موزه زنده طبیعت؟

در این پست قراره با جنگل های هیرکانی و ارزش های اون آشنا بشیم!

جنگل‌های هیرکانی بازمانده‌ای از دوران سوم زمین‌شناسی (حدود 25-50 میلیون سال پیش) هستند که به عنوان "موزه زنده" شناخته می‌شوند. این جنگل‌ها نوار سبزی به طول 850 کیلومتر از آستارا تا گلیداغی در استان گلستان هستند. این جنگل‌ها بازمانده عصر یخبندان هستند. وقتی اکثر نقاط اروپا و سیبری زیر یخ بودند، این منطقه به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و نزدیکی به دریای خزر، پناهگاهی برای گونه‌های باستانی شد. این جنگل‌ها نمونه‌ای از جنگل‌های پهن‌برگ خزری هستند که در دوره‌های زمین‌شناسی مختلف، گونه‌های بسیاری از اروپا و شرق آسیا را در خود پناه دادند.

وسعت: حدود 1.9میلیون هکتار · پهنه: از استان‌های گلستان، مازندران، گیلان تا بخش‌هایی از جمهوری آذربایجان · ارتفاع: از سطح دریا تا 2800 متری سه ناحیه اصلی: 1. ناحیه شرقی (گلستان): جنگل‌های انبوه بلوط و ممرز 2. ناحیه مرکزی (مازندران): تراکم بالای راش‌ستان‌ها 3. ناحیه غربی (گیلان): جنگل‌های هیرکانی-آستارایی با رطوبت بسیار بالا اقلیم های گوناگون: · مرطوب: نزدیک ساحل (بارندگی تا 2000 میلی‌متر) · نیمه‌مرطوب: دامنه‌های میانی · نیمه‌خشک: ارتفاعات بالا

طبقات جنگل: 1. طبقه بالا (30-50 متر): راش، بلوط، ممرز 2. طبقه میانی (10-30 متر): افرا، نمدار، زبان‌گنجشک 3. طبقه زیرین (تا 10 متر): درختچه‌های همیشه‌سبز 4. طبقه علفی: گیاهان دارویی و گل‌های وحشی گونه‌های ویژه: · سرخدار (Taxus baccata): چوب سخت، سرطان‌زا اما داروی سرطان! · زربین (Juniperus excelsa): مقاوم در برابر خشکی · انجیلی (Parrotia persica): معروف به "درخت آهن" - چگالی باورنکردنی · شمشاد هیرکانی: در خطر انقراض بر اثر آفت

· پستانداران: پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، گرگ، شوکا، مرال (گوزن قرمز) · پرندگان: بیش از 296 گونه شامل دارکوب، قرقاول، عقاب طلایی · خزندگان و دوزیستان: 61 گونه · حشرات: بیش از 3000 گونه · پلنگ ایرانی: بزرگ‌ترین زیرگونه پلنگ در جهان · خرس قهوه‌ای: جمعیت سالم با تغذیه از میوه‌های جنگلی · سیاهگوش اوراسیایی: گربه‌سان مرموز و نادر · شوکا: کوچک‌ترین گوزن ایران با وزن 15-30 کیلو پرندگان خاص: · قرقاول خزری: اندمیک منطقه · دارکوب سفید: بزرگ‌ترین دارکوب خاورمیانه · عقاب دریایی دمسفید: در رودخانه‌های جنگلی ماهیگیری می‌کند

در سال 2019، بخش‌هایی از جنگل‌های هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدند: 12 نقطه در 5 استان: 1. گلستان: پارک ملی گلستان، جنگل ابر 2. مازندران: منطقه حفاظت شده جهان‌نما، جنگل واز 3. گیلان: جنگل‌های هیرکانی آستارا 4. سمنان: جنگل ابر (بخش‌هایی) 5. خراسان شمالی: جنگل گلستان (حاشیه) معیارهای ثبت: · معیار 9: نمونه برجسته فرآیندهای بوم‌شناسی. · معیار 10: تنوع زیستی استثنایی.

1. قدیمی‌ترین جنگل‌های جهان پس از جنگل‌های بارانی 2. تنوع زیستی فوق‌العاده: بیش از ۳۲۰۰ گونه گیاهی (حدود ۲۸۰۰ گونه آوندی) 3. گونه‌های انحصاری: ۲۸۰ گونه گیاهی و ۵۰ گونه جانوری اندمیک 4. درختان شاخص: راش، بلوط، ممرز، انجیلی، سفیدپلت، نمدار 5. گونه‌های نادر: درخت آزاد (پاروتیا)، سرخدار، لیلکی 6. جنگل هیرکانی تنها جنگل بارانی معتدل در خاورمیانه است 7. درخت انجیلی با برگ‌های قرمز پاییزی نماد این جنگل‌هاست 8. برخی درختان مانند سرخدار تا ۳۰۰۰ سال عمر می‌کنند 9.این جنگل‌ها "ریه‌های شمال ایران" نامیده می‌شوند.

همه ما میدونیم که به تازگی جنگل های هیرکانی تحت آسیب بسیار جدی قرار گرفتند. پس لطفا از این میراث بزرگ که نه تنها برای شمال و ایران، بلکه برای جهان یک شگفتی محسوب میشه، به درستی مراقبت و نگهداری کنیم و قدرش رو بدونیم. ممکنه ما خطا هایی انجام بدیم که به نظرمون خیلی کوچک میان؛ اما همین اتش زدن چوب های جنگل باعث خراب شدن زیستگاه کلی حشره و قارچ و میکروب مفید برای خاک میشه. پس به خودمون قول بدیم که از طبیعتمون بیشتر مراقبت کنیم!