بازی مرکب؛ واقعیت جهان امروز یا جوگیری عمومی؟

سریال بازی مرکب(squid Game) (به کره‌ای: 오징어 게임) یک مجموعهٔ تلویزیونی دلهره‌آور بقای ساخته کرهٔ جنوبی است که توسط هوانگ دونگ هیوک برای نتفلیکس ساخته شد. این مجموعه بر یک رقابت پنهانی تمرکز دارد و در آن ۴۵۶ بازیکن که همگی در تنگنای اقتصادی شدیدی هستند، برای عبور از یک سری بازی‌های کودکانهٔ مر.گب.ار با یک جایزه ۴۵٫۶ میلیارد وونی، زندگی خود را به خط.ر می‌اندازند. عنوان این مجموعه برگرفته از بازی کودکانهٔ کره‌ای با نام مشابهی است.

هوانگ این ایده را بر پایهٔ چالش‌های اقتصادی خود و همچنین نابرابری طبقاتی در کرهٔ جنوبی و سرمایه‌داری خلق کرد. اگرچه هوانگ داستان را در سال ۲۰۰۹ نوشت، او نتوانست یک شرکت تولیدی برای تأمین بودجهٔ این ایده پیدا کند تا اینکه نتفلیکس در حوالی سال ۲۰۱۹ به‌منظور گسترش محصولات نمایشی خارجی خود به آن علاقه نشان داد. فصل نخست بازی مرکب در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ در سطح جهانی منتشر شد.پ منتقدان نظرات مثبتی به بازی مرکب دادند. در هفتهٔ نخست نمایش، به یکی از پربیننده‌ترین مجموعه‌های نتفلیکس در ۹۰ کشور تبدیل شد و ۲۸ روز پس از انتشار با بیش از ۱۱۱ میلیون بیننده، رکورد بریجرتون را شکست و به پربیننده‌ترین مجموعهٔ این شبکه تبدیل شد. فصل یکم نامزد ۱۴ جایزه امی ساعات پربیننده شامل سریال درام ممتاز شد، که این جایزه بازی مرکب را به نخستین اثر غیرانگلیسی‌زبانی تبدیل کرد که در این رشته نامزد جایزه شد. لی برنده جایزه بهترین بازیگر مرد در مجموعه تلویزیونی درام شد، یعنی نخستین باری بود که بازیگری آسیایی این جایزه را برای نقش غیرانگلیسی دریافت کرد. در ژوئن ۲۰۲۲، ساخت فصل دوم این مجموعه توسط نتفلیکس تأیید شد، و در کنار آن، از سال ۲۰۲۳ یک مجموعهٔ واقع‌نما تحت عنوان بازی مرکب: چالش پخش شد. ساخت فصل دوم در ژوئیهٔ ۲۰۲۳ آغاز و در ۲۶ دسامبر ۲۰۲۴ به نمایش درآمد. انتظار می‌رود فصل سوم و پایانی در سال ۲۰۲۵ پخش شود.

خلاصهٔ داستان گروهی ۴۵۶ نفره که هر کدام زندگی ناهمسان و سخت دارند، برای بردن جایزهٔ ۴۵٫۶ میلیارد وونی (۳۵/۳ میلیون دلاری)، به شرکت در مجموعه‌ای از بازی‌های کودکانه با عواقبی ناگوار دعوت می‌شوند این عواقب م.رگ شرکت کنندگان بازنده است.

بازیگران اصلی لی جونگ جه در نقش سونگ گی هون (بازیکن شمارهٔ ۴۵۶)، راننده و معتاد به قماری که به همراه مادر خود زندگی می‌کند و برای حمایت مالی از دخترش در مضیقه است. او جهت پرداخت بدهی‌های فراوان خود در بازی شرکت می‌کند. پارک هه سو در نقش چو سانگ وو (بازیکن شمارهٔ ۲۱۸)، سرپرست گروه سرمایه‌گذاری در یک شرکت اوراق بهادار و دوست قدیمی گی هون که به‌خاطر استعدادی که داشت در دانشگاه ملی سئول تحصیل کرد ولی اکنون به‌دلیل دزدی پول از مشتری‌های خود، تحت تعقیب پلیس است. وی ها جون در نقش هوانگ جون هو، افسر پلیسی که در پوشش یک نگهبان، به‌دنبال برادر گمشده‌اش مخفیانه وارد بازی می‌شود. جونگ هو یون در نقش کانگ سه بیوک (بازیکن شمارهٔ ۰۶۷)، یک فراری از کرهٔ شمالی که برای پرداخت هزینهٔ دلال، جهت یافتن و نجات خانوادهٔ خود از کرهٔ شمالی وارد بازی می‌شود. او یونگ سو در نقش اوه ایل نام (بازیکن شمارهٔ ۰۰۱)، پیرمردی مبتلا به تومور مغزی که ترجیح می‌دهد به‌جای در انتظار م.رگ ماندن در دنیای بیرون، بازی کند. هو سونگ ته در نقش جانگ دوک سو (بازیکن شمارهٔ ۱۰۱)، گانگستری که برای پرداخت بدهی‌های ق.مار کلان خود وارد بازی می‌شود. انوپام تریپاتی در نقش علی عبدل (بازیکن شمارهٔ ۱۹۹)، کارگر خارجی اهل پاکستان که پس از عدم پرداخت حقوق چندین ماهه از جانب صاحب کارش، برای تأمین مالی خانوادهٔ جوان خود وارد بازی می‌شود. کیم جو ریونگ در نقش هان می نیو (بازیکن شمارهٔ ۲۱۲)، زنی مرموز و حقه‌باز که ادعا می‌کند مادری مجرد و فقیر است.

تولید توسعه بازی مرکب توسط هوانگ دونگ هیوک نوشته و ساخته‌شد. به گفتهٔ هوانگ، او فیلم‌نامهٔ این مجموعه را در سال ۲۰۰۸ نوشت، هنگامی که در وضعیت نابسامان اقتصادی و در مانهوابانگ به‌سر می‌برد و کتاب‌هایی همچون نبرد سلطنتی، بازی دروغین و آخرالزمان قمار: کایجی را مطالعه می‌کرد؛ هرچند او این خط داستانی را «بسیار غیرقابل درک و عجیب» برای آن زمان یافت. هوانگ گفت: «من تمایل داشتم داستانی بنویسم که کنایه و حکایتی از جامعهٔ سرمایه‌داری مدرن باشد، چیزی که رقابت بسیار شدیدی را به تصویر کشد، تا حدی شبیه به رقابت شدید زندگی. اما می‌خواستم شخصیت‌هایی را نمایش دهم که در زندگی واقعی با آن‌ها سروکار داریم.» نتفلیکس در ۲ سپتامبر ۲۰۱۹ طی یک اطلاعیهٔ مطبوعاتی اعلام کرد، مجموعهٔ اصلی کره‌ای دیگری را با عنوان اولیهٔ دور ششم (به انگلیسی: Round Six)، به نویسندگی و تهیه‌کنندگی هوانگ دونگ هیوک خواهد ساخت. داستان این مجموعه برگرفته از بازی کودکانهٔ کره‌ای محبوبی از دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بود که بازی ماهی مرکب نام داشت. او در مورد بازگشتش به این پروژه گفت: «غم‌انگیز است اما علت اصلی بازگشت من به این پروژه این بود که دنیا پس از گذشت ۱۰ سال از آن زمان، به مکانی تبدیل شده که در آن چنین داستان‌های بقای غیرقابل‌باوری بسیار به‌جاست و برداشت من این است که در این دوره، مخاطبان چنین داستان‌هایی را جذاب و واقع‌بینانه می‌خوانند.» او همچنین معتقد است، دنیاگیری کووید-۱۹ در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، به نابرابری اقتصادی بین طبقات مختلف مردم کرهٔ جنوبی دامن زده و «مجموع این علل، داستان را برای مخاطبان بسیار باورپذیرتر از یک دههٔ قبل کرده است». هوانگ کل این مجموعه را به تنهایی نوشت و نوشتار دو قسمت اول آن حدود شش ماه به طول انجامید؛ او سپس برای پیشبرد داستان از دوستانش نظر خواست. هوانگ اعلام کرد درحال‌حاضر برنامهٔ کوتاه‌مدتی برای نوشتن دنبالهٔ بازی مرکب ندارد؛ او گفت طرح توسعه‌یافته‌ای برای ادامهٔ داستان در ذهن ندارد و اگر بنا بر نوشتن آن باشد، ترجیح می‌دهد گروهی از نویسندگان و کارگردانان را برای کمک به‌همراه داشته باشد.

بازیگران شخصیت گی-هون با الهام از افرادی نوشته شد که در مخالفت با اخراج جمعی کارگران، اعتصاب کارگران سانگ‌یانگ موتور را در سال ۲۰۰۹ ترتیب دادند. انتخاب بازیگران این مجموعه در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۰ نهایی شد. فیلم‌برداری تولید و فیلم‌برداری این مجموعه از ژوئن تا اکتبر ۲۰۲۰ ادامه یافت و شامل وقفهٔ اجباری یک‌ماهه، به دلیل دنیاگیری ادامه‌دار کووید ۱۹ بود. صحنه‌های شهری در دِجون و صحنه‌های جزیره در سونگاپدو، واقع در اونگجین فیلم‌برداری شدند.

بازخورد منتقدان این مجموعه با نقدهای عموماً مثبتی همراه بود. وبگاه راتن تومیتوز از مجموع ۶۲ نقد، امتیاز ۹۴٪ و میانگین ۸٫۲ از ۱۰ را به این مجموعه داد. در متاکریتیک، این مجموعه امتیاز میانگین ۶۹ از ۱۰۰ را بر اساس ۱۳ نقد دریافت کرد که نشانگر «نقدهای در مجموع مطلوب» است. این مجموعه به‌خاطر شباهت‌هایی که با فیلم ژاپنی هر طور خدایان بخواهند داشت مورد انتقاد قرار گرفت. این فیلم اقتباسی از مانگایی با همین نام است که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد و داستان آن حول محور نسخه‌های خطرناکی از بازی‌های کودکانه مانند نسخهٔ ژاپنی «نور قرمز، نور سبز» می‌چرخد. هوانگ دونگ هیوک در پاسخ به ادعاهای مبنی بر سرقت ادبی گفت، کار بر روی فیلم‌نامه را از سال ۲۰۰۸ آغاز کرده و شباهت‌های بین دو فیلم که در هنگام فیلم‌بردای از آن‌ها مطلع شده، تصادفی است. او اذعان داشت، از کمیک‌ها و انیمیشن‌های ژاپنی همچون نبرد سلطنتی و بازی دروغین الهام گرفته است.

بازخورد عموم این مجموعه به نخستین درام کره‌ای تبدیل شد که در سطح جهانی، در صدر جدول ۱۰ مجموعهٔ تلویزیونی پربینندهٔ هفتگی نتفلیکس قرار گرفت و در ۹۰ کشور از جمله ایالات متحده و بریتانیا شمارهٔ یک شد. به گزارش نتفلیکس، بازی مرکب ۲۸ روز پس از انتشار با بیش از ۱۱۱ میلیون بیننده در سطح جهانی، رکورد بریجرتون با ۸۲ میلیون بیننده در دسامبر ۲۰۲۰ را شکست و به پربیننده‌ترین مجموعهٔ این شبکه تبدیل شد. هوانگ معتقد است محبوبیت این مجموعه به این خاطر است که در آن «بزرگسالان مستأصل، به شکلی کنایه‌آمیز جان خود را برای پیروزی در بازی‌های کودکانه در معرض خط.ر قرار می‌دهند» و همین‌طور آشنا بودن و سادگی بازی‌ها موجب می‌شود که تمرکز اصلی بر روی شخصیت‌پردازی باشد. همچنین گوناگونی طبقهٔ اجتماعی شخصیت‌هایی که در بازی مرکب شرکت می‌کنند، به‌خاطر هم‌ذات‌پنداری بینندگان با یک یا چندین شخصیت، موجب جذب بیشتر مخاطب می‌شود. طبق آمار ارائه‌شده از سول سپلایر (Sole Supplier)، فروش پیراهن‌های سبز در کره افزایش پیدا کرده است. یک فروشنده خیابانی سئول که دالگونا، یک بیسکویت لانه زنبوری که در سریال نشان داده شد درست می‌کند به رویترز گفت که طرفداران از ساعت ۱۱ صبح در خارج از آشپزخانه خیابانی او صف می‌گیرند. هویون جونگ در نقش کانگ سه بیوک بازیکن شمارهٔ ۰۶۷ به عنوان نماینده لوئی ویتون انتخاب شده و تعداد فالوورهای اینستاگرام او از ۴۰۰٬۰۰۰ به ۱۷ میلیون رسید. آمازون بیش از ۲۰۰۰ نتیجه برای عبارت «بازی مرکب» فهرست کرده است. در گوگل ترندز، پلت‌فرم داخلی موتور جستجو که علاقه کاربران را ردیابی می‌کند، به عنوان یک عبارت جستجوی «breakout» رتبه‌بندی می‌شود. مینیونگ کیم، نایب رئیس محتوا برای نتفلیکس، با تکیه بر موفقیت فیلم انگل (۲۰۱۹) و گروه‌های موسیقی کی-پاپ بی‌تی‌اس و بلک‌پینک، گفت: «مخاطبان در سراسر جهان عاشق داستان‌ها، هنرمندان و فرهنگ کره‌ای می‌شوند». امسال، این پلت‌فرم قصد دارد ۵۰۰ میلیون دلار برای محتوای کره‌ای هزینه کند. این محبوبیت همچنین باعث شده که پلیس بریتانیا به نوجوانان هشدار دهد که از بازی الگوبرداری نکنند. گفته می‌شود دعوت‌ها برای شرکت در شبیه‌سازی بازی مرکب به‌صورت آنلاین در حال پخش است. پلیس متروپولیتن در بیانیه‌ای گفت: «ما از یک پست در رسانه‌های اجتماعی آگاه هستیم و در حال کار برای یافتن جزئیات بیشتر به منظور اطمینان از برنامه پلیس هستیم.» بسیاری از منتقدان بازی مرکب را به عنوان نخستین مجموعه تلویزیونی که مشکلات واقعی زندگی در کره جنوبی را به جهانیان نشان می‌دهد تحسین کرده‌اند. مشکلاتی چون فقر، رسوایی‌های سیاسی و تجاری، زن‌ستیزی، زندگی اسفناک فراریان و پناهندگان از کره شمالی، استثمار مهاجران، و رابطه پیچیده با چین از جمله مسائلی هستند که در بازی مرکب به تصویر کشیده می‌شوند.

از دید روان‌شناسی توضیح روانی برای محبوبیت آنچه بازی مرکب را متمایز می‌کند این است که دو بعد روانشناختی دارد که انتقاد اجتماعی را برای مخاطبین جهانی قابل هضم‌تر می‌کند. در حالی که ما با رقبا همذات پنداری می‌کنیم و خود را جای آنها می‌گذاریم، این تنها کاری نیست که انجام می‌دهیم. پس از چند قسمت، مشخص می‌شود که این بازی‌ها توسط وی‌آی‌پی‌ها تماشا می‌شود که به رقبا پول می‌دهند، درست مانند مسابقات اسب‌دوانی. به معنای دیگر، وقتی این سریال را تماشا می‌کنیم، موقعیت بسیار مشابهی با این وی‌آی‌پی‌ها داریم که از تشخیص برای فهمیدن اینکه چه کسی در این دور می‌میرد و چه کسی زنده می‌ماند لذت می‌برند؛ بنابراین ما یک دیدگاه دوگانه داریم: ما با رقبا همسو هستیم و نگران هر حرکت آن‌ها هستیم، اما ما نیز با وی‌آی‌پی‌ها همسو هستیم، و بازی‌ها را با خونسردی مشاهده می‌کنیم. جابجایی بین این دو دیدگاه مهم‌ترین حرکت ابتکاری نمایش است. بازی‌های کودکان بسیار نمادین هستند زیرا نشان می‌دهد که رقابت مر.گ و زندگی از همان دوران کودکی ما آغاز می‌شود. در واقع، بازی‌های کودکان استعاره‌های خوبی برای زندگی بزرگسالان است. این مجموعهٔ نمایشی همچنین نشان می‌دهد که زندگی ما مانند مجموعه‌ای از بازی‌های بی‌رح.مانه است که در آن‌ها برای زنده ماندن تلاش می‌کنیم. در واقع، بازیکنان از طبقه‌های مختلف جامعه، از جمله مع.ت.اد به قم.ار، سرپرست تیم سرمایه‌گذاری در یک شرکت اوراق بهادار، یک فراری از کرهٔ شمالی، همچنین یک مرد مسن بی‌حوصله، یک گان.گس.تر و یک محکوم سابق در بین آن‌ها وجود دارد. حتی یک پزشک، یک ک.شی.ش و یک کارگر خارجی از پاکستان به بازی می‌پیوندند. سایت‌های بازی مانند یک عالم کوچک از جامعه ما به نظر می‌رسند. هنگام انجام بازی‌ها، بازیکنان غالباً انسانیت خود را از دست می‌دهند و غرایز حیوانی خود را در شرایط مختلف شدید آشکار می‌کنند؛ بنابراین، برای زنده‌ماندن، باید دیگران را فریب دهند، خی.انت کنند. از این نظر، هر بازی بازتاب‌دهنده مشکلاتی است که به راحتی در جامعه قابل تشخیص است. داستان سریال همچنین یادآوری بخش‌هایی از هر طور شما دوست دارید اثر شکسپیر است که در بخشی از آن می‌گوید: «همه جهان صحنه است. و همه مردان و زنان فقط بازیکن هستند. و یک نفر در زمان خود نقش‌های زیادی بازی می‌کند.» بینندگان با تماشای بازی مرکب متوجه می‌شوند که این درام به طرز چشمگیری مشکلات ذاتی جامعه ما را منعکس می‌کند.