رنگ خوراکی چیست و چه مزایا و معایبی دارد ؟

به نام خدا رنگ خوراکی یک ماده افزودنی است که برای جذاب تر کردن غذاها و ترغیب مصرف کنندگان مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ خوراکی شامل رنگ یا رنگدانه ای است که به غذا یا نوشیدنی ها رنگ می دهد.رنگ غذا به صورت مایع، پودر، ژل و خمیر وجود دارد و در تولید غذای تجاری و هم در پخت و پز خانگی استفاده می شود. از مواد رنگی خوراکی همچنین در انواع برنامه های غیر غذایی از جمله مواد آرایشی ، دارویی ، پروژه های صنایع دستی خانگی و دستگاه های پزشکی استفاده می شوند.

دلیل استفاده از رنگ خوراکی چیست؟ در صنایع غذایی رنگ از اهمیت بالایی برخوردار است بنابراین برای بدست آوردن رنگ، ترکیبات خاصی را با طعم های خاص مخلوط می کنند و رنگ غذا را درست می کنند تا عطر و طعم خوراکی ها و نوشیدنی ها را تغییر دهند. این رنگ ها برای افزایش جذابیت و اشتها آوری و یا افزودن رنگ به غذاهایی که در معرض نور ، هوا ، درجه حرارت ، رطوبت و شرایط ذخیره سازی رنگ خود را از دست داده اند، مورد استفاده قرار می گیرند. رنگ خوراکی می تواند تغییرات طبیعی رنگ مواد غذایی را اصلاح کنند ، رنگ هایی که به طور طبیعی وجود دارند را تقویت کند و آنها بیش از پیش در معرض دید مصرف کنندگان قرار دهد. امروزه تاثیر رنگ ها را نمی توان در خوراکی‌ هایی از جمله آب ‌نبات‌ها، غلات صبحانه، ژله‌ ها دست کم گرفت ولی در عین حال باید مضرات آنها را نیز مورد توجه قرار داد. این روزها رنگ ها در انواع تنقلات نیز خودنمایی کرده و نظر همه افراد خصوصا کودکان را به خود جلب می کنند. بنابراین می توان گفت استفاده از رنگ های خوراکی نوعی بازاریابی است که می تواند فروش تنقلات و خوراکیها را افزایش دهد.

انواع رنگ خوراکی رنگ خوراکی طبیعی این رنگ ها اغلب از گیاهان مشتق می شوند و هیچ تاثیر سویی بر سلامتی ندارند برعکس این ترکیبات به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان برای بدن مفید هم هستند. از بین رنگ های طبیعی می توان به رنگ نارنجی کاروتن در هویج ، رنگ بنفش کلم قرمز ، رنگ سبز اسفناج ، رنگ قرمز لبو ، رنگ زرد زردچوبه و سایر رنگ های طبیعی اشاره کرد. این رنگ ها طی یک پروسه استخراج سخت بدست آمده و در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند و مانند میوه ها و سبزیجات سرشار از ترکیبات مفید برای بدن هستند. اکثر رنگهای طبیعی می توانند در روغن حل شوند اما در آب حل نمی شوند. آنها معمولاً فرآوری می شوند تا نمک سدیم یا پتاسیم آنها تشکیل شود. این امر باعث می شود که آنها در آب حل شوند و برای استفاده در غذاها قابل استفاده شوند.

رنگ خوراکی مصنوعی رنگ های مصنوعی از ترکیبات شیمیایی تولید می شوند و انواع آنها را می توان در انواع آب نبات و شکلات و نوشیدنی ها یافت. تحقیقات صورت گرفته بر روی این رنگ ها نشان داده است که مصرف آنها در کودکان باعث بیش فعالی و بی قراری شده و در برخی مواقع باعث کاهش رشد و قدرت تمرکز آنها می شود. واکنش های آلرژیک در بزرگسالان و کاهش ضریب هوشی در کودکان نیز برخی دیگر از اثرات مضر این مواد شیمیایی هستند به همین دلیل مصرف برخی از آنها در بسیاری از کشورها ممنوع شده است. مزایای رنگ خوراکی طبیعی همانطور که قبلا گفتیم رنگ های طبیعی اکثرا منشاء گیاهی یا جانوری دارند بنابراین مانند سایر خوراکیهای تهیه شده از این ترکیبات عوارضی برای سلامتی ندارند .

این افزودنی ها مطمئن هستند و سازمان غذا و دارو توصیه می کند که شرکت ها و کارخانه های تولید مواد خوراکی بیشتر از این رنگ ها در محصولات خودشان استفاده کنند. بیشترین استفاده از این رنگها در بستنی ها ، لبنیات ، مکمل های غذایی ، شیرینی ها ، کیک ها و نوشیدنی هاست که همه ما روزانه از انواع آنها استفاده می کنیم. معایب رنگ خوراکی طبیعی رنگ های طبیعی قیمت بسیار بالایی دارند زیرا استخراج آنها بسیار سخت تر از رنگ های شیمیایی است ، مصرف این رنگ ها بسیار بالاست و نگهداری آنها دشوار است زیرا تغییرات محیطی باعث تغییر رنگ آنها می شود. از طرفی این رنگ ها اکثر طعم میوه ای دارند و این عامل می تواند طعم خوراکیها را تحت تاثیر قرار دهد و تاثیر خوشایندی بر ذائقه افراد نداشته باشد.

آیا رنگ های خوراکی بر سلامت ما تاثیری دارند؟ همانطور که گفته شد رنگ خوراکی های طبیعی اغلب از گیاهان مشتق می شوند و هیچ تاثیر سویی بر سلامتی ندارند برعکس این ترکیبات به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان برای بدن مفید هم هستند. اما رنگ خوراکی مصنوعی معایبی احتمالی دارد که باید در نظر گرفت. “بیش فعالی در کودکان حساس” در گذشته یک متخصص آلرژی ادعا کرد که بیش فعالی و مشکلات یادگیری در کودکان به واسطه رنگ های خوراکی مصنوعی و مواد نگهدارنده در مواد غذایی ایجاد می شود. اما شواهدی در ان زمان برای این موضوع نبود. از آن زمان تاکنون، چندین مطالعه ارتباطی کوچک اما قابل توجه بین مصرف رنگ های خوراکی مصنوعی و بیش فعالی در کودکان را نشان داده اند. دانشمندان اثر این رنگ‌ها را مستقیما روی گروه‌هایی از بچه‌های ۳ ساله و ۸ ساله بررسی کرده‌اند و به این نتیجه رسیدند که وجود انها می‌تواند زمینه اختلالات رفتاری مانند بیش فعالی و پرخاشگری ،اختلالات خواب و بیقراری را به وجود آورد.به نظر می رسد تمامی کودکان به روشی مشابه به رنگ های خوراکی مصنوعی واکنش نشان نمی دهند. پژوهشگران دانشگاه ساوتهمپتون یک جز ژنتیکی را کشف کردند که چگونگی تاثیرگذاری رنگ های خوراکی بر یک کودک را تعیین می کند. در شرایطی که آثارش در کودکان مبتلا و غیر مبتلا به ADHD بررسی شده است، برخی کودکان به نظر می رسد حساسیت بیشتری به رنگ ها نسبت به دیگران دارند. ” سرطان “ احتمال سرطان بسیار کم است، زیرا تنها علتش میتواند وجود الاینده هایی در یک سری رنگ های خاص باشد که وجود این آلاینده ها در رنگ های خوراکی مجاز است زیرا سطوح آنها در حدی است که ایمن در نظر گرفته می شود. “آلرژی” برخی رنگ های خوراکی مصنوعی می توانند زمینه ساز واکنش های آلرژیک شوند. در چندین مطالعه، رنگ زرد 5 که به نام تارترازین شناخته می شود به عنوان علت کهیر و نشانه های آسم شناسایی شد. افرادی که به آسپرین آلرژی دارند، به نظر می رسد احتمال بیشتری دارد به رنگ زرد 5 نیز آلرژی داشته باشند.