راز اشک‌ها؛ چرا هنگام ناراحتی گریه می‌کنیم؟

گریه کردن، یکی از طبیعی‌ترین و انسانی‌ترین واکنش‌های ما در برابر احساسات است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند اشک فقط نشانه‌ی غم است، اما در واقع نوعی مکانیسم زیستی و روانی برای تخلیه‌ی احساسات محسوب می‌شود. بدن و مغز، هنگام فشار روحی یا ناراحتی، برای بازگرداندن آرامش از طریق اشک واکنش نشان می‌دهند.از دید علمی، گریه حاصل ارتباط پیچیده میان مغز، اعصاب و غدد اشکی است.در ادامه، مراحل و دلایل علمی این واکنش را با هم بررسی می‌کنیم.

اشک نوعی پیام بی‌کلام از درون انسان است. وقتی دچار غم، خشم یا درماندگی می‌شویم، مغز نمی‌تواند فقط با واژه‌ها احساس را تخلیه کند. در نتیجه، سیستم عصبی خودمختار فعال می‌شود و غدد اشکی را تحریک می‌کند. این اشک‌ها حامل هورمون‌ها و مواد شیمیایی مرتبط با استرس هستند.به همین دلیل، گریه نوعی پاسخ طبیعی بدن برای بیان احساسات عمیق است.

مرکز کنترل احساسات در مغز، ناحیه‌ای به نام «سیستم لیمبیک» است. هنگامی که دچار ناراحتی می‌شویم، این بخش فعال می‌شود و پیام‌هایی به ساقه‌ی مغز می‌فرستد.ساقه‌ی مغز غدد اشکی را تحریک می‌کند تا اشک ترشح شود.به‌نوعی، اشک نتیجه‌ی مستقیم ارتباط میان احساس و فیزیولوژی بدن است.این هماهنگی نشان می‌دهد که مغز و بدن در بروز احساسات کاملاً هم‌صدا عمل می‌کنند.

اشک‌های احساسی با اشک‌هایی که از گرد و غبار یا دود ایجاد می‌شوند متفاوت‌اند. آن‌ها حاوی موادی مانند کورتیزول (هورمون استرس) هستند که با گریه از بدن خارج می‌شوند.به همین دلیل، پس از گریه، بسیاری از افراد احساس سبکی و آرامش می‌کنند. در واقع گریه، نوعی پاک‌سازی طبیعی ذهن و بدن از فشار روانی است.دانشمندان این پدیده را «تنظیم هیجانی از طریق اشک» می‌نامند.

گریه فقط برای تخلیه‌ی درونی نیست؛ جنبه‌ی اجتماعی هم دارد.وقتی فردی گریه می‌کند، اطرافیان به‌صورت غریزی تمایل پیدا می‌کنند او را آرام کنند.به این ترتیب، گریه باعث شکل‌گیری همدلی و ارتباط عاطفی میان انسان‌ها می‌شود.در واقع اشک، زبانی جهانی برای جلب درک و حمایت دیگران است. این بُعد اجتماعی، از مهم‌ترین ویژگی‌های احساسی انسان به شمار می‌رود.

گریه نشانه‌ی ضعف نیست، بلکه نشانه‌ی سلامت روان و احساسات زنده است. بدن از طریق اشک، خود را از تنش و فشار روحی رها می‌کند.از دید علمی، گریه تعادلی میان ذهن، عاطفه و جسم برقرار می‌سازد.این واکنش پیچیده یادآور این حقیقت است که انسان موجودی احساسی و آگاه است.پس گاهی گریه کردن، نه شکست، بلکه راهی برای بازگشت به آرامش درونی است.