دو فکر بهتر از یک فکر است

خرد جمعی یا خرد اکثریت حالتیه که نشون می‌ده قدرت تصمیم‌گیری جمع از فرد بیشتره. یه آزمایش هست که توضیح می‌ده منظور از خرد جمعی چیه آزمایشی به اسم گالتون.

توی آزمایش گالتون، یک نفر اومد ۳۴۶۴ تا اسمارتیز توی یه شیشه بزرگ ریخت و رفت، بیرون از آدمای رندوم پرسید به نظرشون توی اون شیشه چندتا اسمارتیز هست. اعدادی که مردم با دیدن شیشه و وزن کردنش می‌دادن خیلی متفاوت بود: از ۹هزار تا و ۱۰هزار تا، ۱۵۰۰ و ۵۰۰ تا. مشخصاً هیچکس دقیق نمی‌دونه توی اون شیشه چندتا اسمارتیز هست. این سوال از ۱۲۰ نفر پرسیده شد و هرکدوم عدد متفاوتی دادن و فقط ۴ نفر تونستن جوابای نزدیکی به تعداد واقعی اسمارتیزها بدن. حالا ما همه اعدادی که اون ۱۲۰ نفر حدس زدن رو داریم و اونهارو باهم جمع می‌کنیم. حاصل جمع ۱۲۰ عددی که به دست آوردیم می‌شه ۴۱۴۹۶۰ و حالا اگه این عدد به دست اومده رو تقسیم بر ۱۲۰ (تعداد شرکت‌کننده‌ها) بکنیم، عدد حاصل می‌شه ۳۴۵۸ که با تعداد واقعی اسمارتیزها ۶ تا فاصله داشت. یعنی میانگین جواب‌های به دست اومده انقدر به تعداد واقعی نزدیک بود در حالی که هیچ‌کدوم از جواب‌های فردی به تنهایی نزدیک به تعداد واقعی نبود. این یعنی افراد شرکت‌کننده تو این آزمایش با هم تونستن جواب درست رو پیدا کنن. به این حالت می‌گن خردجمعی. تئوری‌پردازا می‌گن که در یه شرایط مناسب، گروهی از جامعه می‌تونن بهتر از یک فرد به تنهایی تصمیم بگیرن. ما هم همیشه شنیدیم که می‌گن "دو فکر بهتر از یک فکره" و کلاً مشورت کردن رو همیشه به همه پیشنهاد می‌دن.

هر فرد به تنهایی طرزفکری متفاوت و زاویه دیدی منحصر به فرد و تجربه‌ای خاص داره که توی حل مسائل و تصمیم‌گیری ازشون استفاده می‌کنه، ولی این‌ها به تنهایی برای گرفتن یه تصمیم درست کافی نیستن. برای گرفتن تصمیم درست لازمه که از تجربه‌های دیگه درس گرفت و زاویه دیدها و طرز فکرهای متفاوت رو در نظر گرفت و سنجید تا بهترین نتیجه به دست بیاد. البته در صورتی نتیجه درست به دست میاد که سه شرط زیر برقرار باشه: -تنوع دیدگاه‌ها (آدم‌ها از زاویه‌های مختلف نگاه کنن) -استقلال نظرها (هر کس بدون تقلید از بقیه نظر بده) -تجمیع درست داده‌ها (میانگین یا روش آماری درست برای ترکیب جواب‌ها)

مشخص شد که تنوع دیدگاه‌ها برای رسیدن به جواب درست لازمه. پس این یعنی تفاوت موجود در زندگی و فرهنگ و عقاید افراد به نوعی به نفع همه‌ی مردم جامعه است چون با کمک این‌ها می‌شه به تصمیم درست رسید. اگه همه شرکت‌کننده‌ها از یه گروه محدود باشن و تنوع وجود نداشته باشه، میانگین جواب‌ها اشتباه می‌شه. در کنار تنوع دیدگاه، لازمه که افراد استقلال فکری و نظری داشته باشن و تحت تأثیر هیچ تبلیغات هدفمند و جهت‌داری قرار نگرفته باشن و نظرات و رأی‌هاشون فقط و فقط زاده‌ی فکر و تجزیه و تحلیل خودشون باشه. اگه همه تحت تبلیغات یا رسانه یکسان باشن، استقلال نظر از بین می‌ره و یک خط فکری خاص همسو با اهداف تبلیغات و رسانه‌ها ایجاد می‌شه. از همه این‌ها مهم‌تر، لازمه که داده‌های به دست اومده به درستی ترکیب بشن و میانگین با دقت گرفته شده باشه و هیچ دستکاری یا بی‌دقتی توش وجود نداشته باشه. در غیر این صورت، خرد جمعی نیست و فریب جمعیه. وقتی این سه شرط به خوبی برقرار باشه، مردم بهترین تصمیم‌ها رو خواهند گرفت. درکل، خرد جمعی مثل ابزار می‌مونه؛ اگه درست استفاده بشه، بهترین تصمیم درست گرفته می‌شه، ولی اگه بد استفاده بشه، نتیجه‌ش می‌تونه خطرناک و بد یا حتی فاجعه‌بار باشه.

توی دوران قرون وسطی، مردم همه تحت تأثیر خرافات بودن و نه تنوع دیدگاهی وجود داشت نه استقلال نظری. در نتیجه این اتفاق، کلی زن بیگناه به جرم جادوگری کشته شدن. نتیجه‌ی اشتباه خرد جمعی حتی می‌تونه باعث ایجاد مشکلات اقتصادی بشه، مثل ماجرای ترکیدن حباب دات‌کام و بحران سال ۲۰۰۸. خرد جمعی در شرایط نامناسب باعث ایجاد جنگ هم شده. البته خیلی قبل‌تر از این مثال‌ها ارسطو درمورد خرد جمعی صحبت کرده: "ممکن است بسیاری افراد، هرچند به تنهایی افراد خوبی نباشند، وقتی کنار هم بیایند، نه به صورت فردی بلکه جمعاً بهتر از کسانی باشند که به تنهایی خوب‌اند، همان‌گونه که ضیافت‌های عمومی که بسیاری در آن مشارکت دارند بهتر از آن‌هایی است که فقط یک نفر هزینه‌اش را می‌پردازد."

یکی از نقاط قوت خرد جمعی اینه که هیچ اکثریتی بالاتر نخواهد بود و هیچ اقلیتی سرکوب یا نادیده گرفته نمی‌شه، بلکه نتیجه تجمیع داده‌هاست و خیلی با دموکراسی و امثالهم متفاوت است. شما توی رای‌گیری‌های دموکراسی اگه جز اکثریت باشی، می‌تونی به راحتی به خواسته خودت برسی حتی اگه خواسته چیز بد یا غیرمعقولی باشه، ولی اگه جز اقلیت باشی همیشه نادیده گرفته می‌شی و توانایی رسیدن به هدف و خواسته‌ت رو از دست می‌دی. تقریباً رای‌گیری‌های دموکراتیک هم مثل خرد جمعی تحت تأثیر تبلیغات نتایج خوبی ندارن، اما توی رای‌گیری‌های سیستم دموکراتیک، تنوع دیدگاه و تجمیع داده‌ها معنایی نداره.