فرزندان کوروش کبیر

۱) کمبوجیهٔ دوم (Cambyses II) جانشین رسمی کوروش و دومین شاهنشاه هخامنشی فرزند بزرگ کوروش از همسرش کاساندان (بانوی بلندمرتبهٔ پارسی). کتیبه‌های بابلی به او لقب شاه عادل داده‌اند. هرودوت او را فردی تندخو معرفی کرده، ولی بسیاری از مورخان مدرن معتقدند این تصویر اغراق‌شده و سیاسی است.

اقدامات و نقش تاریخی کمبوجیۀ : فتح مصر (525 پ.م) مهم ترین دستاورد او مصر با لشکری بزرگ فتح شد و به ساتراپی ایران اضافه گشت. او تاج فراعنه را بر سر گذاشت و طبق سندهای مصری، پذیرفتار فرهنگ و آیین مردم مصر بود. کمبوجیه چند ساتراپ جدید ایجاد کرد.همچنین او سیاست‌های اداری کوروش را ادامه داد.

پایان حکومت : به‌گفتهٔ کتیبه بیستون، هنگام بازگشت از مصر، بر اثر حادثه (افتادن از اسب یا جراحت) درگذشت. هرودوت روایت دیگری دارد، اما روایت کتیبهٔ بیستون معتبرتر است.

۲) بردیا / باردیا (Bardiya / Smerdis) جزو شخصیت های بسیار مهم و بحث‌برانگیز دورهٔ هخامنشی بردیا پسر دوم کوروش و نیز فرزند کاساندان بود. در روایت گزنفون، او را جوانی نیک‌خو، قوی و باهوش معرفی می‌کنند. مرگ واقعی یا حکومت گئومات؟ دو روایت مشهور وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت :

روایت ۱ – هرودوت و داریوش در بیستون کمبوجیه بردیا را پنهانی کش\ت تا رقیبی نداشته باشد. پس از مرگ کمبوجیه، مردی به نام گئومات مغ با شباهت زیاد به بردیا، خود را شاه معرفی کرد. داریوش اول بعد تر با کمک اشراف پارسی، این فرد را سرنگون کرد. این روایت توسط کتیبهٔ بیستون تأیید شده و به همین دلیل بسیار مورد قبول تر است .

روایت ۲ – دیدگاه مورخان مدرن بعضی پژوهشگران می‌گویند: ممکن است بردیا واقعاً زنده بوده و شورش او علیه کمبوجیه حرکت مردمی بوده، نه یک دروغ. داریوش برای مشروعیت‌سازی حکومت خود، روایت «گئومات جعلی» را در کتیبه بیستون ثبت کرده باشد. هیچ‌کدام از این دو نظریه ۱۰۰٪ قطعی نیست، اما روایت بیستون رسمی‌تر و نزدیک‌ترین روایت به منبع حکومتی است.

دوران حکومت (واقعی یا ادعایی) بردیا : حدود ۷ ماه در سال 522 پ.م اقدامات مشهور: ▪ کاهش مالیات برخی ایالات ▪ بخشش نظامی‌ها ▪ حمایت از طبقات پایین جامعه همین کار ها باعث محبوبیت بردیا شد (دلیل تقویت نظریه زنده بودن بردیا).

۳) آتوسا (Atossa) بانوی بزرگ هخامنشی، دختر کوروش و مادر خشایارشا آتوسا دختر کوروش و کاساندان بود. یکی از بانفوذترین زنان تاریخ ایران به‌شمار می‌آید. در منابع یونانی مانند هرودوت، از او به‌عنوان زنی خردمند، آرام و تأثیرگذار یاد شده. پس از مرگ کمبوجیه و آغاز حکومت داریوش، آتوسا با داریوش بزرگ ازدواج کرد. او مادر خشایارشا اول شد که بعدها شاهنشاه ایران شد.

در زمان داریوش، آتوسا نفوذی چشمگیر داشت: ▪ مشورت‌دهندهٔ سیاسی ▪ میانجی میان خانوادهٔ سلطنتی ▪ محبوب میان اشراف منابع یونانی می‌گویند او داریوش را به لشکرکشی علیه یونان ترغیب کرد (البته این روایت ۱۰۰٪ قطعی نیست). آتوسا نخستین زن در تاریخ است که در نوشته‌های هرودوت نامش آمده. مادر پادشاه بزرگ (خشایارشا) و مادربزرگ اردشیر یکم بوده.