فرق ققنوس و سیمرغ در چیست؟

۱. اولین و بارزترین تفاوت ققنوس و سیمرغ این است که ققنوس از اسطوره‌های ایرانی محسوب نمی‌شود و هر کجا از آن با این عنوان استفاده شود، اشتباه است. چراکه از یونان آمده و در گستره‌ شهر کهن فارسی جایی ندارد. در صورتی که سیمرغ اسطوره‌ای کاملا ایرانی است.

۲. با توجه به تعاریف بالا اساس و پایه‌ به وجود آمدن هر کدام نیز بسیار متفاوت است و یکی خواندن آن‌ها کار اشتباهی است. ققنوس پرنده‌ای تنهاست که برای آن که بتواند زاده شود ابتدا باید بمیرد، ولی سیمرغ مرغی بوده که در عالی‌ترین درجه است و شاید نام دیگر همای سعادت باشد.

سیمرغ با توجه به اشعار ایرانی به عنوان موجودی فراطبیعی، انتزاعی، لاهوتی و متصل به دانای کل مطرح است؛ اما ققنوس در شعر نیما بازگشت به سنتِ تفکر عرفانی و گرایشِ به جهان ماورای طبیعی نیست و ویژگی‌های ممتاز زمینی دارد. البته عطار نیشابوری ققنوس را هم خیالی می‌داند.

۵. سیمرغ از نظر ایرانیان در واقع از حالت پرنده بودن در می‌آید و ساحتی فراتر، چون معنوی و عرفانی را توصیف می‌کند و در وجود انسان رخ می‌دهد. اما از ققنوس همچنان به عنوان یک پرنده استفاده می‌شود که می‌تواند موجودی جاودان باشد. البته شاید بازتاب ضمیر ناهشیار انسان باشد که میل به جاودانگی دارد. هر چند که در منطق‌الطیر عطار نیشابوری، ققنوس نیز فانی تلقی شده‌است

سیمرغ نماد وحدت، عالم بالا، مرغ خدا و مظهر عالی‌ترین پرواز‌های روح و انسان کامل شناخته شده‌است؛ اما ققنوس را نماد جاودانگی می‌دانند.

شهری در این باره: حجاب کوه قافت آرد و بس چو منعت می‌کند یک نیمه شو پس به جز نامی ز جان نشنیدهٔ تو وجود جان خود تن دیدهٔ تو همه عالم پر از آثار جان است ولی جان از همه عالم نهانست تو سیمرغی ولیکن در حجابی تو خورشیدی ولیکن در نقابی ز کوه قاف جسمانی گذر کن بدار الملک روحانی سفر کن تو مرغ آشیان آسمانی چو بازان مانده دور از آشیانی چو زاغان بر سر مُردار مردی ز صافی گشته خرسندی بدردی چو بازان باز کن یک دم پر و بال برون پر زین قفس وین دام آمال چو بازان ترک دام و دانه کردی قرین دست او شاهانه کردی. به پری بر فلک زین تودهٔ خاک همی گردی تو با مرغان در افلاک