ترک خوردن شیشه‌ پنجره‌های هواپیما چه تبعاتی دارد؟

خوش اومدی! برای رسیدن به جواب این سوال،پست رو تا آخر بخون

پنجره ها تنها به یک دلیل در یک هواپیمای مسافربری، وجود دارند؛ دلیلی که ریشه در مسائل روانشناختی دارد و کمک می کند مسافران با لذت بردن از مناظر پرواز، کمتر مضطرب شوند. در غیر این صورت دلیلی بر اضافه کردن وزن پنجره ها یا ایجاد سوراخ هایی در طول بدنه هواپیما که فرایند طراحی را پیچیده تر می کند، ندارد.

به طور واضح، هواپیماها با زیردریایی ها از لحاظ سازه ای چندان تفاوتی ندارند؛ هر دو باید اختلاف فاحش فشار و دمای محیط خارج و داخل را تحمل کنند. از طرفی، از آنجایی که هواپیماها، علاوه بر اینکه با سرعت قابل توجه تری نسبت به زیردریایی ها حرکت، و به عبارتی پرواز می کنند، احتمال برخورد پرندگان یا به اصطلاح «Wildlife Strike» نیز در آن ها وجود دارد. در نتیجه سازه آن ها باید از استقامات کافی برخوردار باشد تا در صورت بروز یک نقص کوچک، به سرعت گسترش پیدا نکرده و منجر به رقم زدن یک تراژدی مرگبار نشود.

به همین خاطر، همواره نگرانی هایی در زمینه بروز حوادث ناشی از صدمه دیدن سازه، مانند شکسته شدن پنجره های هواپیما، وجود دارد که می تواند اذهان عمومی را تشویش و تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین خیلی زود شاید این سوال مطرح شود که پنجره های بکار رفته در یک هواپیما، تا چه اندازه ایمن هستند؛ ایمنی که باعث تعریف شدن قوانین و استانداردهای حاکم بر ساخت قطعات و اجزای ساختاری هواپیما، شده است. در همین راستا از جمله دستورالعمل های تعریف شده طراحی، ساخت و حتی «آزمایش های تنش» (Stress Testing) پنجره های هواپیما، می توان به بخش 1-25.755 از مدارک FAA’s AC (FAA Advisory Circular) منطبق بر مقررات فدرال (CFR14) قسمت 25 مربوط به الزامات صدور گواهینامه برای پنجره ها و البته «شیشه کابین خلبان» (Windshield) اشاره کرد؛ دستورالعمل هایی که به عنوان نویسنده مطلب پیش رو، تمایل دارم بخشی از آن ها را با شما به اشتراک بزارم.

به طور خلاصه، این دستورالعمل ها در ابتدای امر مشخص می کنند که پنجره های هواپیما متناسب با مشخصات ساختاری و ظاهری آن هواپیما هستند یا نه، و در ادامه تضمین می دهند که در شرایط سخت مانند وارد شدن ضربه و انتشار ترک، کارایی خود را حفظ خواهد کرد. بنابراین ساختار پنجره های یک هواپیما، بسیار متفاوت تر از پنجره های یک اتوبوس یا هر وسیله نقلیه دیگری است. اکثر پنجره های یک هواپیمای مسافربری از پنل های مجزا با فضای هوا در بین آن ها ساخته می شوند؛ به گونه ای که حتی در صورت آسیب دیدن پنل های خارجی، پنل های داخلی همچنان قادر خواهند بود تا به وظیفه محافظتی خود ادامه دهند. برخی از هواپیماهای مدرن مانند بوئینگ 787، یک ساختار کامپوزیتی نیز دارند، که تحمل فشار را افزایش می دهد.

با تمام این تفاسیر، آسیب دیدن شیشه پنجره، نمی تواند خود به تنهایی بر ادامه روند پرواز ایمن هواپیما تاثیر گذار باشد. در عین حال که این موضوع همواره تضمین شده است که پنجره های هواپیما برای تحمل شرایط غیر عادی طراحی شده اند، و همچنین آسیب دیدن پنل خارجی نمی تواند منجر به بروز نقص در کارایی کل پنجره شود، همیشه بهترین تصمیم عدم ادامه پرواز و فرود در نزدیک ترین فرودگاه است؛ چرا که ایمنی مسافران و آرامش خاطر آن ها، همیشه یک اصل در اولویت، برای خطوط هوایی است.

در این میان در بدترین شرایط ممکن، اگر پنجره به طور کامل شکسته شود، فشار هوای داخلی کابین هواپیما دچار افت ناگهانی یا به اصطلاح «Decompression» خواهد شد. علاوه بر کاهش فشار، دمای هوا نیز کاهش، و سرد خواهد شد. برای چند ثانیه احساس می کنید پرده گوش هایتان در حال انفجار است و شاید کمی درد در سینوس های خود داشته باشید. مکش ایجاد شده توسط پنجره شکسته، هر آن چیزی که در هواپیما باشد را به بیرون خواهد کشید؛ در این میان به طور قطع روزنه ایجاد شده انقدری بزرگ نخواهد بود که بتواند شما را به بیرون بکشد. البته در این میان اشاره کردن به نکته نیز خالی از لطف نیست که در صورت نبستن کمربند های ایمنی، ممکن است تنها دچار آسیب های سطحی ناشی از بلند شدن از روی صندلی خود شوید.

به همین دلیل است که مهمانداران همواره تقاضا دارند که در زمان نشستن بر روی صندلی ها، حتی در صورت خاموش شدن چراخ بستن کمربندهای ایمنی، آن ها را بسته نگه دارید. در تاریخ 28 آوریل 1988، یک فروند بوئینگ 737 سری 200 متعلق به خطوط هوایی «آلوها»، در حال انجام پرواز بخشی از به دلیل شکسته شدن بخش قابل توجهی از سازه بدنه، دچار افت ناگهانی فشار کابین شد. هواپیما به سلامت فرود آمد؛ تمامی 65 مسافر و کروی پروازی به دلیل قرار داشتن بر روی صندلی هایشان و بسته وبدن کمربندهای ایمنی، صدمه دیده و جان سالم به در بردند. تنها یک مهماندار که در کابین هواپیما ایستاده بود، بر اساس اختلاف فشار قابل توجه به وجود آمده، به بیرون کشیده شد و جان خود را از دست داد.

در تاریخ 5 ژانویه 2024، پرواز شماره AS1282 خطوط هوایی «Alaska»، که توسط یک فروند بوئینگ 737 سری 9 MAX به کالیفرنیا در حال انجام بود، 20 دقیقه پس از برخاستن، دچار افت فشار ناگهانی کابین ناشی از جدا شدن شدن یکی از درب ها شد. بر همین اساس هواپیما بلافاصله به فرودگاه مبدا بازگشت و اقدام به فرود اضطراری کرد؛ تمامی 171 مسافر و 6 کروی پرواز بدون تلفات جانی و جراحت، هواپیما را ترک کردند. این دو حادثه که به طور خلاصه به آن ها پرداختیم، بیانگر اهمیت بسته بودن کمربندهای ایمنی در طول پرواز هستند.

در صورت قرار گرفتن در شرایط افت فشار ناگهانی کابین ناشی از شکسته شدن پنجره، آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید و تنها ماسک افتاده از قسمت فوقانی کابین را بر روی دهان خود قرار داده، و به تنفس عادی خود ادامه دهید. در این میان خلبانان هواپیما فورا اقدام به کاهش سریع ارتفاع با شیرجه رفتن به سمت زمین می کنند؛ در کمتر از دو دقیقه با رسیدن به ارتفاعی که هوا در آنجا غلیظ تر، و دمای آن مساعد تر است، خواهید رسید و همه چیز آرام تر می شود. به انجام این مانور، «Emergency Descent» گفته می شود و خلبانان پیش تر در شبیه ساز پرواز آن را تمرین کرده اند.

در انتها بد بهتر است بدانید که به طور معمول پنجره های کابین هواپیما، از جنس پلاستیک اکریلیک هستند و 4/1 ضخامت دارند. بنابراین بخاطر استحکام کششی اکریلیک که در حدود 8000 psi IIRC است، وارد شدن ضربه قابل توجهی به شیشه پنجره باید صورت گیرد تا باعث شکسته شدن آن شود؛ در نتیجه چنین رویدادی بسیار نادر است.