آریوبرزن

سرزمین ایران دارای تمدن و تاریخ طولانی با فرهنگی غنی‌ای هست و این یک افتخار برای هر ایرانی است. طبیعی است که در هر دوره تاریخی در سراسر دنیا چه قدیمی و چه جدید افرادی بودند و هستند که جانشان را برای دفاع از میهن و وطنشون فدا کنند.ایران هم از این قائده مستثنی نیست و از آغاز حکومت های واحد که برمیگردد به دوران مادها تا خود این زمان سرداران و دلاورانی بودند که جان خودشان را برای حفظ این خاک پاک فدا کرده اند.

امروز میخواهم یک شیرمرد ایرانی که حدودا 2400 سال پیش در یک جنگ کشته شد رو معرفی کنم،این سردار کسی نیست جز آریوبرزن.

خب آریو برزن که بود؟ آریوبرزن از اشراف‌زادگان و سرداران بزرگ تاریخ ایران در دوره پادشاهی داریوش سوم، آخرین شاه هخامنشی است که در سال ۳۳۱ پیش از میلاد در برابر حملات اسکندر مقدونی در نبرد دربند پارس (دروازه پارس) دلیرانه جنگید و در راه حفظ وطن با خلق حماسه‌ای بزرگ جان خود را فدا کرد.

رشادت‌های آریوبرزن در جنگ با یونانیان سبب شد که منابع یونانی وی را با لئونیداس، سردار قهرمان اسپارتی جنگ ترموپیل در دوره پادشاهی خشایارشا، مقایسه کنند. جنگ دربند پارس نیز شباهت بسیاری به جنگ ترموپیل دارد و نحوه مرگ این دو شخصیت نیز بسیار شبیه به هم است. تفاوت آریوبرزن و لئونیداس در این است که از دلاوری‌های لئونیداس در یونان تقدیر شد و روی قبرش کتیبه‌ای از عملکرد او نصب کردند تا در تاریخ جاودانه بماند؛ اما در ایران برای آریوبرزن چنین نکردند متاسفانه:(

در منابع تاریخی به‌جای‌مانده از دوره هخامنشی، اطلاعاتی از آریوبرزن به‌جای نمانده است؛ اما در کتاب‌های یونانی چون «آناباسیس اسکندر» (The Anabasis of Alexander) نوشته آریان (Arrian) (فیلسوف و مورخ یونانی) در قرن دوم میلادی، «کتابخانه‌های تاریخی» اثر دیودور سیسیلی (Diodorus Siculus) و کتاب «تاریخ اسکندر» نوشته کنت کورث (Quinte Curce)، نویسنده مسیحی روس که درباره شکست هخامنشیان از اسکندر نوشته‌ است، چند سطری درباره جنگ معروف دربند پارس و دلاوری‌های آریوبرزن سردار بزرگ ایرانی نوشته‌اند.(خودمم در حال خوندن یه سه جلدی درباره اسکندر(من بهش میگم الکساندر ولی برای به اشتباه نیفتن شما نوشتم اسکندر)و هنوز تازه به مرگ پدر اسکندر در جلد دوم رسیدم و فکر کنم در ادامه که لشکر کشی هاش رو میگه از آریو برزن هم بگه نمیدونم باز)

آریوبرزن (Ariobarzanes) سردار بزرگ ایرانی و از جنگجویان بزرگ تاریخ ایران، در زبان پارسی با عنوان آریابرزن به معنی «ایران شکوهمند» هم نوشته می‌شود. به گفته منابع تاریخی آریوبرزن در سال ۳۶۸ پیش از میلاد به دنیا آمد و در سال ۳۳۱ پیش از میلاد در جنگ دربند پارس توسط مقدونیان کشته شد.درباره نسب آریوبرزن نظرات مختلفی ذکر شده است؛ برخی منابع، پدر او را فارنابازوس دوم و مادرش را آپاما، دختر اردشیر دوم شاه هخامنشی ذکر کرده‌اند؛ اما بعضی دیگر او را پسر آرتاباز و نوه فارنابازوس دانسته‌اند؛ این در حالی است که اکثر منابع آرتاباز یا آرتابازوس را برادر آریوبرزن ذکر کرده‌اند. فارنابازوس از شاهزادگان پارسی هخامنشی بود که ساتراپی (استانداری) فریگیه در شمال غرب آناتولی را به عهده داشت و خود را در سکه‌هایش از نوادگان آرشام، پدربزرگ داریوش اول، معرفی کرده است.

برخی منابع تاریخی ذکر کرده‌اند که آریوبرزن در خانواده‌ای پرجمعیت بزرگ شد، در حالی که برخی دیگر عقیده دارند او تنها دو برادر داشت. خانواده آریوبرزن نسب به شاهان می‌رساندند، پس فرزندان آن‌ها از آموزش‌هایی که برای شاه‌زادگان در نظر می‌گرفتند برخوردار بودند. آریوبرزن که مدتی را با خانواده خود در مقدونیه گذرانده بود، از آموزش‌های یونانی نیز بهره‌ داشت. پدر او بعد از مدتی به ایران بازگشت و آریوبرزن بعد از انجام فرمان‌های نظامی موفقیت‌آمیز، به مقام ساتراپی (استاندار) پارس رسید. به گفته تاریخ‌نگاران، اسکندر مقدونی در ۱۲ اوت سال ۳۳۰ پیش از میلاد با ارتش خود به سوی پرسپولیس (تخت جمشید) پیشروی کرد که بخشی از نیروهای او در منطقه دربند پارس که منطقه‌ای صعب‌العبور بود توسط ایرانیان متوقف شدند. نیروهای نظامی اسکندر بعد از ورود به مناطق کوهستانی ایران به‌علت باران و انبوه درختان سه‌ شبانه‌روز آفتاب را ندیدند. آریوبرزن با ارتش خود شجاعانه در مقابل اسکندر ایستاد و در دفاع از وطن خود جان سپرد.

اسکندر مقدونی در سال ۳۳۱ پیش از میلاد بعد از پیروزی در نبرد گوگمل (Gaugamela)، سومین جنگ با داریوش سوم هخامنشی و شکست ایران، بر شوش و بابل مسلط شده و برای دست‌یابی به تخت جمشید، پایتخت ایرانیان، روانه آنجا شد. او برای دست‌یابی به پایتخت، ارتش خود را دو بخش کرد؛ یک بخش را به فرماندهی پارمنیون (Parmenion) از راه جلگه بهبهان روانه تخت جمشید کرد و خود با سپاه سبک اسلحه راه کوهستان را پیش گرفت تا نیروهای نظامی ایران که در تنگه دربند پارس مستقر شده بودند را شکست دهد.

جنگ دربند پارس (دروازه پارس):اسکندر با سپاهیان خود از طریق راه کوهستان به تنگه دربند پارس رسید که نیروهای نظامی ایران به فرماندهی آریوبرزن در آنجا اردو زده بودند. با وجود آریوبرزن و نگهبانان تنگه پارس، عبور نیروهای نظامی اسکندر از تنگه‌های کوهستانی امکان‌پذیر نبود. اسکندر که تنگه را نمی‌شناخت و نمی‌دانست چگونه وارد آن شود، به حیله جنگی ترموپیل (Thermopylae) متوسل شد و با همراهی چوپانی که تنگه را خوب می‌شناخت و از هخامنشیان بیزار بود، شبانه از بیراهه تنگه را دور زد و خود را از راه‌های کوهستانی به نیروهای نظامی ایرانی رساند. اسکندر ارتش آریوبرزن، سردار شجاع ایرانی را در نبرد دربند پارس محاصره کرد و او را کشت مورخان محل دروازه پارس را گذرگاهی تنگ توصیف کرده‌اند که پارس را به شوش می‌رساند. به‌این ترتیب با توجه به جغرافیای تاریخی ایران، موقعیت تنگه را در کهگیلویه و بویراحمد تصویر می‌کنند و آن را با تنگه تکاب که طول آن حدود پنج کیلومتر است و رودخانه مارون از میان آن عبور می‌کند، یکی دانسته‌اند. این تنگه دو ورودی شرقی و غربی دارد که امروزه ورودی شرقی آن با سد مارون مسدود شده و ورودی غربی قابل عبور و مرور است. تصویر اسکندر هستش

آریوبرزن با ۴۰ سوار و ۵,۰۰۰ نیروی پیاده خط محاصره مقدونیان را درهم شکست و تلفات سختی به آن‌ها وارد کرد؛ اما سپاهیانی که از راه جلگه به سوی پارسه رفته بودند، پیش از رسیدن آریوبرزن به پایتخت، تخت جمشید را تصرف کردند. آریوبرزن با تعداد اندک سواران خود به سپاه دشمن زد و آنان را به خاک افکند. با وجود اینکه بسیاری از سربازان خود را از دست داد، حلقه سپاهیان دشمن را شکافت تا پیش از یونانیان خود را به تخت جمشید برساند و پایتخت هخامنشیان را نجات دهد؛ اما موفق نشد به آنجا برسد و پایتخت سقوط کرد. بعد از سقوط پایتخت، آریوبرزن در حالی که دشمنان را تعقیب می‌کرد حاضر نشد سپاه را تسلیم کند و آن‌قدر در جنگ با دشمن پافشاری کرد تا یارانش یکی یکی از پا افتادند و با افتادن آخرین سرباز پارسی به خاک، جنگ پایان یافت. اسکندر آریوبرزن را در حلقه محاصره مقدونیان گرفتار کرد؛ سپس چوپانی که راه تنگه را به او نشان داده بود را به جرم خیانت به ایرانیان به قتل رساند. لویز دول (Louis de Wohl) در کتاب آتیلا، مکالمه بین اسکندر و آریو برزن را چنین نقل کرده است:

اسکندر: اگر تسلیم شوی، سر سلامت به در می‌بری۔ آریوبرزن: شاهنشاه ایران مرا به اینجا فرستاده تا از این مکان دفاع کنم و من تا جان در بدن دارم از اینجا دفاع می‌کنم. اسکندر: شاه تو فرار کرده؛ تو نیز تسلیم شو تا به پاس شجاعتت تو را فرمانروای ایران کنم. آریو: پس حالا که شاهنشاه رفته من نیز در این مکان می‌مانم و آن‌قدر مبارزه می‌کنم تا بمیرم. اسکندر با دیدن استقامت آریوبرزن دستور داد او را آن‌قدر با نیزه و تیر بزنند تا هیچ نقطه سالمی در بدن وی نماند. یوتاب، خواهر آریوبرزن که فرماندهی بخشی از سپاه برادر خود را به عهده داشت، همراه برادر خود جنگید تا هر دو کشته شدند. آریوبرزن را آن‌قدر زدند تا جان داد و سپس او را در همان محل به خاک سپردند. نویسنده کتاب آتیلا شیوه مرگ آریوبرزن را مانند مرگ لئونیداس قهرمان یونانی در جنگ با خشایارشا دانسته‌‌ و بر این عقیده است که اسکندر که شجاعت آریوبرزن را می‌ستود دستور داد برای او قبری بسازند و روی آن بنویسند: «به یاد لئونیداس» )میگن که اسکندر با احترام فراوان و ستودن دلاوری و وطن پرستی آریو برزن رو دفن کردن و مراسم گرفتن)

۲۱ شهریور ماه را در تقویم ایرانی به‌عنوان سال‌روز دفاع آریوبرزن سردار بزرگ ایران در دوره هخامنشی نام‌گذاری کرده‌اند که شجاعانه با یونانیان جنگید و جان خود را بر سر دفاع از وطن گذاشت. مجسمه‌ای از این سردار بزرگ ایرانی که نامش بر سر زبان‌ها است در شهر یاسوج نصب شد تا یاد او در اذهان جاودانه بماند. این مجسمه در آذر ۱۳۹۷ با مواد آتش‌زا آسیب دید که با تلاش‌های آتش‌نشانی مهار شد.

ببخشید اگه عکسا تکراری بودن چون که عکس از آریو برزن کم بود متاسفانه:(

دیگه تا اینجا اومدی لایک و فالو کن بیبی💕⛓