خطا های شناختی

خطای شناختی چی هست؟

خطاهای شناختی (Cognitive biases) نوعی انحراف در تفکر هستند که موجب می‌شوند افراد واقعیت را به گونه‌ای غیرواقعی درک کنند و در تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت‌های خود دچار اشکال شوند. در زیر به برخی از انواع رایج خطاهای شناختی و توضیحات کوتاهی در مورد هر کدام اشاره می‌شود:

1. **خطای تأیید (Confirmation Bias)**: - تمایل به جستجو، تفسیر و یادآوری اطلاعات به گونه‌ای که نظریه‌های موجود را تأیید کند، در حالی که به شواهد متضاد کمتر توجه می‌شود.

2. **خطای بر اساس نمایندگی (Representativeness Bias)**: - قضاوت درباره احتمال وقوع یک رویداد بر اساس شباهت آن به الگویی خاص، بدون توجه به شواهد آمار واقعی.

3. **خطای موجودیت (Availability Heuristic)**: - قضاوت درباره احتمال وقوع یک رویداد بر اساس سهولت به یادآوری نمونه‌های مشابه، که ممکن است منجر به بزرگ‌نمایی یا کوچک‌نمایی خطر یک رویداد شود.

4. **اثر حبابی (Halo Effect)**: - تأثیر مثبت یا منفی یک ویژگی یا کیفیت خاص از یک شخص یا موضوع بر ارزیابی کلی از آن فرد یا موضوع.

5. **خطای مبنا (Anchoring Bias)**: - تأثیر نقطه شروع (پیشنهاد اولیه) بر قضاوت‌ها، حتی زمانی که اطلاعات جدید و مرتبطی پس از آن ارائه شود.

6. **خطای تفریق (Framing Effect)**: - نحوه بیان یک موضوع یا پیشنهاد می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر قضاوت مردم بگذارد، حتی اگر محتوای اطلاعات یکسان باشد.

7. **خطای سبد (Bandwagon Effect)**: - گرایش افراد به پذیرش نظرات یا رفتارهای گروهی به دلیل رواج آن‌ها در بین دیگران.

8. **خطای توقع اجتناب (Optimism Bias)**: - تمایل به دیدن آینده به‌گونه‌ای مثبت و فکر کردن به اینکه وقایع منفی برای خودشان رخ نخواهد داد.

9. **خطای خودارجاع (Self-Serving Bias)**: - تمایل به نسبت دادن موفقیت‌ها به خود و مقصر دانستن عوامل خارجی برای شکست‌ها.

10. **خطای کثرت (Outgroup Homogeneity Bias)**: - تصور اینکه افراد در گروه‌های دیگر (خارجی) نسبت به اعضای گروه خود همگن‌تر و مشابه‌تر هستند.