اختلالات‌کم‌اهمیت

درود! نانا صحبت میکنه! 🙏

بعضی اختلالات یا وضعیت‌ها هستن که شاید به اندازه‌ی اختلالات بزرگتر مثل افسردگی یا اضطراب شناخته شده نباشن، اما می‌تونن روی زندگی روزمره و کیفیت اون خیلی تاثیر بذارن.

"اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی در بزرگسالان(ADHD)" هست، البته در شکل کم‌اهمیت‌تر یا اون‌هایی که علائمشون بیشتر به سمت بی‌توجهی هست تا بیش‌فعالی. این اختلال می‌تونه باعث بشه فرد در تمرکز کردن، سازماندهی کارها، به موقع انجام دادن وظایف و حتی مدیریت زمان دچار مشکل بشه. شاید در ظاهر خیلی چشمگیر نباشه، ولی خب، تصور کن چقدر می‌تونه روی بهره‌وری شغلی، روابط شخصی و حتی کارهای ساده‌ی روزمره تاثیر بذاره. مثلاً یادت بره یه قرار مهم رو تنظیم کنی، یا یه پروژه رو دقیقه نود انجام بدی، یا حتی توی صحبت‌ها حواست پرت بشه. این‌ها همه می‌تونه ناشی از ADHD باشه که گاهی اوقات دست‌کم گرفته می‌شه.

"کمال‌گرایی ناسالم(Unhealthy Perfectionism)". این دیگه اختلال به معنای پزشکی نیست، ولی یه الگوی فکری و رفتاریه که می‌تونه خیلی آزاردهنده باشه. فرد کمال‌گرا همیشه یه استاندارد خیلی بالا برای خودش تعیین می‌کنه و از هر چیزی که کامل نباشه، ناراضی می‌شه. این می‌تونه باعث بشه که فرد از شروع کردن کارها بترسه (چون می‌ترسه کامل انجام نده)، یا ساعت‌ها روی یه جزئیات کوچیک وقت بذاره و از هدف اصلی دور بشه. اثرش اینه که فرد مدام احساس اضطراب و ناکامی می‌کنه، چون رسیدن به اون استاندارد غیرواقعی تقریباً غیرممکنه.

"کمال‌گرایی مرتبط با اجتناب(Avoidant Perfectionism)" این مدل از کمال‌گرایی کمی با اون کمال‌گرایی ناسالم فرق داره. اینجا فرد اونقدر از اشتباه کردن یا ناقص بودن می‌ترسه که اصلاً کار رو شروع نمی‌کنه! یعنی به جای اینکه بخواد عالی باشه، از ترس اینکه نتونه عالی باشه، هیچ کاری انجام نمی‌ده. مثلاً ممکنه یه نویسنده هیچ‌وقت اولین فصل کتابش رو ننویسه، چون می‌ترسه به اندازه‌ی نویسنده‌های دیگه خوب نباشه. یا دانشجو ممکنه از ترس اینکه نتونه نمره‌ی کامل بگیره، اصلاً برای امتحان نخونه. این اجتناب، مانع بزرگی برای پیشرفت و رسیدن به اهداف می‌شه.

"اضطراب اجتماعی خفیف(Mild Social Anxiety)" رو هم می‌شه در نظر گرفت. کسی که اضطراب اجتماعی خفیف داره، شاید توی جمع‌ها خیلی مشخصاً مضطرب به نظر نرسه، ولی در درونش ممکنه از قضاوت شدن بترسه، از صحبت کردن توی جمع خودداری کنه، یا بعد از یه موقعیت اجتماعی، ساعت‌ها به حرف‌ها و رفتارش فکر کنه و خودش رو سرزنش کنه. این می‌تونه باعث بشه فرصت‌های اجتماعی و شغلی زیادی رو از دست بده، یا نتونه روابط عمیقی برقرار کنه.

"اختلال هراس از دست دادن(FOMO - Fear Of Missing Out)" این یه پدیده‌ی مدرنه که با گسترش شبکه‌های اجتماعی خیلی بیشتر به چشم میاد. FOMO باعث می‌شه فرد دائم احساس کنه که دیگران دارن از تجربیات بهتر، موفقیت‌های بیشتر یا تفریحات جذاب‌تری لذت می‌برن و اون از همه چی عقبه. این حس می‌تونه باعث اضطراب، نارضایتی از زندگی و حتی رفتارهای پرخطر بشه، چون فرد سعی می‌کنه برای اینکه عقب نمونه، هی خودش رو با دیگران مقایسه کنه و کارهایی رو انجام بده که لزوماً دوست نداره یا براش مناسب نیست. اثرش اینه که فرد مدام در حال چک کردن گوشی و شبکه‌های اجتماعیه و از لحظه‌ی حال خودش لذت نمی‌بره.

"اختلال وسواس فکری-عملی خفیف(Mild OCD)" خب، OCD رو خیلی‌ها می‌شناسن، ولی همیشه اون شکلی که توی فیلم‌ها نشون می‌دن نیست. ممکنه علائمش خیلی خفیف باشه و فرد فقط وسواس‌های فکری کوچیک یا چک کردن‌های مکرر داشته باشه که خیلی هم آزاردهنده به نظر نرسه. مثلاً ممکنه یه بار بیشتر از حد معمول درِ خونه رو چک کنه، یا یه عادت کوچیک تکراری داشته باشه. این‌ها می‌تونن استرس‌زا باشن و حتی اگه در ظاهر کم‌اهمیت باشن، باز هم می‌تونن روی تمرکز و آرامش ذهنی تاثیر بذارن.