ویروس ها

امروزه یکی از مهم ترین عوامل بیماری ویروس ها هستند !! چقدر درمورد ماهیت این عوامل بیماری زا میدونید ؟

ویروس چیست ؟! یک سوال ساده ولی با جوابی طولانی و پیچیده !! اول از همه با منشا گرامری ویروس شروع میکنیم . اصلا ویروس یعنی چی ؟ واژه Virus یک کلمه با ریشه در زبان لاتین است که به معنای زهر یا ماده ای سمی است .....

این ماده در طی سالیان سال در دسته بندی های مختلفی از حیات قرار گرفته است که این امر دلایلی دارد !! ویروس ساختاریست که بیشتر حاوی یک یا چند رشته ژنوم ( DMA یا RNA ) یک کپسول محافظ از جنس پروتیین به اسم کپسید و در اغلب اوقات دارای غشایی لیپدی ( چربی ) است که آن را از سلول میزبان یا مولد خود دریافت کرده است و تعداد اندکی انزیم .....( اون ساختار چند وجهی که دور دو خط قرمز رو گرفته همون کپسید هست )

همانطور که در اسلاید قبل توضیح دادم ویروس عملا فاقد بسیاری از ساختار ها برای تکثیر و تولید مثل و حتی انجام سوخت و ساز و فعالیت های متابولیسمی است پس تا زمانی که بیرون از یاخته میزبان باشند مانند بلوری بی جان هستن اما وقتی وارد سلول میشوند با استفاده از ساختار های حیاتی سلول میزبان مانند یک موجود زنده عمل کرده و فعالیت های حیاتی لازم برای خود را انجام میدهد .....

به همین دلیل این ماده در زیست شناسی در بین واحد زنده و مرده قرار میگیرد .....

و اما میرسیم به بخش جالب این موضوع !! یعنی نحوه عملکرد ویروس در یاخته میزبان . وقتی ویروس وارد بدن فرد میشه و با جریان خون به سلول مخصوص و هدفش میرسه به دو روش وارد سلول میشه ( طبق عکس ) اونایی که غشا دارن با ادغام غشاشون به غشای یاخته وارد میشن و اونایی که غشا ندارن با تحریک و ایجاد پیام در گیرنده های سلول اون رو وادار میکنن تا ویروس رو وارد خودش کنه .....

پس از ورود ویروس به یاخته کپسید ان توسط انزیم های خودش یا انزیم های یاخته میزبان تجزیه میشه و ژنوم اون آزاد میشه . طی چند دقیقه این ژنوم به اجزای کوچک تبدیل و در سراسر یاخته پخش شده و یاخته را تحت کنترل خود میگیره که طی این اتفاق بسیاری از عملکرد های سلول توسط ویروس مختل میشه و از این لحظه ویروس با استفاده از واکنش های کنترل شده متابولیسمی یاخته میزبان از روی ژنوم خود همانند سازی میکند و نوعی عمل تولید مثل را انجام میدهد ...

پس از تولید مثل اکثر ویروس های تولید شده از یاخته خارج میشن و تا مدتی بعد خود یاخته میزبان نیز یا بر اثر فقدان مواد غذایی یا بر اثر خودکشی برنامه ریزی شده از بین میرود :) ( تصویر مراحل مرگ برنامه ریزی شده سلول رو نشون میده )

و اما درمورد جهش ویروس ها که درموردش زیاد شنیدیم !! وقتی ژنوم ویروس درون یاخته میزبان تجزیه میشود عملا هر تیکه کار خاصی رو برای همانند سازی خودش انجام میده ولی موقعی که دو ویروس باهم وارد یک یاخته میشن این امکان وجود داره که ژنوم ها با هم ترکیب شده و یک خصوصیت را تقویت یا ایجاد کنند که این عمل باعث به وجود اومدن ویروس های جدید و گاها قوی تر و مقاوم تری بشه چون صرفا جهش باعث تقویت شدن نمیشه ( برای همینه که ساختن واکسن دائمی برای ویروس تقریبا غیر ممکنه چون همیشه در حال تغییر شکله که در مورد کرونا هم خیلی دیدیم این شرایط رو ) :)

ویروس ها تمامی ساختار های حیاتی را درگیر میکنند و اندازه انها معمولا بسیار بسیار کوچک تر از باکتری ها هست اما در مواقعی گونه هایی از ویروس های اقیانوسی بسیار بزرگ تر از باکتری ها میشوند . به علت سابقه طولانی تر باکتری ها در زندگی روی زمین ویروس های انها نیز پیچیده تر و جهش یافته تر هستند و به باکتریوفاژ معروف اند . ( تصویر باکتریوفاژ هست )

طبق نظریات متعدد دانشمندان معتقد هستند که ویروس ها از اولین ساختار های حیات بوده که به شدت ساده هستند و همین ویروس ها میتوانند اجداد ساده تر باکتری ها باشند که پس از تکامل ساختار های جدیدی را در خود ایجاد کرده و به باکتری تبدیل شده اند ( تصویر سیر تکامل رو نشون میده ) :)