جایزه توپ طلا چیست ؟

توپ طلا (به فرانسوی: Ballon d'Or) یک جایزهٔ فوتبالی سالیانه است که از سوی مجلهٔ فرانس فوتبال به بهترین فوتبالیست سال جهان اعطا می‌شود

این جایزه از سال ۱۹۵۶ میلادی اعطا شده است، اگرچه در فاصلهٔ سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ میلادی در طی قراردادی با فیفا، این جایزه به‌طور موقت با بازیکن سال فوتبال جهان ادغام شد و به‌عنوان توپ طلای فیفا نام گرفت. با این حال، این همکاری در سال ۲۰۱۶ میلادی پایان یافت و جایزه تحت نام توپ طلا به کار خود ادامه داد و نام جایزهٔ سالیانهٔ فیفا نیز به بهترین بازیکن مرد فیفا تغییر یافت. لیونل مسی با دریافت ۸ توپ طلا (سال‌های ۲۰۰۹، ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۲۰۱۲، ۲۰۱۵، ۲۰۱۹، ۲۰۲۱، ۲۰۲۳) رکورددار کسب این جایزه است.

با پیشنهاد گابریل آنو، نویسندهٔ ورزشی، توپ طلا براساس رأی‌گیری میان روزنامه‌نگاران ورزشی به یک بازیکن فوتبال مرد که در سال اخیر بهترین عملکرد را داشته اعطا می‌شود. از سال ۱۹۵۶ تا ۲۰۰۶ میلادی همین رویه برقرار بود.پس از سال ۲۰۰۷ میلادی، سرمربی‌ها و کاپیتان‌های تیم‌های ملی نیز حق رأی پیدا کردند. در اصل، توپ طلا جایزه‌ای مختص بازیکنان اروپایی بود اما از سال ۱۹۹۵ میلادی به بعد، توپ طلا به بازیکنانی با ملیت‌های غیراروپایی که در یکی از باشگاه‌های اروپا شاغل بودند نیز تعلق گرفت. این جایزه در سال ۲۰۰۷ میلادی با توجه به اینکه همهٔ بازیکنان فوتبال حرفه‌ای از سراسر جهان واجد شرایط هستند، به یک جایزهٔ جهانی تبدیل شده است.

تاریخچه: استنلی ماتیوس بازیکن باشگاه فوتبال بلکپول برندهٔ نخستین توپ طلا بود.تا پیش از سال ۱۹۹۵ میلادی، این جایزه در رسانه‌های انگلیسی‌زبان به «فوتبالیست اروپایی سال» معروف بود. ژرژ وه‌آ بازیکن باشگاه فوتبال آ.ث. میلان تنها برندهٔ آفریقایی این جایزه، نخستین برندهٔ غیراروپایی است که در سالی که قوانین تغییر یافت، موفق به کسب این جایزه شد.رونالدو بازیکن باشگاه فوتبال اینتر میلان نیز نخستین برندهٔ اهل آمریکای جنوبی بود.لیونل مسی رکورد بیشترین تعداد جایزه را دارد و هشت بار برنده توپ طلا شده است. کریستیانو رونالدو نیز پنج بار برنده توپ طلا شده است. سه بازیکن نیز هر کدام سه بار توپ طلا گرفته‌اند: یوهان کرایف بازیکن باشگاه فوتبال آژاکس آمستردام و باشگاه فوتبال بارسلونا، میشل پلاتینی بازیکن باشگاه فوتبال یوونتوس، و مارکو فان باستن بازیکن باشگاه فوتبال آ.ث. میلان. بازیکنان اهل کشورهای هلند، آلمان، و پرتغال، هرکدام با ۷ جایزه، بیش‌ترین توپ طلا را برده‌اند. تنها فقط بازیکنان اهل آلمان (۱۹۷۲) و هلند (۱۹۸۸) توانسته‌اند در یک سال رتبه‌های اول تا سوم در رده‌بندی توپ طلای آن سال را کسب کنند. دو باشگاه اسپانیایی بارسلونا و رئال مادرید هرکدام با ۱۲ برنده، بیش‌ترین بازیکن برندهٔ توپ طلا را داشته‌اند.

میان سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ میلادی، توپ طلا با جایزه‌ای مشابه به‌نام بازیکن سال فوتبال جهان ادغام گردید و جایزهٔ توپ طلای فیفا ایجاد شد، که به بهترین بازیکن مرد فوتبال جهان اعطا می‌شد، اما این ادغام دیری نپایید.پس از سال ۲۰۱۱ میلادی، یوفا جایزهٔ بهترین بازیکن سال اروپا را ایجاد کرد تا قالب اصلی جایزهٔ توپ طلا حفظ شود. نه بازیکن (بابی چارلتون، فرانتس بکن‌باوئر، گرد مولر، پائولو روسی، زین‌الدین زیدان، ریوالدو، رونالدینیو، کاکا و لیونل مسی) تاکنون هم برندهٔ جام جهانی فوتبال و لیگ قهرمانان اروپا، و هم برندهٔ توپ طلا شده‌اند.

برندگان جایزهٔ توپ طلا عمدتاً بازیکنان خط حمله بوده‌اند.با گذشت زمان، این جایزه به مجموعهٔ اختصاصی‌تری از لیگ‌ها و باشگاه‌ها رفته است. تا پیش از سال ۱۹۹۵ میلادی، بازیکنان ۱۰ لیگ برندهٔ توپ طلا شده‌بودند، در حالی که پس از سال ۱۹۹۵ میلادی، تنها بازیکنان لیگ‌های انگلیس، آلمان، ایتالیا، و اسپانیا برندهٔ این جایزه شده‌اند. لالیگای اسپانیا برندهٔ بیش‌ترین تعداد توپ طلا است. بارسلونا و رئال مادرید بیش‌ترین برندگان توپ طلا پس از سال ۱۹۹۵ میلادی بوده‌اند. اهدای توپ طلای سال ۲۰۲۰ به دلیل شیوع ویروس کرونا لغو گردید و با مراسم سال ۲۰۲۱ ادغام گردید که لیونل مسی بالاتر از روبرت لواندوفسکی برنده توپ طلای این مراسم شد

لیست برندگان توپ طلا: رودری(2024) مسی(2023) کریم بنزما(2022) مسی(2021) مسی(2019) لوکا مودریچ(2018) کریستیانو رونالدو(2017) کریستیانو رونالدو(2016) مسی(2015) کریستیانو رونالدو(2014) کریستیانو رونالدو(2013) مسی(2012) مسی(2011) مسی(2010) مسی(2009) کریستیانو رونالدو(2008) کاکا(2007) فابریانو کاناوارو(2006) رونالدینیو(2005) اندری شوچنکو(2004) پاول ندود(2003) رونالدو نازاریو(2002) مایکل اوون(2001) لوئیس فیگو(2000)