دیدنی های تبریز :)

بازار تبریز به طول حدود یک کیلومتر، بزرگترین بازار سرپوشیده‌ی جهان است که در مردادماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این بازار در سال ۱۱۹۳ هجری قمری بر اثر زلزله با خاک یکسان شد؛ اما طولی نکشید که معماران زبردست آن را بازسازی کردند و بازار کنونی مربوط به اواخر حکومت زندیه و عصر قاجار است. طاق‌ها و گنبدهایی با کاربندی‌های زیبا و ارتفاع بلند، سازه‌های آجری به‌ هم‌ پیوسته، آرایش مغازه‌ها، کثرت تیمچه‌ها و وجود تعداد زیادی مدرسه و مسجد که در کنار سراهای بازرگانی جای گرفته‌اند، این بازار را به‌عنوان نمونه‌ای عالی از محیط تجارت و زندگی اسلامی و شرقی به یادگار گذاشته‌اند. این بازار از سمت شرق به عالی‌قاپو (مجموعه کاخ‌های ولیعهدنشین)، از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از شمال، بخش‌هایی از شمال رودخانه‌ مهران‌رود را شامل می‌شود و این دو بخش به‌وسیله‌ پل‌های چوبی که در امتداد راسته‌ بازار قرار دارند، به یکدیگر متصل می‌شوند. اغلب تیمچه‌ها و سرای‌ها بازار دارای سه طبقه هستند که طبقه‌ زیرین مخصوص انبار کالا، طبقه‌ دوم تجارتخانه و محل کار و طبقه‌ سوم جهت استراحت و آسایش طراحی شده‌ است. راسته‌های اصلی توسط راسته‌های فرعی به هم متصل شده‌اند و در فضاهای بین آن‌ها تیمچه‌ها و سراها قرار دارد. تقاطع راسته‌ها در سه راهی‌ها و چهار راهی‌ها را طاق‌های آجری گنبدی پوشانده که بزرگ‌ترین گنبد بازار، گنبد تیمچه امیر و زیباترین نوع معماری آن تیمچه‌ی مظفریه است. زمان بازدید: ۶:۳۰ تا ۲۱:۰۰ آدرس: خیابان جمهوری اسلامی

مسجد کبود یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است و تنوع و ظرافت کاشی‌کاری و انواع خطوط و نقش‌های به‌کار رفته در آن و نیز زیبایی و هماهنگی رنگ‌ها به‌ویژه رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق سبب شده است تا به فیروزه‌ اسلام شهرت یابد. این مسجد با کاشی‌های معرق فیروزه‌ای و لاجوردی، انواع خطوط عالی مانند ثلث، نستعلیق، نسخ و طرح‌های بدیع هندسی و اسلیمی مورد توجه ارباب ذوق و هنر است و یکی از آثار ارزشمند معماری ایرانی به‌شمار می‌رود که به لحاظ شیوه‌ معماری از سایر نمونه‌های معماری مسجد متمایز است. این بنا با نام‌های مختلف از جمله گوی مسجد (به ترکی همان مسجد کبود)، مسجد شاه ­جهان، عمارت و مسجد مظفریه معروف و مشهور بوده است. مسجد کبود در اصل، عضوی از یک مجموعە معماری بزرگ‌تر به نام «مجموعە مظفریه» بود. این مجموعه عبارت بود از مسجد، خانقاه، صحن، کتابخانه و جز آن که اکنون از آن همه، تنها ویرانه‌های مسجدی به نام مسجد کبود بازمانده است. بنای مسجد كبود بر اثر زلزله سال ١١٩٣ هجری قمری دچار آسیب فراوان شده و گنبدهای آن فرو ریخته است. اگرچه امروزه از این بنا جز سردر و چند پایه، چیزی باقی نمانده؛ ولی این باقی‌مانده اندک نیز شاهدی بر شکوه و زیبایی این مسجد از قرن ۸۷۰ هجری قمری است. آدرس: خیابان امام خمینی، نرسیده به میدان ساعت

ارگ علیشاه با قدمتی ۷۰۰ ساله، یکی از بلندترین و قدیمی‌ترین دیوارهای تاریخی کشور و همچنین از جمله مهم‌ترین دیدنی‌های تبریز است. بنا به نقل قول‌ها و یادداشت‌های جهانگردان تاریخی، ارگ علیشاه تنها بنای مرتفع شهر تبریز بوده که حتی از دوردست دیده می‌شده است. این مجموعه بی‌نظیر، ابتدا به صورت مسجدی عظیم بنا شده بود که در اثر گذر زمان، همچنین زمین‌لرزه‌های متعدد این شهر (در حدود ۴۰ زمین لرزه) و نیز جنگ‌ها تا حدود زیادی تخریب شده است. در حال حاضر، تنها بخش باقی‌مانده از این بنا دیوار مرتفعی است که به نام ارگ علیشاه خوانده می‌شود. بنای نخستین ارگ در میان سال‌های ۷۱۸ تا ۷۳۹ هجری قمری با هدف ساخت آرامگاه بزرگی در صحن مسجد علیشاه تبریز در هنگام وزارت علیشاه انجام شد. با فروریختن سقف بنا به هنگام ساخت و با مرگ علیشاه، ادامه ساخت بنا در آن زمان متوقف شد. این مجموعه به اقتضای ویژگی‌های هر دوره، کاربری‌های متفاوتی نیز داشته است. برای مثال، در دوران سلطنت قاجاریه، این مسجد و محوطه آن به انبار غلات و انبار مهمات نظامی تبدیل شده و ازاین‌رو، حصاری دور آن کشیده شد و به همین دلیل نام آن به ارگ تغییر یافت. ساعت بازدید: از ۸:۰۰ تا ۱۷:۰۰ آدرس: تبریز، خیابان امام، چهارراه شریعتی، به سمت میدان ساعت، جنب مصلی امام

مسجد جامع تبریز که به مسجد جمعه و جامع کبیری نیز مشهور است، از جمله قدیمی‌ترین عمارت‌های تبریز محسوب می‌شود. موقعیت مکانی این عمارت شگفت‌انگیز به گونه‌ای است که بازار تبریز آن را احاطه کرده است. طبق اسناد تاریخی موجود، قدمت این بنای زیبا و باشکوه را به دوران حکومت پادشاهان سلجوقی (قرون پنجم تا ششم هجری) تخمین زده‌اند. متأسفانه به‌دلیل زمین‌لرزه‌ای که در سال ۱۱۹۳ هجری در شهرستان تبریز به وقوع پیوست، قسمت‌هایی از این اثر تاریخی از جمله چندین طاق آن، دچار تخریب و آسیب‌دیدگی شد. البته مدت زمانی پس از زلزله و مصادف با دوران آغازین پادشاهی قاجار، فردی به نام حسینقلی خان دنبلی که از حاکمان وقت این دیار به‌شمار می‌آمد، این مسجد کهن را مورد ترمیم و بازسازی قرار داد و مسجد کنونی را احداث کرد. به‌هرحال حضور طاق‌های بلند و آجرهای بسیار بزرگی که در ساخت آن استفاده شده است و همچنین پایه‌های قطور مسجد، به‌وضوح نشان‌دهنده‌ پیشینه‌ طولانی و قدمت بسیار این عمارت ایران کهن هستند. قدیمی‌ترین بخش آن شبستان وسیعی شامل طاق و گنبدهایی برفراز ستون‌های هشت‌گوش آجری است که زینت‌بخش آن گچ‌بری‌های ظریف و هنرمندانه‌ دوره‌ روادیان (مقارن سلجوقیان) است. در بخشی از محراب (بر فراز طاق محراب)، کتیبه‌ای با تزئینات گچبری به خط کوفی وجود دارد که مستندات تاریخی نشان از قدمت این کتبیه به دوران فرمانروایی ایلخانان مغول دارد. دو مناره‌ بلند سه لایه و آثار فوق‌العاده کاشی‌کاری در ورودی مسجد نیز در همان بدو ورود توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌کند. آدرس: تبریز، خیابان شهید مطهری، انتهای بازار تبریز، بخش جنوبی صحن مدرسه‌ طالبیه و در حد فاصل مسجد حجت الاسلام و مسجد میرزا اسماعیل خاله اوغلی

موزه‌ آذربایجان یکی از مهم‌ترین موزه‌های ایران و دومین موزه باستان‌شناسی کشور پس از موزه ملی ایران شناخته می‌شود. زیربنای موزه آذربایجان ۲۴۰۰ مترمربع بوده و دارای سه طبقه و یک سالن نمایش در هر طبقه به ابعاد ۳۷ در ۱۲ متر، چند اتاق اداری و کتابخانه است. موزه‌ آذربایجان دارای آثار تاریخی و هنری متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی است. در حال حاضر، این موزه گنجینه‌ای مهم و با ارزش حاوی دوازده هزار قطعه اشیای عتیقه و هنری دارد که ۲۳۰۰ قطعه‌ آن به ثبت رسیده است و به‌دلیل کمبود فضا بخش محدودی از این آثار در بخش‌های مختلف موزه در معرض نمایش قرار دارند. در طبقه‌ همکف موزه آذربایجان، آثار و اشیای تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ و دوران پیش از اسلام گردآوری شده‌اند که سفالینه‌های تپه اسماعیل‌آباد با قدمت هفت هزار ساله از تاریخی‌ترین آثار این بخش به‌‌شمار می‌‌روند. در سالن نمایش طبقه‌ اول و در امتداد آثار تمدن‌های باستانی ایران، اشیای به جا مانده از تمدن نیشابور در قرن چهارم هجری قرار دارد که مشخصه‌ آن‌ها به‌کارگیری لعاب سفیدرنگ با نقش و نگارهای اسلامی و خط کوفی است. زمان بازدید: بهار (۸:۰۰ تا ۲۰:۰۰) تابستان (۸:۰۰ تا ۱۴:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۲۱:۰۰) پاییز و زمستان (۹:۰۰ تا ۱۸:۰۰) آدرس: خیابان امام، جنب مسجد کبود

مقبره‌الشعرا (آرامگاه شاعران) یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز در محله‌ سرخاب است. این آرامگاه هم‌اکنون پیرامون تکیه‌ حیدر در تقاطع خیابان‌های ثقةالاسلام و عارف و در ضلع شرقی بقعه سیدحمزه و مقبره قائم مقام و ملاباشی قرار دارد. بیش از ۴۰۰ شاعر، عارف و رجال نامی ایران و کشورهای منطقه از ۸۰۰ سال پیش به‌ترتیب از حکیم اسدی طوسی تا استاد شهریار (آخرین فرد دفن‌شده در این آرامگاه)، یکی پس از دیگری در اینجا به خاک سپرده شده‌اند. در واقع شهر تبریز در قرن ششم و پس از تبدیل به مرکز حکومت اتابکان آذربایجان، پناهگاه شاعرانی شد که زندگی آرام و آسوده‌ای را دور از جنگ و نزاع می‌جستند. به‌‌دلیل متروکه ‌شدن مقبره‌الشعرا پس از زمین‌لرزه‌های سال‌های ۱۱۹۳ و ۱۱۹۴ هجری قمری و مدفون شدن بسیاری از شاعران و عارفان بزرگ در این گورستان، در شهریور ۱۳۵۰ خورشیدی، مسابقه‌‌ای برای طرح یک بنای یادبود در مقبره‌الشعرا برگزار شد و پس از چندی طرح غلام‌رضا فرزان‌مهر انتخاب و عملیات احداث بنای یادبود آغاز شد. نماد مقبره‌الشعرای تبریز تلفیقی از هنر معماری سنتی و مدرن است که در بلندای این مجموعه‌ فرهنگی و تاریخی خودنمایی می‌کند و همه ساله در تعطیلات نوروزی پذیرای یک میلیون گردشگر داخلی و خارجی است. مقبره استاد شهریار در میان این مجموعه تاریخی و فرهنگی واقع شده که بیش از ۳۰ متر ارتفاع دارد.

شاه گلی یا ائل‌ گلی یکی از مهم‌ترین گردشگاه‌های شهر تبریز است که در جنوب شرق آن و در هفت کیلومتری مرکز شهر واقع شده‌ و به یکی از نماد‌های این شهر تبدیل شده است. این مکان در ابتدا استخری بود که در زمان آق قویونلوها ایجاد شد و در دوران صفویه نیز گسترش یافت. پیش از روی کار آمدن صفویان، این استخر بزرگ‌ترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ‌های شرق تبریز بود. در فصل زمستان آب دریاچه یخ می‌زند و نمای متفاوتی به محیط اطرافش می‌بخشد. در این مدت ماهی‌هایی که در آب آن زندگی می‌کنند، نمی‌توانند به بخش بالایی آب برسند و در نتیجه روند رشدشان آرام‌تر می‌شود. در وسط استخر ائل گلی بنایی به شکل هشت ضلعی و دو طبقه وجود دارد که با نام کاخ ائل گلی شناخته می‌شود. این بنا در حال حاضر به‌عنوان رستوران مورد استفاده است. مسیری در وسط استخر ائل گلی وجود دارد که انتهای آن به این بنا متصل می‌شود و در واقع عمارت مذکور در وسط استخر و به‌صورت شبه‌جزیره قرار گرفته است که بر حس و حال جالب آن می‌افزاید. عمق دریاچه‌ شاه‌ گلی ۱۲ متر برآورد می‌شود و در محوطه‌ آن می‌توان قایقرانی کرد. همچنین شهربازی (لوناپارک)، غذاخوری، فست‌فود و کافی‌شاپ‌های متعددی در داخل این گردشگاه وجود دارند و دارای هتل، مسافرخانه و دفتر جهانگردی فعال است. آدرس: تبریز، آزادراه کنارگذر جنوبی تبریز، ایستگاه مترو ائل گلی