تاریخچه چرخ خیاطی

.......

توماس سنت (Thomas Saint) — یک نجّار و سازندهٔ ابزارهای صنعتی انگلیسی — را اغلب به‌عنوان اولین کسی می‌دانند که ایدهٔ اصولی دستگاه دوخت مکانیکی را در پایان قرن هجدهم مطرح و ماکت یا نقشه‌ای برای آن ثبت کرد (سال ۱۷۹۰). نقشهٔ سنت شامل اجزایی مانند تکیه‌گاه پارچه، سوزن مخصوص و مکانیزمی برای حرکت پارچه و انجام دوخت بود؛ یعنی او اصول اساسی لازم برای مکانیزه‌کردن عمل دوخت را شناسایی کرده بود. با این حال دستگاه او هرگز در مقیاس عملی و کارگاهی تولید یا به‌طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفت — به‌عبارت دیگر اختراع او بیشتر یک طراحی مفهومی و پیشرو بود تا یک ماشین کاربردی که بتواند جایگزین دوخت دستی شود

چرا نقشِ سنت مهم است؟ چون بسیاری از نوآوری‌های بعدی — مثل ایدهٔ استفاده از سوزن مکانیکی، گرفتن و فشردن پارچه، و مکانیزم‌های تکرارشوندهٔ حرکت — بر پایهٔ اصولی ساخته شدند که او در طرح اولیه مطرح کرد. اما دو مشکل عمده وجود داشت: یکی این‌که فناوری و مواد آن زمان برای تولید نمونهٔ کارآمد و بادوام کافی نبود، و دوم این‌که تا نیمهٔ قرن نوزدهم تقاضای صنعتی و سرمایه‌گذاری لازم برای توسعهٔ سریعی که اختراع را به محصولی تجاری تبدیل کند، فراهم نشده بود. بنابراین طرح سنت را می‌توان نقطهٔ شروع اندیشه‌ای دانست که بعداً مهندسان و مخترعان دیگر آن را عملی و تکامل دادند.

همین فاصلهٔ بین «ایده» و «ساخت عملیاتی» نشان‌دهندهٔ روند معمول در تاریخ فناوری است: ابتدا یک ایدهٔ بنیادی شکل می‌گیرد، سپس نسل‌های بعدی آن را بازسازی، اصلاح و تطبیق می‌کنند تا سرانجام به محصولی تبدیل شود که بتوان آن را به تولید انبوه رساند. در داستان چرخ خیاطی هم همین رخ داد — توماس سنت مفهوم را مطرح کرد، اما کسانی بعدی بودند که دستگاه‌های عملی ساختند، مکانیزم‌های مؤثر (مثل کوک قفلی) را توسعه دادند، و در نهایت با نوآوری‌های تجاری، تولید را به مقیاس بزرگ رساندند.

اولین شرکتی که چرخ خیاطی را به تولید انبوه رساند و آن را جهانی کرد: Singer (آیزاک مریت سینگر آغازگر تجاری‌سازی) — نیمهٔ قرن نوزدهم (ایده‌ها و اصلاحات سینگر در حوالی ۱۸۵۰؛ شرکت Singer بعدها به تولید انبوه و توزیع جهانی پرداخت). (توضیح کوتاه): آیزاک سینگر با افزودن اصلاحاتی مثل مکانیزم پدال پا، ساده‌سازی ساخت و تولید قطعات، و نیز مدل‌های فروش و بازاریابی (مثلاً فروش اقساطی) توانست دستگاه را از کارگاه‌ها به خانه‌ها ببرد و تولید انبوه و مقیاس‌پذیری را محقق کند؛ نام Singer سپس با تولید صنعتی و شبکهٔ گستردهٔ فروش شناخته شد.