواب به خودی خود انجام می‌شود یا سروصدای محیط اطراف، ممکن است شما را از خواب بیدار کند؛ اما اگر مایل بودید زودتر از رویای شفاف خارج شوید، می‌توانید این روش‌ها را امتحان کنید:★با صدای بلند درخواست کمک کنید. (گفته می‌شود فریاد زدن در خواب به مغز می‌گوید وقت بیدار شدن است.)★پلک بزنید. (پلک زدن پشت سر هم ذهن را برای بیدار شدن آماده می‌کند.)★در خواب، به خواب بروید. (خوابیدن در خواب می‌تواند شما را در عالم واقعی بیدار کند.)★سعی کنید نشانه یا کتابی را در خواب بخوانید. (تلاش برای خواندن، بخش‌هایی از مغز شما را فعال می‌کند که در REM به کار نمی‌روند.)

★★★کاربردهای رویای شفاف★★★°•°•°احتمالا آشکارترین کاربرد رویای شفاف، تصور و تجربه‌ی انواع فانتزی‌ها و اتفاقات عجیب و سرگرم‌کننده در خواب است؛ به‌گونه‌ای که انگار وسط بازی ویدیویی یا فیلمی قرار گرفته‌اید که سناریوی آن را خودتان نوشته‌اید و تمام وقایع مطابق میل شما پیش می‌رود.°•°•°در مطالعه‌ی آزمایشی سال ۲۰۰۸ که به بررسی تأثیر فعالیت بدنی در خواب بر پارامترهای قلبی‌عروقی پرداخته بود، افرادی که در تجربه‌ی رویای شفاف مهارت داشتند، پس از آگاه کردن محققان با سیگنال حرکت چپ به راست چشم، یک سری فعالیت‌ها از جمله تمرینات اسکات و شمارش را در خواب انجام دادند. «ارلاخر» و «اشردل»، متوجه شدند انجام تمرینات اسکات حین رویای شفاف، باعث افزایش ضربان قلب در افراد مورد مطالعه شد. این یافته، به همراه مطالعات دیگر که رابطه‌ی فعالیت حین رویای شفاف با فعالیت حرکتی واقعی را نشان می‌داد،‌ تیم تحقیقاتی را به این نتیجه رساند که تمرین فعالیت فیزیکی حین رویای شفاف، می‌تواند بر عملکرد فرد در حالت بیداری تأثیر مثبت بگذارد. بدین ‌ترتیب، افراد با ناتوانی‌های جسمی می‌توانند به کمک رویای شفاف مهارت‌های حرکتی خود را بهبود بخشند.°•°•°برخی مطالعات دیگر، به کاربردهای درمانی رویای شفاف، به‌ویژه در درمان کابوس، اشاره کرده‌اند. به‌طور تخمینی، حدود ۸ درصد بزرگ‌سالان از کابوس‌ مزمن رنج می‌برند. مطالعه‌ی آزمایشی سال ۲۰۰۶ در دانشگاه اوترخت هلند، شرکت‌کنندگان را تحت درمان رویای شفاف (LDT) قرار دادند؛ در LDT، از شرکت‌کنندگان خواسته شد برای کابوس‌های خود، پایان‌بندی‌ متفاوتی متصور شوند. گروه تحت درمان رویای شفاف، پس از مطالعه‌ از کاهش چشمگیر کابوس‌های خود خبر داد؛ اما تنها تعداد اندکی از شرکت‌کنندگان توانستند به شفافیت برسند و به‌طور آگاهانه رویای خود را تغییر بدهند. این یافته نشان داد برخی جنبه‌های درمان LDT در کاهش کابوس مؤثر است و لزومی ندارد فرد حتما به شفافیت در خواب دست پیدا کند.°•°•°برخی از افرادی که تجربه‌ی رویای شفاف دارند هم معتقدند با کنترل رویاهای خود موفق می‌شوند با‌ آرامش بیشتری با موقعیت‌های استرس‌زا روبه‌رو شوند.°•°•°برخی افراد هم مدعی شدند تجربه‌ی رویای شفاف به افزایش قدرت خلاقیت و تخیل آن‌ها کمک کرده است.

★★★خطرات رویای شفاف★★★°•°•°یادگیری تکنیک‌های تجربه‌ی رویای شفاف به تلاش و وقت زیادی نیاز دارد و ممکن است در طول روز حواس شما را از فعالیت‌های دیگر پرت کند یا آرامش خواب شما را به هم بریزد.°•°•°تجربه‌ی رویای شفاف شاید برای برخی خوشایند نباشد. ممکن است به شفافیت برسید؛ اما نتوانید رویای خود را کنترل کنید و درنتیجه دچار دلهره و وحشت شوید.°•°•°ازآنجاکه تکنیک‌های WBTB و WILD فرد را به بیدار شدن در نیمه‌ی شب وادار می‌کنند و در خواب و استراحت او اختلال ایجاد می‌کنند، ممکن است باعث بروز مشکلاتی در الگوی خواب شود.°•°•°تجربه‌ی بیش از حد رویای شفاف ممکن است فرد را از واقعیت جدا کند؛ تا جایی که فکر کند دنیای واقعی هم خواب است.°•°•°اختلالاتی که در الگوی خواب ایجاد می‌شود، ممکن است در برخی افراد منجر به افسردگی شود.°•°•°فلج خواب که ممکن است در اثر انجام تکنیک WILD اتفاق بیفتد، برای بسیاری افراد تجربه‌ی دلهره‌آور و ناخوشایندی است و یادگیری کنترل آن ممکن است طول بکشد.