هوش مصنوعی از ابتدا تا حال

یکی از بهترین راه‌ها برای فهمیدن روند هوش مصنوعی و رشد آن، مطالعه تاریخچه هوش مصنوعی و رویدادهای مهم در مسیر است. بسیاری از اتفاقات در تاریخ موجب شدند تا این فناوری در حال حاضر یکی از مهمترین ترندهای روز دنیا باشد. ما در اینجا این موارد را به طور کامل بررسی می‌کنیم.

هوش مصنوعی چیست؟ هوش مصنوعی زیر مجموعه‌ای از علوم کامپیوتر است که بر هوش غیر انسانی یا ماشین محور تمرکز دارد. این شاید ساده‌ترین تعریف از AI باشد که بتوانیم در نظر بگیریم. پس با این تعریف بدون در نظر گرفتن نام artificial intelligence می‌توان در مورد گذشته‌ی هوش غیر انسانی و موارد مرتبط با آن اطلاعات کسب کنیم.

ایده ایجاد انسان‌های مکانیکی بسیاری از افراد بر این باورند چیزی که به اسم هوش مصنوعی در حال حاضر شناخته می‌شود در گذشته‌های بسیار دور هم مدنظر بوده و بسیاری در مورد این هوش غیر انسانی صحبت کرده‌اند. به همین دلیل ایده اینکه ماشین‌هایی وجود داشته باشند که داده‌های خارجی دریافت کنند، سپس آن را پردازش کرده و بتوانند یاد بگیرند و فعالیت‌هایی مانند انسان داشته باشند در گذشته هم مدنظر بوده است. ما در این بخش تمامی اتفاقات و رویدادهای مهم در گذشته را به صورت کامل برررسی می‌کنیم. تمامی این رخدادها در تبدیل شدن این بخش به چیزی که در حال حاضر با نام هوش مصنوعی شناخته می‌شود تاثیر بسزایی داشته است.

تاریخچه هوش مصنوعی از ۳۰۰ سال قبل از میلاد تا ۱۹۰۰ در این دوره زمانی می‌توان گفت بیشتر ایده‌پردازی‌هایی در این زمینه صورت گرفته بود و افراد به دنبال ایده‌های متفاوتی برای انسان‌های مکانیکی و مصنوعی داشتند. بین ۳۰۰ سال قبل از میلاد تا اواخر قرن ۱۶: در این دوره بسیاری از ریاضیدانان، فیلسوفان و نویسندگان به دنبال تکنیک‌های مکانیکی و محاسبات عددی بودند که همگی به منظور مکانیزه کردن تفکر انسانی صورت می‌پذیرفت. اوایل قرن ۱۷: در این دوره به تصویر کشیدن ماشین‌های قدرتمند و با کاربرد فراوان در ادبیات بسیار افزایش پیدا می‌کند. در رمان سفرهای گالیور از چیزی به نام موتور یاد می‌شود که یکی از اولین ارجاعات به فناوری مدرن است. هدف این دستگاه این است که کاری می‌کند تا افراد با کمترین استعداد بتوانند کارهای پیچیده را به کمک ماشین انجام دهند. سال ۱۸۷۲: نویسنده به نام Samuel Butler رمانی به نام Erewhon را منتشر می‌کند. یکی از ایده‌های مطرح شده در داستان این کتاب جایی در آینده است که ماشین‌ها قابلیت داشتن آگاهی را دارند. تاریخچه هوش مصنوعی از ۱۹۰۰ تا ۱۹۵۰ در شروع قرن جدید و با پیشرفت‌های فناوری‌های مختلف و ماشین‌ها، رشد این هوش‌های غیر انسانی و بحث در مورد آن افزایش می‌یابد. ۱۹۱۰-۱۹۱۳: برتراند راسل و آلفرد نورث وایتهد کتاب Principia Mathematica را منتشر می‌کنند که منطق رسمی در آن زمان به ریاضیات را متحول می‌کند.

۱۹۱۲-۱۹۱۴؛ ایجاد اولیه شطرنج خودکار: لئوناردو تورس اولین شطرنج خودکار را ایجاد می‌کند. این وسیله که نام آن El Ajedrecista است، می‌توانست با توجه به حرکت قبلی و با استفاده از یک مدار الکتریکی بهترین حرکت بعدی را در نظر بگیرد. این ماشین شاید با قدرتی که در حال حاضر بات‌ها در شطرنج دارند بسیار متفاوت باشند ولی در زمان خود تحول بزرگی محسوب می‌شود. تورس را نخستین پیشگام هوش مصنوعی در قرن بیستم می‌دانند. ۱۹۲۱؛ مطرح شدن اسم ربات برای اولین بار: کارل چاپک نمایشنامه نویس اهل چک، در فیلمنامه علمی تخیلی خود به نام ربا‌ت‌های جهانی Rossum، برای اولین بار در مراجع رسمی از اسم ربات استفاده می‌کند. در این نمایشنامه او افرادی مصنوعی به نام ربات را مطرح می‌کند که در کارخانه‌ای فعالیت می‌کنند. از اینجا به بعد است که اسم ربات در بین دانشمندان و مردم رواج پیدا می‌کند و سعی در رشد این ایده دارند. ۱۹۲۷؛ به تصویر کشیدن ربات برای اولین بار: در این سال فیلم علمی-تخیلی متروپولیس به کارگردانی فریتز لانگ منتشر شد. داستان این فیلم در مورد دختری مصنوعی است که کاملاً شبیه همتای انسانی خود است و قابل تشخیص نیست. این دختر رباتیک به شهر برلین حمله می‌کند و این شهر را نابود می‌کند. این فیلم از این نظر اهمیت بالایی دارد که برای اولین بار در تاریخچه هوش مصنوعی، ربات را به تصویر کشید و الهام بخش بسیاری از کاراکترهای رباتی در فیلم‌های بعدی از جمله جنگ ستارگان بود.

۱۹۲۹؛ اولین ربات ساخته شده در ژاپن: ماکوتو نیشیمورا توانست اولین ربات ساخته شده در ژاپن را به نام Gakutensoku، ایجاد کند. اسم این ربات به معنی یادگیری از قوانین طبیعت است. دلیل این نامگذاری به این دلیل بود که تصور سازندگان بر این بود که این ربات از طبیعت و انسان‌ها یاد می‌گیرد. برخی از ویژگی‌های خاص این ربات حرکت سر و دست‌ها و تغییر حالت چهره آن بود.

۱۹۳۹:جان وینست آتاناسوف به همراه دستیار خود کلیفورد بری، کامپیوتر آتاناسوف بری (ABC) را با کمک هزینه۶۵۰ دلاری دانشگاه ایالتی آیووا ایجاد کردند. ABC حدود ۳۲۰ کیلوگرم وزن داشت و می‌توانست تا ۲۹ معادله خطی همزمان را حل کند. ۱۹۴۵: وانور بوش در مقاله‌ای به نام "همانطور که می‌اندیشیم" در ماهنامه آتلانتیک، چشم‌اندازی از آینده را مطرح می‌کند که در آن رایانه‌ها به انسان در بسیاری از فعالیت‌ها کمک خواهند کرد.

: در کتاب " مغزهای غول پیکر: یا ماشین‌هایی که فکر می‌کنند" ادموند برکلی، دانشمند کامپیوتر می‌کند که ماشین‌ها قابلیت بالایی برای مدیریت حجم زیادی از اطلاعات با سرعت و مهارت بالا دارند. در ادامه او مغز انسان را با ماشین‌ها مقایسه می‌کند و این را مطرح می‌کند که در ماشین‌ها سخت افزار و سیم به جای گوشت و اعصاب استفاده شده است. با این توضیحات و با توجه به توانایی بالای ماشین‌ها بیان می‌کند که "ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند." دهه‌ی ‍۱۹۵۰ در این دهه پیشرفت‌های شگرفی در زمینه پژوهش‌های هوش مصنوعی صورت می‌گیرد و مسیر پیشرفت این فناوری‌ها افزایش می‌یابد. ۱۹۵۰:کلود شانون، "پدر نظریه اطلاعات"، "برنامه نویسی یک کامپیوتر برای بازی شطرنج" را منتشر می‌کند. این اولین مقاله در زمینه توسعه یک برنامه کامپیوتری برای شطرنج بازی کردن است.

۱۹۸۶؛ اولین خودروی خودران: مرسدس بنز یک ون را مجهز به دوربین و سنسور کرد تا بتواند بدون راننده انسانی مسیری را طی کند. این پروژه به سرپرستی ارنست دیکمن اجرایی شد و این خودروها می‌توانستند با سرعت ۵۵ مایل بر ساعت در جاده‌ای بدون مانع دیگری رانندگی کنند. البته این فقط در شرایط آزمایشگاهی بود و امکان عرضه عمومی را نداشت.

دهه‌ی ۱۹۹۰ در دهه آخر قرن بیستم نتایج کم کم خود را نمایان می‌کردند. با اینکه هنوز محصولات به دست عموم مردم نرسیده بود، اما در آزمایشگاه‌ها نتایج شگفت انگیزی به دست آمده بود. ۱۹۹۵:ریچارد والاس چت بات A.L.I.C.E را توسعه داد. این سیستم یکی از بهترین و قدرتمندترین ابزارهایی بود که با توجه به تجزیه و تحلیل زبان طبیعی به کاربران پاسخ می‌داد. البته که نسبت به ابزارهای حال حاضر قدرت بسیار پایینی داشت اما به نسبت آن زمان بسیار پیشرفته محسوب می‌شد. ۱۹۹۷: سپ هوکرایتر و یورگن اشمیدهابر، از دانشمندان حوزه کامپیوتر، حافظه طولانی کوتاه مدت (LSTM) را توسعه دادند که نوعی معماری شبکه های عصبی بازگشتی (RNN) است که برای تشخیص دست خط و تشخیص گفتار استفاده می شود. ۱۹۹۷: deep blue اولین کامپیوتر شطرنج باز بود که توانست مقابل قهرمان جهان بازی کند و هم چنین در یک بازی در سطح بالای جهانی پیروز شود. این برنامه توسط شرکت بزرگ IBM گسترش پیدا کرده بود. ۱۹۹۸: دیو همپتون و کالب چانگ یک اسباب‌بازی سخنگو به نام Furby اختراع کردند. این اولین ربات اسباب‌بازی بود که برای کودکان ایجاد شده بود. با اینکه در آن فناوری‌هایی ساده استفاده شده بود اما همیشه یک پیشرفت محسوس در نظر گرفته می‌شود. ۱۹۹۹؛ اولین ربات حیوان خانگی با دستورپذیری بالا: یکسال پس از Furby شرکت سونی، یک سگ خانگی رباتیک به نام AIBO را عرضه کرد که برای یادگیری، ازتعامل با محیط و صاحبان خود استفاده می‌کرد. این ربات به تنهایی قابلیت درک و پاسخ به بیش از ۱۰۰ فرمان صوتی را داشت که در آن زمان خود را از بقیه محصولات جدا می‌کرد. البته این سگ رباتیک با توجه به قیمت ۲۰۰۰ دلاری خود، گسترش زیادی پیدا نکرد.

تاریخچه هوش مصنوعی از سال ۲۰۱۰ تا حال در دهه‌ی گذشته، نوآوری‌های ایجاد شده در هوش مصنوعی بسیار مهم و پرشتاب بوده است. در این ده سال هوش مصنوعی تبدیل به یکی از اجزای جدایی ناپذیر زندگی روزمره شده است. بسیاری در حال استفاده از گوشی‌های هوشمند هستند که دارای دستیار صوتی است و در تمامی پلتفرم‌هایی که حضور دارند ردپایی از هوش مصنوعی مشاهده می‌شود. هر چه در تاریخچه هوش مصنوعی مشاهده کردیم، بیشتر فعالیت‌ها آزمایشگاهی بود اما در این دهه هوش مصنوعی دیگر یک رویا نیست و در حال استفاده است. ۲۰۱۰؛ اولین پلتفرم بازی به صورت ۳بعدی:مایکروسافت برای پلتفرم بازی خود به نام Xbox 360 دستگاهی به نام Kinect معرفی کرد. این اولین دستگاه بازی بود که حرکت بدن انسان را به صورت ۳بعدی و با مادون قرمز تشخیص می‌داد و فضایی واقعی برای بازیکنان ایجاد می‌کرد.

۲۰۱۱؛ آغاز دوران دستیاران مجازی با سیری: سامسونگ یک دستیار مجازی به نام بیکسبی را معرفی کرد. این دستیار علاوه بر ویژگی‌های دیگر دستیاران صوتی یک توانایی منحصر به فرد داشت. بیکسبی می‌توانست از طریق برنامه دوربین موبایل ببیند و تجزیه و تحلیل بر اساس آن ارائه دهد. ۲۰۲۰: در این سال، مایکروسافت پردازش زبان طبیعی تورینگ خود را معرفی کرد. این پردازش زبان طبیعی تبدیل به بزرگترین مدل زبانی بود که تا آن زمان معرفی شده بود. این مدل با ۱۷ میلیارد پارامتر فعالیت می‌کرد.

در این سال یکی از معروف‌ترین ربات‌های انسان نما به نام سوفیا توسط شرکت Hanson Robotics معرفی شد. سوفیا بعداً به عنوان اولین شهروند ربات شناخته شد. مسئله‌ای که سوفیا را نسبت به بقیه ربات‌ها مجزا می‌کرد، شباهت او به انسان، توانایی در دیدن، تغییر حالات چهره و برقراری ارتباط با دیگران بود. ۲۰۱۸: سیستم پیشرفته پردازش زبان علی بابا (گروه فناوری در چین) در آزمون خواندن و درک مطلب استنفورد توانست هوش انسانی را شکست دهد. سامسونگ یک دستیار مجازی به نام بیکسبی را معرفی کرد. این دستیار علاوه بر ویژگی‌های دیگر دستیاران صوتی یک توانایی منحصر به فرد داشت. بیکسبی می‌توانست از طریق برنامه دوربین موبایل ببیند و تجزیه و تحلیل بر اساس آن ارائه دهد. ۲۰۲۰: در این سال، مایکروسافت پردازش زبان طبیعی تورینگ خود را معرفی کرد. این پردازش زبان طبیعی تبدیل به بزرگترین مدل زبانی بود که تا آن زمان معرفی شده بود. این مدل با ۱۷ میلیارد پارامتر فعالیت می‌کرد.