تاریخچه کتاب

۱_لوح‌هاي گلي: نوشته به خط سومري مربوط به ۲۲۰۰ تا ۲۴۰۰ پيش از ميلاد لوح‌هاي گلي، در منطقه بين‌النهرين براي نوشتن مورد استفاده قرار مي‌گرفت. استفاده از اين روش در ۲۵۰۰ سال قبل از ميلاد، توسط تمدن سومر ابداع شد و به تکامل رسيد. اما با گذشت زمان، بابلي‌ها و آشوري‌ها نيز همين روش را به‌کار گرفتند. اين لوح‌ها با استفاده از خاک رس و آب ساخته مي‌شدند و قبل از خشک شدن، با استفاده از ابزارهاي نوک‌تيز بر روي آنها نوشته مي‌شد. نوشته‌هاي بيشتر اين لوح‌ها، بيشتر مرتبط با امر بازرگاني، اداري و حکومتي بود.

۲_پاپيروس: استفاده از کاغذ پاپيروس براي نوشتن از حدود ۲۰۰۰ سال قبل از ميلاد در مصر رايج شد و تا قرن ششم ميلادي نيز ادامه يافت. کاغذ پاپيروس، صفحه‌اي بود که از گياه پاپيروس به‌صورت يک تومار با درازاي چند متر و عرض ۳۰ سانتي‌متر ساخته مي‌شد. اين تومار، انعطاف‌پذير بود و پس از پيچيده شدن به‌صورت يک استوانه به قطر ۵ تا ۶ سانتي‌متر در مي‌آمد. ابزار نوشتن بر روي پاپيروس، ني يا قلم‌ني آغشته به مرکب بود. اختراع پاپيروس يکي از تحولات بسيار مهم در تاريخ کتاب محسوب مي‌شود. قديمي‌ترين کتابي که به‌صورت تومار پيدا شده‌است، پاپيروس پريس نام دارد که مشتمل بر گفته‌هاي اخلاقي است. داستان سينوحه نيز يکي از معروف‌ترين کتاب‌هايي است که بر روي پاپيروس نگاشته شده‌است. پاپيروس اگرچه سبک و کم‌حجم بود، اما برخلاف لوح‌هاي گلي، شديدا آسيب‌پذير بود و به‌همين دليل تاکنون هيچ مجموعه مهمي مربوط به مصر باستان، از زير خاک بيرون نيامده‌است.

چاپ: تا قبل از اختراع ماشين چاپ، نسخه‌برداري از کتاب‌ها تنها از طريق رونويسي از کتاب‌ها امکان‌پذير بود که توليد کتاب را بسيار کند و دشوار مي‌کرد. اما در سال ۱۴۳۹، با اختراع ماشين چاپ توسط يوهانس گوتنبرگ آلماني، تحول بسيار بزرگي در صنعت نشر کتاب صورت گرفت.  اولين کتابي که با استفاده از دستگاه گوتنبرگ چاپ شد، انجيل بود که به علت تعداد سطرهايش در هر صفحه، به انجيل ۴۲ سطري معروف شد.اين ماشين چاپ، ماشين فشار پيچي نام گرفت و سرعت چاپ آن، ۷۰ تا ۱۰۰ برگ در ساعت بود. در عين حال، به نظر مي‌رسد که مکانيزم چاپ، پيش از گوتنبرگ در چين رايج بوده است. برخي از منابع اختراع چاپ يا حروفچيني متحرک را به پي‌شنگ، کيمياگر چيني نسبت مي‌دهند. اختراع وي، شامل حروف مستقل چاپي بود که بر روي سفال مرطوب حکاکي مي‌شد و پس از پختن، دوام زيادي پيدا مي‌کرد.

کتاب الکترونيکي : کاربر، درحال خواندن يک کتاب الکترونيکي با استفاده از يک کتاب‌خوان الکترونيکينوشتار اصلي: کتاب الکترونيکي در سال‌هاي اخير، استفاده از رايانه‌ها موجب آساني چاپ کتاب و توسعه چاپ و نشر کتاب‌هاي چاپي شده است. در اواخر سده بيستم، تجهيزات ارتباطي مانند تلويزيون، رايانه و اينترنت، مفهوم کتاب به‌عنوان مهم‎ترين منبع اطلاعاتي را به چالش کشيدند. از سوي ديگر با ذخيره‌شدن اطلاعات يک کتاب در نوارهاي صوتي و سي‌دي، تعريف کتاب به‌عنوان «مجموعه‌اي از کاغذهاي چاپ‌شده يا دستنويس» نيز به چالش کشيده شده است.