تاریخچه ی سی و سه پل

سی وسه پل پلی است بر روی زاینده رود اصفهان که 33 دهانه، 295 متر طول و 14 متر عرض دارد . این پل شاهکاری بی‏نظیر از آثار دوره سلطنت شاه‏ عباس اول است، به هزینه و نظارت سردار معروف او الله ‏وردی‏خان بنا شده است بنابراین به آن پل الله ‏وردی‏خان نیز می گویند . این پل شاهکار معماری و پل سازی ایران و جهان محسوب می شودو برای اتصال خیابان چهار باغ کهنه عباسی به خیابان چهارباغ بالا و باغ هزار جریب و عباس آباد ساخته شده است.

این پل را به نامهای :پل شاه عباسی – پل الله وردی خان – پل جلفا – پل چهل چشمه – پل سی و سه چشمه می نامند . به این جهت به این پل شاه عباسی می گویند که شاه عباس دستور بنای آن را داده است اما چون این پل زیر نظر الله وردی خان ساخته شده به پل الله وردی خان معروف است. این پل در ابتدا دارای چهل چشمه بوده که از هر چشمه آب خارج می‏گردید اما هفت دهانه این پل گرفته شده و اکنون 33 دهانه دارد و از این رو به پل 33 چشمه شهرت دارد. این پل محل عبور مردم به جلفا بوده پس به همین دلیل آن را پل جلف می نامند.

تاریخچه سی و سه پل این پل که توسط الله وردیخان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور شاه عباس ساخته شده بنایی مستحکم دارد و برخی معتقدند که چون الله وردیخان از تبار گرجی ها بوده و الفبای گرجی سی و سه حرف دارد با این پل سی و سه پل می گویند اما این ادعا کاملا رد شده زیرا در ابتدا این پل 40 دهانه داشته است. مثل برخی کارشناسان اعتقاد دارند بیشتر سازه های آبی و پل ها نمادی از آناهیتا می باشد و عدد صد و سی و سه را مربوط به آناهیتا (الهه آب) می دانند . این پل در ابتدا دارای 40 دهانه بود که به تدریج با کشت درختان و انحراف آب بعضی از آنها متروک شدند و اکنون سی و سه دهانه دارد. پلان اصلی شهر اصفهان در زمان شاه عباس چهار باغ بود که از دو محور عمود بر هم تشکیل می شد. سی و سه پل در امتداد یکی از این محورهای اصلی برای وصل کردن چهارباغ عباسی به چهارباغ بالا، باغ هزارجریب، عباس آباد و محله جلفا قرار دارد.

نکته ی مهم در مورد ساخت سی و سه پل: چون بنای ساختمان عباس آباد در یک سوی زاینده رود وجود داشته بنابراین باید یک پل برای ایجاد ارتباط در آن زمان و در سال 1005 هجری قمری وجود داشته باشد پس وجود پل در سال 1005 ثابت می شود . از طرف دیگر الله وردیخان که مامور ساخت پل بود، در سال 1004 هجری قمری از طرف شاه عباس اول به ایالت فارس منسوب و به اداره امور آن دیار مشغول شد بنابراین باید عمران و آبادانی این شهر و ساخت سی و سه پل بعد از تاریخ اعزام الله وردیخان پس از سال 1004 هجری قمری صورت گرفته باشد. در یکی از اسناد تاریخی، نیز نوشته شده درسال 1005 هجری قمری ساختمان پل الله وردیخان و آبادانی خیابان چهار باغ به پایان رسیده و تکایای چهارباغ در 1011 هجری قمری ساخته شده اند و ساخت تمام ساختمان ها در سال 1025 هجری قمری به پایان رسیدند. برای پاسخ به ابهامات تاریخ تاسیس پل باید گفت الله وردیخان ابتدا طبقه ی زیرین پل را در سال 1005 به پایان رسانده و در سال 1011مامور تکمیل پل و ساخت طبقه ی بالا شده است تا در صورت طغیان زاینده رود ، در رفت و آمد اختلالی ایجاد نشود.

جشن نوروز درسی و سه پل جشن نوروز که سه تا هفت شبانه روز ادامه داشت گاهی به فرمان شاه عباس بر سر پل برگزار می شد و مراسم گلریزان صورت می‏گرفت، و گلهای فراوان در راه شاه و همراهان او ریخته می‏شد. در سال 1018 که جشن فروردین مصادف با ماه محرم بود، هفت شبانه روز به فرمان شاه جشن نوروزی گرفتند و بر سر پل گلریزان کردند و مردم اصفهان به خاطر هنرنمایی در چراغان و آئین بندی مبلغ پانصد تومان از مالیات آن سال به دستور شاه بخشیده شد.

جشن آبریزان یا آبپاشان در سی و سه پل در دوره صفویه مراسم جشن آبریزان یا آبپاشان ارامنه که در 13 تیرماه هر سال برگزار می شد ، در کنار این پل صورت می گرفت و مردم در این مراسم روی هم آب و گلاب می پاشیدند. در جشن آبریزگان و آب پاشان این پل محل اجتماع شاه و بزرگان و شعراء و مردم بوده است

اسلاید اضافه