جنگ های ایران با یونان(۴۹۹-۴۴۵)ق.م

این درگیری‌ها، مجموعه‌ای از نبردهای بزرگ بین شاهنشاهی هخامنشی و دولت‌شهرهای یونانی بودند که سرنوشت جهان باستان را تغییر دادند. (یکم تاریخ یاد بگیر)

۱. آغاز درگیری بازیگران اصلی: شاهنشاهی هخامنشی در برابر دولت‌شهرهای یونانی . ​زمان: حدود ۴۹۹ تا ۴۴۹ پیش از میلاد. ​علت اصلی: شورش یونانیان ایونی (یونانیان آسیای صغیر) علیه حکومت هخامنشیان، با حمایت نظامی آتن و اریتریا. ​انگیزه ایران: تنبیه حامیان شورش و گسترش قلمرو تا تسلط کامل بر غرب.

۲.اولین لشکرکشی فرمانده ایرانی: داریوش بزرگ. ​هدف: تنبیه آتن به خاطر کمک به شورشیان ایونی و گرفتن انتقام آتش زدن شهر سارد. ​رویداد مهم (۴۹۰ پ.م.): نبرد ماراتون. ​نتیجه: شکست نیروهای ایرانی در ماراتون و عقب‌نشینی موقت به آسیا، که برای یونانیان یک پیروزی تاریخی بود.

۳.بزرگترین تهاجم تاریخ فرمانده ایرانی: خشایارشا (پسر داریوش). ​آمادگی: خشایارشا بزرگترین ارتش تاریخ باستان را جمع‌آوری کرد و دستور ساخت پل شناور بر روی تنگه هلسپونت (داردانل) را صادر کرد تا سپاه عظیم او از آسیا به اروپا عبور کند. ​انگیزه: گرفتن انتقام نبرد ماراتون و فتح کامل یونان.

ترموپیل تاریخ (۴۸۰ پ.م.): نبرد ترموپیل. ​مکان: یک گذرگاه باریک ساحلی. ​طرفین: نیروی عظیم هخامنشی در برابر نیروی کوچک متحد یونانی به فرماندهی لئونیداس، شاه اسپارت. ​نتیجه: یونانیان چند روز سپاه ایران را متوقف کردند، اما در نهایت با خیانت یک یونانی راه فرعی لو رفت. ایرانیان پیروز شدند و راه ورود به یونان باز شد.

۵. انتقام رویداد (۴۸۰ پ.م.): پس از نبرد ترموپیل، ارتش خشایارشا وارد آتن شد. ​نتیجه: خشایارشا، آتن را به تلافی آتش زدن سارد توسط یونانیان، تصرف و آتش زد. این یک پیروزی بزرگ نمادین برای ایران بود.

۶.نبرد سالامیس تاریخ (۴۸۰ پ.م.): نبرد دریایی سالامیس. ​فرماندهان کلیدی: خشایارشا (ایران) و تمیستوکلس (آتن). ​تاکتیک یونان: یونانی‌ها با کشتی‌های کوچک و سبک خود، ناوگان بزرگ و سنگین ایران را در تنگه سالامیس به دام انداختند. ​نتیجه: شکست قاطع نیروی دریایی هخامنشی. این شکست، توانایی ایران برای پشتیبانی لجستیکی و دریایی از ارتش زمینی خود را از بین برد و خشایارشا را مجبور به بازگشت کرد.

۷. نبرد سرنوشت ساز زمینی(پلاته) فرمانده ایرانی: مردونیه (سردار ایرانی که پس از بازگشت خشایارشا در یونان ماند). ​نتیجه: شکست نهایی و قطعی ارتش زمینی ایران توسط ارتش متحد یونان به فرماندهی پوزانیاس. مردونیه در این نبرد کشته شد.

۸. پایان درگیری ها (میکال و یوریمدون) نبرد میکال (۴۷۹ پ.م.): یک پیروزی دریایی دیگر برای یونانیان، درست پس از پلاته، که شورش ایونی‌ها را دوباره شعله‌ور کرد. ​نبرد یوریمدون (حدود ۴۶۶ پ.م.): آخرین شکست بزرگ ایرانیان که اتحادیه دلوس به فرماندهی یونانیان به دست آورد. ​خلاصه: این نبردها نفوذ ایران را از سواحل ایونی به طور کامل حذف کرد.

۹. صلح کالیاس تاریخ (۴۴۹ پ.م.): صلح کالیاس. ​مفاد اصلی: این پیمان جنگ‌ها را رسماً پایان داد. ایران پذیرفت که در دریای اژه و سواحل یونانی‌نشین آسیای صغیر دخالت نکند و یونان نیز تعهد کرد که به قلمرو ایران حمله نکند. ​نتیجه: با این صلح، ایران و یونان وارد یک دوره "جنگ سرد" و رقابت شدند.

۱۰.میراث و تاثیر تأثیر بر تاریخ: این جنگ‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین درگیری‌های تاریخ شناخته می‌شوند؛ چرا که مسیر تمدن غرب و نفوذ فرهنگ یونانی را مشخص کرد. ​نتیجه نهایی: ایران هخامنشی نتوانست یونان را فتح کند، اما تا زمان اسکندر مقدونی همچنان یک قدرت غالب در منطقه باقی ماند.