آیا گیاهان می‌تونن ببینن و بشنون؟

تا همین چند سال پیش، همه فکر می‌کردن گیاهان فقط موجوداتی بی‌حرکت و بی‌احساسن؛ رشد می‌کنن، فتوسنتز می‌کنن و تمام. اما تحقیقات جدید داره نشون می‌ده که گیاهان خیلی پیچیده‌تر از چیزی هستن که فکر می‌کردیم. بعضی دانشمندان حالا معتقدن گیاهان می‌تونن «ببینن»، «بشنون»، حتی اطلاعات رو «یاد بگیرن» و به یاد بیارن.

گیاهان گوش ندارن، ولی صدا رو حس می‌کنن در سال‌های اخیر، دانشمندان متوجه شدن که ریشه‌ی گیاهان به ارتعاشات صوتی واکنش نشون می‌ده. برای مثال، در یک آزمایش، گیاه ذرت ریشه‌اش را به سمت صدای جریان آب خم کرد، حتی وقتی آب واقعی در اون سمت نبود پژوهشگران معتقدن که این گیاهان از نوعی حس مکانیکی(mechanoreceptor) استفاده می‌کنن که به ارتعاشات حساسه. همچنین آزمایش‌هایی نشون داده که پخش صدا یا موسیقی می‌تونه سرعت رشد برخی گیاهان رو بالا ببره، یا حتی تولید مواد شیمیایی دفاعی رو افزایش بده

گیاهان گیرنده‌های حساس به نور به نام فیتوکروم و کریپتوکروم دارن. این گیرنده‌ها بهشون اجازه می‌دن که: •تفاوت بین نور و تاریکی رو بفهمن •طول موج نور رو تشخیص بدن (مثلاً نور قرمز، آبی یا فرابنفش) •جهت منبع نور رو پیدا کنن و به سمتش رشد کنن (فتوتروپیسم) 🌱 بعضی گیاهان حتی می‌تونن تشخیص بدن که سایه از کجا افتاده یا کِی شب و روز می‌شه

شاید عجیب باشه، اما آزمایش‌هایی روی گیاه حساس میموزا پودیکا (که با لمس بسته می‌شه) نشون داده که گیاهان می‌تونن یاد بگیرن و یادشون بمونه در یک آزمایش: •چند بار گیاه رو طوری تکون دادن که برگ‌هاش بسته بشه. •اما بعد از مدتی، چون خطری نبود، گیاه یاد گرفت که دیگه واکنش نشون نده. •حتی سه هفته بعد، هنوز این یادگیری در گیاه باقی مونده بود

پس یعنی گیاهان هوشمندن؟ نه دقیقاً مثل انسان، ولی: •اطلاعات محیطی رو می‌گیرن •مقایسه و تحلیل می‌کنن •واکنش مناسب نشون می‌دن •و شاید حتی احساساتی شبیه درد، استرس یا یادگیری داشته باشن علم گیاه‌شناسی داره به جایی می‌رسه که می‌گه: گیاهان فقط زنده نیستن، بلکه هوشمند هم هستن