معما پاندا قهوه‌ای حل شد

سال‌هاست که مردم در چین مجذوب «کیزای» تنها پاندای قهوه‌ای و سفید در اسارت شده‌اند. او که در مرکز پرورش و حفاظت از حیوانات وحشی «لوگونتای» در استان شانشی زندگی می‌کند، یکی از هفت پاندای قهوه‌ای و سفیدی است تا کنون در جهان به ثبت رسیده‌اند.

رنگ غیرمعمول این پاندای قهوه‌ای برای مدت‌ها توجه دانشمندان را به خود جلب کرده بود و آنها نمی‌دانستند که چرا رنگ این حیوانات با بقیه هم‌نوعانشان تفاوت می‌کند. آن‌ها اما به تازگی متوجه شده‌اند که چرا این پاندای کمیاب نر رنگی چنین غیرعادی‌ دارد؛ یافته‌ای که احتمالاً برای پانداهای قهوه‌ای وحشی نیز صدق می کند.

بر اساس نتایج مطالعات دانشمندان، این پانداها توالی کوتاهی از دی‌ان‌ای را در یک ژن مرتبط با رنگدانه (موسوم به Bace2) از دست داده‌اند و به همین خاطر قهوه‌‌ای و سفید شده‌اند.

هو ییبو، کارشناس ژنتیک در مؤسسه جانورشناسی آکادمی علوم چین و از نویسندگان مقاله، با بیان اینکه این پانداهای کینلینگ «بسیار متفاوت» از پانداهای پناهگاه سیچوان هستند گفت: «مطالعات قبلی نشان می‌داد که این پانداها احتمالاً در حدود ۳۰۰ هزار سال پیش از پانداهای سیچوان جدا شده‌اند.»

بچه پاندای قرمزی که به یکی از جاذبه‌های باغ وحش لیسبون تبدیل شد چرا پانداها گیاهخوار شدند؟ پناهگاه‌های پاندا سیچوان که در جنوب غربی استان سیچوان چین قرار دارند، زیستگاه بیش از ۳۰ درصد از پانداهای سیاه و سفید جهان هستند. دانشمندان در تحقیق خود اطلاعات ژنومی ده‌ها عدد از این پانداها و همینطور پانداهای قهوه‌ای را مورد مطالعه قرار دادند.

به گفته آنان، توالی ژنتیکی اکثر ۱۹۲ پاندای سیاه و سفید در اسارت نشان داد که آنها به لحاظ ژن رنگدانه Bace2 با همنوعان قهوه‌ای‌شان متفاوت بودند. اما چگونه این جهش منجر به ایجاد پانداهای قهوه‌ای مانند کیزای شده است؟

پانداهای پناهگاه‌های حیات وحش سیچان عموما سیاه و سفید هستند پانداهای پناهگاه‌های حیات وحش سیچان عموما سیاه و سفید هستندعکس: کانوا تیم تحقیق دریافت که در مقایسه با پانداهای سیاه و سفید، موهای پانداهای قهوه‌ای دارای ملانوزوم‌های کمتر و کوچک‌تری هستند هستند. ملانوزوم‌ها به ساختارهای تخصصی درون سلول‌ها یا به اصطلاح اندامک‌هایی گفته می‌شود که مسئول تولید و ذخیره‌سازی رنگدانه‌های مو و پوست به نام ملانین هستند.

بنابراین یک جهش در ژن Bace2، ملانوزوم‌های پانداها را دستکاری کرده و در نتیجه به جای پوست و موی سیاه و سفید، پوست و مویی قهوه‌ای و سفید به آنها داده است.

شی پنگ، متخصص ژنتیک تکاملی در موسسه جانورشناسی آکادمی علوم چین، در این باره گفت: «نکته اصلی مقاله این است که فقدان یک ژن یا بخش ژنتیکی نیز می‌تواند منجر به تغییر رنگ ظاهری شود. از دیدگاه ژنتیک، این یک کشف کاملاً جدید است.»