نیروی گریز از مرکز؛واقعی یا تخیلی؟

شاید باورتان نشود، اما نیرویی که شما را در تاب گردان شهربازی به بیرون می‌راند و به نیروی گریز از مرکز معروف است، واقعی نیست!

نیروی گریز از مرکز بسیار جالب است. این نیرو، فشار خارجی ظاهری است که جسمی که در مسیری دایره‌وار حرکت می‌کند، آن را احساس می‌کند. گریز از مرکز در اثر اینرسی جسم و تمایل آن به حرکت در خط مستقیم ایجاد می‌شود و باعث دور شدن جسم از مرکز مسیر دایره‌ای خود می‌شود.

روزی ممکن است بتوان از نیروی گریز از مرکز برای ایجاد گرانش مصنوعی در ایستگاه‌های فضایی استفاده کرد و فضانوردان را از اثرات عجیب ریزگرانش روی بدنشان در امان نگه داشت. این نیرو همچنین مسئول این واقعیت است که وسط زمین برآمده و وزن شما در خط استوا کمی کمتر است. اما همان‌طور که هر دانشجوی فیزیکی به شما خواهد گفت، این نیرو واقعی نیست.

منظورمان از این حرف چیست؟ خوب فرض کنید که در تاب گردانی درحال چرخیدن هستید. گرچه احساس می‌کنید به سمت بیرون هل داده می‌شوید، هیچ نیروی خارجی‌ای وجود ندارد که شما را به سمت بیرون وسیله‌ی بازی براند. چیزی که احساس می‌کنید، نتیجه اینرسی خودتان یا گرایش اجسام درحال حرکت برای باقی‌ماندن در حرکت در خط مستقیم با همان سرعت است. مگر آنکه نیرویی دیگر به آن وارد شود.

برای درک بهتر این موضوع توپی را دور دایره‌ای بگردانید و سپس به سرعت آن را رها کنید و ببینید در چه جهتی حرکت خواهد کرد. از درون چارچوب چرخشی مرجع شما، ممکن است مانند نیرویی واقعی احساس شود، اما خارج از آن مشاهده‌ی اتفاقی که درحال رخ داده، راحت‌تر است.

تصویر بالا، مراحل آزمایش اسلاید قبلی است تا بهتر بتوانید آن را درک کنید.

همان‌طور که چرخ‌های ماشین خود را کج می‌کنید و اصطکاک بین لاستیک‌ها و جاده نیروی مرکزگرای ظاهری تولید می‌کند، بدن شما درحالت اینرسی به جلو حرکت می‌کند و سعی می‌کند همچنان به جلو حرکت کند. از داخل احساس می‌کنید نیرویی شما را هل می‌دهد، اما در شرایطی که خودرو مسیر دونات‌ مانند بزرگی را طی می‌کند، سعی می‌کنید به حرکت در خط مستقیم ادامه دهید.