چند سوال جالب

چرا الفبا به این ترتیب است؟ یکی از اولین چیز‌هایی که کودکان دبستانی یاد می‌گیرند ترتیب الفباست، اما واقعا هیچ یک از ما نمی‌دانیم چرا ترتیب حروف الفبا بدین شکل است. ما از آن یک آهنگ زیبا ساخته ایم و برای مرتب کردن چیز‌های مختلف استفاده می‌کنیم، اما هیچکس نمی‌داند واقعا چرا حروف الفبا اولین بار به این شکل چیده شد.

چرا رعد و برق می‌زند؟ فقط، چون معلم علوم کلاس چهارم وانمود کرد که جواب این سوال را می‌داند به این معنا نیست که او واقعا می‌دانست. تمام مدتی که ما مشغول ساخت و آزمایش هواپیما‌ها و پرواز به دورترین نقاط آسمان بودیم، رعد و برق‌ها یک راز بودند. ما بسیاری از فرآیند‌هایی که باعث رعد و برق می‌شود را می‌دانیم، می‌دانیم که هوای گرم بالا می‌رود، سرد می‌شود و تشکیل ابر می‌دهد؛ و می‌دانیم که وقتی ابر‌ها بزرگتر می‌شود می‌توانند به ابر‌های تندری تبدیل شوند؛ و می‌دانیم که آن‌ها می‌توانند ۱۴۰ میلیون ولت برق تولید کنند که می‌توانند با حرارتی چهار برابر گرم‌تر از سطح خورشید با زمین برخورد کنند. اما ممکن است متوجه شده باشید که یک قسمت مهم این ماجرا گم شده است. براساس آنچه درباره الکتریسیته می‌دانیم، نباید واقعا چنین چیزی ممکن باشد. میدان الکتریکی یک رعد و برق حدود ۱۰ برابر کوچکتر از میدان مورد نیاز برای ایجاد یک رعد و برق است؛ بنابراین نمی‌توانیم واقعا بفهمیم که این کمربند‌های مرگ از کجا می‌آیند. البته نظریه‌هایی وجود دارد. برخی فکر می‌کنند که ذرات یخ به هم ضربه می‌زنند و بار الکتریکی ایجاد می‌کنند. برخی فکر می‌کنند که پرتو‌های خورشید در این کار نقش دارند؛ و برخی هم فکر می‌کنند که رعد و برق ممکن است از مبارزه زئوس با هرا ایجاد شود.

چرا می‌خوابیم؟ تقریبا هر موجود زنده‌ای به خواب نیاز دارد. هرکسی که تا به حال شب بیداری کشیده باشد می‌داند که بی خوابی چقدر ذهن را آشفته می‌کند. پریشان و دمدمی می‌شویم و ممکن است دچار توهم نیز بشویم و بر اساس آزمایش‌هایی که روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شده، حتی ممکن است بمیریم. ما واقعا نمی‌دانیم چرا و مشخص نیست که اصلا ما چرا به خواب نیاز داریم و این شرم آور است. دانشمندان می‌دانند که خواب برای مغز نیاز است، اما نمی‌دانند که واقعا چطور کار می‌کند. آیا انرژی مغز را بازیابی می‌کند؟ آیا سموم را از بین می‌برد؟ آیا مدار‌های مغزی تضعیف شده را تقویت می‌کند؟ تنها جوابی که علم تاکنون برای این سوالات دارد «شاید!» است. عجیب است که بیشتر موجودات زنده به خواب نیاز دارند و می‌دانیم که اگر نخوابند چه اتفاقی می‌افتد، اما هیچکس ۱۰۰ درصد مطمئن نیست که خواب چطور کمک می‌کند.

چرا افراد راست دست یا چپ دست هستند؟ حدود ۱۰ درصد مردم چپ دست هستند. شما می‌توانید آن‌ها را مجبور کنید با دست راست کارهایشان را انجام دهند. اما اگر با سطح خشونت قرن پانزدهم با آن‌ها رفتار نکنید، ترجیح می‌دهند با همان دست چپ کارهایشان را انجام دهند، اما هیچکس نمی‌داند چرا. اما فقط افراد چپ دست عجیب نیستند، همین که از زمان تولد یکی از دست هایمان را بر دیگری ترجیح می‌دهیم به خودی خود عجیب است. دانشمندان نمی‌دانند که چرا نژاد انسان قادر به استفاده از هر دو دستش نیست در حالی که بیشتر حیوانات به نظر می‌رسد این توانایی را دارند. اولین نظریه آن را با مهارت‌های زبانی در ارتباط می‌داند. مهارت‌های حرکتی و زبانی دو فعالیت پر انرژی برای مغز هستند، عصب شناسان متوجه شدند که مغز می‌خواهد این‌ها را در یک جا کنترل کند. بیشتر افراد زبان را در نیمکره چپشان مدیریت می‌کنند بنابراین وقتی شروع به صحبت می‌کنیم مهارت‌های حرکتی هم در نیمکره چپ اتفاق می‌افتد. مشکل این نظریه این بود که واقعا افراد چپ دست را توضیح نمی‌داد. اکثریت قریب به اتفاق چپ دست‌ها زبان را درست مثل راست دست‌ها زبان را در نیمکره چپشان پردازش می‌کنند. پس چرا چپ دست هستند؟

چرا خمیازه می‌کشیم؟ همه ما خمیازه می‌کشیم. نه تنها انسان ها، بلکه بیشتر حیوانات هم این کار را می‌کنند. با این حال نمی‌دانیم چرا خمیازه می‌کشیم. انسان‌ها از قرن چهارم قبل از میلاد سعی کرده اند دلیل خمیازه را بفهمند. بقراط علت آن را خارج کردن هوای بد و وارد کردن هوای خوب می‌دانست. امروزه بیشتر مردم فکر می‌کنند که خمیازه کربن دی اکسید را کاهش و اکسیژن خون را افزایش می‌دهد که همان معنی را به طرز هوشمندانه تری بیان می‌کند، اما مشکل این نظریه این است که توضیح نمی‌دهد که چرا هنگام خستگی خمیازه می‌کشیم. در واقع به نظر می‌رسد خمیازه سطح اکسیژن را در مغز تغییری نمی‌دهد. پس چرا خمیازه می‌کشیم؟ چرا وقتی واقعا به اکسیژن بیشتری نیاز داریم یا چرا موقع ورزش خمیازه نمی‌کشیم؟ ما هنوز پاسخ دقیقی برای این سوال نداریم. نظریه‌های خودمان را داریم، اما حقیقت این است که ما هنوز جنبه‌های زیادی از جهان را نتوانسته ایم درک کنیم.

چرا خمیازه می‌کشیم؟ همه ما خمیازه می‌کشیم. نه تنها انسان ها، بلکه بیشتر حیوانات هم این کار را می‌کنند. با این حال نمی‌دانیم چرا خمیازه می‌کشیم. انسان‌ها از قرن چهارم قبل از میلاد سعی کرده اند دلیل خمیازه را بفهمند. بقراط علت آن را خارج کردن هوای بد و وارد کردن هوای خوب می‌دانست. امروزه بیشتر مردم فکر می‌کنند که خمیازه کربن دی اکسید را کاهش و اکسیژن خون را افزایش می‌دهد که همان معنی را به طرز هوشمندانه تری بیان می‌کند، اما مشکل این نظریه این است که توضیح نمی‌دهد که چرا هنگام خستگی خمیازه می‌کشیم. در واقع به نظر می‌رسد خمیازه سطح اکسیژن را در مغز تغییری نمی‌دهد. پس چرا خمیازه می‌کشیم؟ چرا وقتی واقعا به اکسیژن بیشتری نیاز داریم یا چرا موقع ورزش خمیازه نمی‌کشیم؟ ما هنوز پاسخ دقیقی برای این سوال نداریم. نظریه‌های خودمان را داریم، اما حقیقت این است که ما هنوز جنبه‌های زیادی از جهان را نتوانسته ایم درک کنیم.

چگونه عملیات بیهوشی روی بیمار جواب می‌دهد هرچقدر هم متخصص بیهوشی شما حرفه‌ای باشد نمی‌داند که چرا کاری که با بدنتان می‌کند شما را بیهوش می‌کند. ما از بیهوشی زیاد استفاده می‌کنیم، اما نمی‌دانیم واقعا چطور کار می‌کند. در واقع تا زمانی که نفهمیم بیهوشی واقعا چیست نمی‌توانیم بفهمیم که چطور کار می‌کند. نظریه‌های مختلفی در این باره وجود دارد. برخی فکر می‌کنند بیهوشی هماهنگی بین مناطق قشر مغز را مختل می‌کند. برخی دیگر فکر می‌کنند موجب ارتعاشات کوانتومی در میکروتوبول‌ها می‌شود.

چرا نمی‌توانیم با چشمان بسته روی یک خط مستقیم حرکت کنیم؟ تا حالا امتحان کرده اید: به پارک بروید، چشمانتان را ببندید، و سعی کنید در یک خط مستقیم حرکت کنید. هنگامی که چشمانتان را می‌بندید، متوجه چیز عجیبی می‌شوید، اهمیتی ندارد که چقدر فرد محتاطی باشید، بیشتر افراد وقتی یک هدف مشخص نداشته باشند که به سمتش حرکت کنند روی مسیر‌های دایره شکلی می‌چرخند و هیچکس نمی‌داند چرا. دانشمندان آزمایش‌های زیادی روی این موضوع انجام داده اند و راه رفتن افراد با چشمان بسته را مشاهده یا حتی با جی پی اس نقشه آن را تهیه کرده اند و متوجه شدند هرچه آسمان تاریک‌تر باشد، افراد بیشتری در دایره‌ها می‌چرخند، اما هنوز نمی‌دانیم چرا این اتفاق می‌افتد. چندین نظریه وجود دارد. برخی دانشمندان آن را به علت تفاوت نیمکره‌های مغز و برخی به علت تفاوت طول پا‌ها می‌دانند، اما آزمایش‌ها ثابت می‌کند که هر نظریه‌ای که تا به حال داده شده اشتباه است.