ستاره ها

از آغاز تاریخ، انسان‌ها به آسمان پرستاره نگاه کرده‌اند و مجذوب درخشش و نظم آن شده‌اند. ستاره‌ها نه‌تنها زینت‌بخش آسمان شب‌اند، بلکه منبع اصلی انرژی و نور در کیهان هستند. خورشید، ستاره‌ی نزدیک به زمین، زیست ما را ممکن کرده است.

🔹 تعریف ستاره ستاره جسمی عظیم از گازهای داغ است که درون آن واکنش‌های هسته‌ای رخ می‌دهد. این واکنش‌ها، هیدروژن را به هلیوم تبدیل می‌کنند و مقدار زیادی انرژی آزاد می‌سازند. همین انرژی باعث درخشش ستاره‌ها می‌شود. بیشتر ستاره‌ها در ترکیب خود شامل: ◉ ۷۰٪ هیدروژن ◉ ۲۸٪ هلیوم ◉مقادیر کمی عناصر سنگین‌تر مانند کربن، اکسیژن و آهن هستند.

🌅 مراحل تولد ستاره 1. سحابی‌ها (Nebula) تولد ستاره‌ها از ابرهای عظیم گاز و غبار میان‌ستاره‌ای آغاز می‌شود. این ابرها را سحابی می‌نامند. نیروی گرانش باعث فشرده شدن گازها در بخش‌هایی از سحابی می‌شود. 2. پیش‌ستاره (Protostar) با افزایش چگالی، دما در هسته‌ی این توده بالا می‌رود. وقتی دما از چند میلیون درجه گذشت، پیش‌ستاره تشکیل می‌شود. در این مرحله هنوز واکنش‌های هسته‌ای به طور کامل آغاز نشده‌اند.

3. آغاز همجوشی هسته‌ای وقتی دمای مرکز به حدود ۱۰ میلیون درجه سانتی‌گراد رسید، واکنش‌های همجوشی هسته‌ای شروع می‌شود. هیدروژن به هلیوم تبدیل و انرژی آزاد می‌شود — لحظه‌ای که ستاره “متولد” شده است. 4. مرحله پایدار (توالی اصلی) در این دوره، ستاره تعادل میان فشار گرانش و نیروی ناشی از واکنش‌های هسته‌ای را حفظ می‌کند. عمر این مرحله طولانی است؛ برای خورشید حدود ۱۰ میلیارد سال تخمین زده می‌شود.

🌄 مراحل مرگ ستاره‌ها پس از مصرف شدن هیدروژن، سرنوشت ستاره بستگی به جرم آن دارد: ⚪ ستاره‌های کم‌جرم (مثل خورشید) وقتی سوختشان تمام شود: 1.به غول‌سرخ تبدیل می‌شوند. 2.لایه‌های بیرونی خود را از دست می‌دهند و سحابی سیاره‌نما ایجاد می‌کنند. 3.در نهایت، هسته‌ی باقی‌مانده به صورت سفید‌کوچک (White Dwarf) باقی می‌ماند.

🔴 ستاره‌های پرجرم اگر جرم ستاره بسیار زیاد باشد، پایان زندگی‌اش بسیار نمایشی‌تر است: 1.هنگامی که سوخت هسته‌ای پایان می‌یابد، گرانش باعث فروپاشی سریع هسته می‌شود. 2.در نتیجه، انفجار عظیمی به نام ابرنواختر (Supernova) رخ می‌دهد. 3.بسته به جرم باقیمانده، هسته‌ی داخلی ممکن است تبدیل شود به: ◉ستاره نوترونی (Neutron Star) اگر جرم متوسط باشد، ◉یا سیاه‌چاله (Black Hole) اگر جرم بسیار زیاد باشد.

🌞 خورشید؛ نمونه‌ای از تولد تا مرگ ستاره‌های کم‌جرم خورشید اکنون در مرحله‌ی پایدار است و حدود ۴.۶ میلیارد سال از عمرش گذشته است. پیش‌بینی می‌شود در چند میلیارد سال آینده به غول‌سرخ تبدیل شود و پس از آن، به یک سفید‌کوچک آرام و سرد بدل گردد.