آیا گیاهان چشم دارند و می‌بینند ؟

مطالعات اخیر ثابت کرده است که گیاهان بیش از آنچه ما تصور می کنیم پیچیده و تکامل یافته تر هستند.

پیش از آنکه به ذکر شواهدی که نتایج این تحقیق را تایید می کنند بپردازیم، باید یادآوری کنیم که این موضوع پیشتر هم مطرح شده بود. در سال 1907، فرانسیس داروین، پسر چارلزداروین، نیز همین ادعا را مطرح کرد. او معتقد بود که برگ های گیاهان از ارگان هایی برخوردارند که از سلول هایی لنز مانند و سلول هایی حساس به نور تشکیل شده اند. این ارگان ها در حال حاضر ocelli نامیده می شوند. Ocelli که گاه چشم ساده نامیده می شود در بسیاری از حیوانات نیز دیده می شود. بعنوان مثال، بعضی از بندپایان و موجودات آبزی مانند عروس دریایی و ستاره دریایی نیز چشم ساده دارند. اما گیاهان؟

نظریه داروین تا همین چند وقت پیش بطور کامل به فراموشی سپرده شده بود تا اینکه موج تازه ای از زیست عصب شناسی گیاهی به راه افتاد. در نوامبر 2016 در نشریه Trends in Plant Science دو محقق به نام استفانو مانوسکو و فرانتیشک بالوشکا نظریه خود مبنی بر برخورداری گیاهان از نوعی چشم را مطرح کردند. اوایل سال 2016، محققین دریافتند که گونه های بسیار قدیمی سیانوباکتریا در واقع مانند لنزهای بسیار کوچکی عمل می کنند که "احتمالا کوچکترین و قدیمی ترین نمونه چشم دوربینی موجود در دنیاست".

بنابراین قابل توجیه است که اگر چنین ارگانیسم ابتدایی از چنین قابلیتی برخوردار است، ارگانیسم هایی که از تکامل بیشتری برخوردارند مانند گیاهان نیز از این توانایی برخوردارند. از طرفی طبق آنچه در Scientific American آمده "بعضی گیاهان مانند کلم و آرابیداپسیس از خانواده خردل، نوعی پروتئین را تولید می کنند که در توسعه و عملکرد نقاط بصری – چشمان بسیار ساده موجود در ارگانیسم های تک سلولی مانند جلبک سبز- نقش دارند".

همچنین ثابت شده که درخت انگور بالارونده Boquila Trifoliolata می تواند برگ های خود را طوری تغییر دهد که ظاهری مانند گیاهی که از آن بالا می رود را پیدا کند. گفته می شود احتمال دارد این گیاه برای این کار از قوه بینایی خود استفاده کند.