فیل دریایی؛ همنشین پری دریایی

فیل دریایی یک پستاندار دریایی بزرگ از خانواده گاو‌سانان دریایی است که پس از انقراض گاو دریایی استلر در قرن ۱۸، تنها گونه‌های زنده از راستهٔ گاودریایی‌سانان و خانواده دریافیلان است.

فیل‌های دریایی به‌طور متوسط ۲٫۵ تا ۴ متر طول دارند. وزن آن‌ها ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم است. فیل دریایی پوزه‌ای رو به پایین، دمی پهن و چنگال‌دار، شبیه به دلفین، و بدنی اژدر مانند دارد که کناره‌های آن در جلو تخت و صاف شده‌است. نر این جاندار دارای یک جفت عاج کوچک است. پاهای جلویی به باله تبدیل شده‌است. سوراخ‌های بالای بینی آن می‌تواند با استفاده از دریچه‌هایی بسته شود.

بچه‌های فیل‌های دریایی پس از یک دوره بارداری ۱۳ تا ۱۴ ماهه در مکانی کم‌عمق در کنار ساحل به دنیا می‌آیند و هنگام زایش ۱۲۰ سانتی‌متر طول و ۳۵ کیلوگرم وزن دارند. مادر با فشار دادن نوزاد به سینه به او شیر می‌دهد. بچه‌ها بعد از هجده ماهگی از شیر گرفته می‌شوند. بچه‌ها تا زمانی که بچه‌های بعدی به دنیا بیایند با مادر می‌مانند.

فیل‌های دریایی به صورت گروهی در یک زیستگاه ثابت چهار تا یازده کیلومتر مربعی زندگی می‌کنند. اگرچه فیل‌های دریایی حیواناتی اجتماعی هستند، اما به دلیل ناتوانی بسترهای علف‌های دریایی برای نگهداری از جمعیت‌های بزرگ، معمولاً منفرد یا به صورت جفت یافت می‌شوند. گرد هم آمدن صدها فیل دریایی گاهی اتفاق می‌افتد، اما فقط برای مدت کوتاهی دوام می‌آورد. از آنجایی که فیل‌های دریایی خجالتی هستند و به انسان نزدیک نمی‌شوند، پس اطلاعاتی کمی از آنها موجود است.

زیستگاه فیل دریایی حدود چهل کشور در حاشیه اقیانوس‌های آرام و هند را در بر می‌گیرد، اما آب‌های شمالی استرالیا پر جمعیت‌ترین زیستگاه این موجود منحصر به فرد است. از آنجایی که فیل دریایی به منظور تغذیه به علفزارهای دریایی وابسته است، زیستگاه آن محدود به مکان‌هایی است که چنین علفزارهایی را تولید می‌کنند، که معمولا آب‌های کم‌عمق ساحلی هستند. بر این اساس خلیج‌ها، جنگل‌های حرا، و صخره‌های مرجانی محبوب‌ترین زیستگاه‌های این جانور هستند.

فیل‌های دریایی در بعضی نقاط سکونت خود، به ویژه در شمال استرالیا و حوزه اقیانوس آرام، به خاطر گوشت و روغن‌شان هزاران سال مورد شکار بی‌رویه قرار گرفته‌اند. این باعث شده تعداد فیل‌های دریایی در جهان کاهش پیدا کند، و این موجود دریایی شگرف با خطر انقراض روبرو شود. علاوه بر این تعداد زیادی از عفونت‌ها و بیماری‌های انگلی فیل‌های دریایی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. پاتوژن‌های شناسایی شده شامل کرم‌ها، کریپتوزپوریدیوم، انواع مختلف عفونت‌های باکتریایی و سایر انگل‌های ناشناس هستند.

فیل دریایی در فرهنگ عامه ملل آسیای جنوب شرقی با توجه به تفکرات مردم عموما به عنوان «همنشین پری دریایی» شناخته می‌شود، و بر اساس سنت، هر جا فیلم دریایی هست، پس پری دریایی هم باید جایی در آن نزدیکی باشد. نام این جانور در برخی زبان‌های آسیای جنوب شرقی «زن دریا»ست. در فیلیپین، مالزی، اندونزی و تایلند باوری عامیانه وجود دارد که فیل دریایی در اصل انسان یا نیمه‌انسان بوده است، و هنگامی که شکار می‌شود یا به خشکی می‌افتد، گریه سر می‌دهد. به همین خاطر هم کشتن فیل دریایی در این مناطق بدشگون حساب می‌شود.