بهترین بازارهای تاریخی و سنتی ایران

ایران، گنجینه‌ای از فرهنگ و تاریخ، بازارهای سنتی و تاریخی بی‌نظیری را در دل خود جای داده است. این بازارها، تنها مکانی برای خرید و فروش کالا نیستند، بلکه قلب تپنده شهرها و نمادی از هنر، معماری و سبک زندگی ایرانی به شمار می‌روند. از عطر ادویه‌های رنگارنگ در بازار وکیل شیراز تا صدای مسگران در بازار مسگرهای اصفهان و نقش‌های خیال‌انگیز فرش‌های دستباف در بازار تبریز، هر کدام داستانی برای گفتن دارند. قدم زدن در این بازارهای پرهیاهو، سفری به دل تاریخ و آشنایی با فرهنگ غنی این سرزمین است.

«بازار بزرگ تهران» بازار سنتی تهران که با نام بازار بزرگ تهران شناخته می‌شود یکی از قدیمی‌ترین بازارهای ایران است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بازار بزرگ که بیش از ۱۰۰ هکتار مساحت دارد، در بخش‌های مختلفی ساخته شده که هر یک مربوط به صنف خاصی هستند. قدمت این بازار به دوره صفویان برمی‌گردد و اولین بنایی است که در دوره شاه طهماسب اول صفوی ساخته شده ولی چهارسوی آن در دوره فتحعلی شاه قاجار بنا شده است. این بازار بزرگ که مرکز اصلی تجارت پایتخت به حساب می‌آید، در تمام ادوار تاریخی پر رونق بوده است. این بازار در منطقه ۱۲ تهران واقع شده است و از شمال و جنوب و شرق و غرب به خیابان‌های پانزده خرداد، مولوی، مصطفی خمینی و خیام منتهی می‌شود. در این بازار که هم فال است و هم تماشا، هر آنچه بخواهید می‌توانید پیدا کنید، کافی است راسته مورد نظر خود را پیدا کنید و با خیال راحت از قیمت‌ها خرید کنید. این بازار بخش‌های مختلفی همچون بازار زرگرها، کفاش‌ها، نجارها، خیاط‌ها، کبابی‌ها، مسجد جامع، بازار امیر و غیره را در خود جای داده است.

«بازار قیصریه اصفهان» یکی دیگر از بازارهای زیبا و سنتی ایران که قدمتش به دوران صفویه برمی‌گردد، بازار قیصریه اصفهان است. یکی از ورودی‌های این بازار سنتی درست در قلب منطقه تاریخی شهر و در گوشه میدان نقش جهان دیده می‌شود. الحق که به درستی از اصفهان به عنوان مرکز هنر ایران یاد می‌شود؛ ظرف‌های مینیاتوری، صنایع دستی، قلم‌کاری‌ها و میناکاری‌های زیبای این بازار هر کسی را مجذوب خود می‌کنند و جلوه زیبایی از این هنر را برای همگان به نمایش می‌گذارند. این بازار باعظمت و بزرگ متشکل از بخش‌های ضرابخانه، کاروانسرای شاهی، چارسوی بازار و نقارخانه است. در گذر از این بازار از مسجد جامع اصفهان می‌گذرید و در انتها به بازار عرب‌ها می‌رسید. بازار قیصریه اصفهان نیز همانند بیش‌تر بازارهای سنتی ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و جایگاه ارزشمندی در طول تاریخ داشته و دارد. این بازار راسته‌ها و سراهای متعددی دارد و قدمت برخی از حجره‌های آن به ۴۰۰ سال پیش برمی‌گردد.

«بازار سنتی یزد» اگر بازارگردی در بازارهای سنتی را دوست دارید، پیشنهاد می‌کنیم سری به اولین شهر خشتی جهان یعنی یزد بزنید. شهر یزد بهشتی برای علاقه‌مندان به تاریخ و بناهای سنتی است و چندین بازار تاریخی و قدیمی را در خود جای داده است. بازار سنتی یزد متشکل از بازارهای متعددی است که معروف‌ترین آن بازار خان است که قدمتش به دوره قاجاریه برمی‌گردد و طولانی‌ترین بازار یزد به حساب می‌آید. بازار زرگرها، مسگرها، بازار قیصریه و بازار حاجی قنبر از دیگر بازارهای این بازار سنتی هستند. قدم زدن در دالان‌های سرپوشیده این بازار به خودی خود حال و هوای قشنگی دارد، چه برسد به اینکه با معماری‌های بی‌نظیری روبرو شوید و بناهای تاریخی زیادی را در گذر از این بازار تماشا کنید. بازار خان یزد از ۲ بخش شمالی- جنوبی و شرقی- غربی تشکیل شده و در مجموع ۱۵۳ باب مغازه در دل خود جای داده است. در راسته پارچه‌فروشان بازار خان راسته فرعی دیگری با عنوان بازار قیصریه وجود دارد که این بازار باشکوه‌تر به نظر می‌رسد و پارچه‌های اعیانی در آن به فروش گذاشته شده‌اند.

«بازار بزرگ شیراز» اگر عاشق معماری قدیمی بازارهای سرپوشیده هستید، حتماً سری به بازار وکیل شیراز بزنید. این بازار با اینکه به سبک معماری صفوی ساخته شده ولی اولین بار به دستور کریم خان زند و در دوران زندیه بنا شده است. این بازار هم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و دارای تزئینات و نقاشی‌های زیبایی است که آن را به یکی از جاهای دیدنی شیراز تبدیل کرده است. بازار وکیل را در مجاورت مسجد و حمام وکیل پیدا می‌کنید. بخش عمده‌ای از این بازار به فرش‌فروشی و پارچه‌فروشی اختصاص یافته و البته صنایع دستی نیز در آن پیدا می‌شود. بازار وکیل هم همانند بازارهای سنتی دیگر بخش‌های مختلفی دارد و هر کدام مربوط به صنف خاصی هستند. قدم زدن در بازار وکیل به شرطی که شلوغ نباشد، بسیار لذت‌بخش است. چراکه سقف بلندی داشته و هوای خنکی در آن جریان دارد. بی‌شک راسته فرش‌فروش‌ها چشم‌نوازترین فرش‌ها و قالی‌ها را در خود جای داده‌اند و تماشای رنگ و طرحشان لذت بخش است.

«بازار بزرگ تبریز» زیباترین و معروف‌ترین بازار سنتی ایران بازار بزرگ تبریز است، جایی که به عنوان بزرگ‌ترین بازار سنتی سرپوشیده جهان شناخته می‌شود و به عنوان نماینده فرهنگ و تاریخ ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار سنتی حدود ۱ کیلومتر مربع مساحت دارد و روزگاری بخشی از شاه راه جاده ابریشم بوده است. بازار بزرگ تبریز متشکل از ۱۱ دالان، ۲۰ راسته، ۲۵ تیمچه، ۳۵ سرا، ۵۵۰۰ مغازه، مدرسه، مسجد، حمام و کاروان‌سرا است و همین راسته‌ها و دالان‌های مسقف با گنبدهای کوچک و بزرگ خود سالانه گردشگران زیادی را جذب می‌کنند. عظمت بازار بزرگ تبریز، معماری شاهکارش و رنگ و نگارهای کالاهای مختلفش به خصوص حجره‌های فرش و گلیم تیمچه مظفریه که طرح و نقششان چشم‌نواز و زیباست و شهرت جهانی دارد، ساعت‌ها شما را در دل خود نگه می‌دارد. در این بازار هر آنچه بخواهید پیدا می‌کنید.

«بازار سنتی کاشان» اگر به دنبال تماشای طرح‌های خلاقانه و تزئینات منحصربه‌فردی در معماری‌های سنتی هستید، به بازار سنتی کاشان بروید. کاشی‌کاری‌های این بازار را در کمتر بازار سنتی پیدا خواهید کرد. این بازار سنتی که از یادگارهای دوران صفوی و قاجار است به لیست آثار ملی ایران راهی پیدا کرده و سال‌هاست مشتاقان زیادی را به سوی خود جلب می‌کند. ابتدای بازار سنتی کاشان از خیابان بابا افضل و انتهای آن تا دروازه دولت کشیده شده است. بازار سنتی کاشان به غیر از راسته‌ها و تیمچه‌هایش بناهای تاریخی همچون کاروانسرای میر پنج، مسجد میدان میرعماد، مسجد طمقاچی‌ها و مسجد بالا بازار را در خود جای داده است. در این بازار می‌توانید سوغاتی‌ها و عرقیجات باکیفیتی خریداری کنید و یا از لذت تماشای معماری بی‌نظیرش بهره‌مند شوید. گفته می‌شود که تیمچه امین‌الدوله و تیمچه ملک التجار بهترین قسمت‌های بازار سنتی کاشان هستند و بازدید از آن‌ها را نباید از قلم انداخت.

«بازار سنتی همدان» یکی از بازارهایی که در طول تاریخ موقعیت استراتژیک ویژه‌ای داشته و در مسیر جاده ابریشم قرار داشته، بازار سنتی همدان است. اگر این بازار در زمان حمله مغول تخریب نمی‌شد، هم‌اکنون با یکی از قدیمی‌ترین بازارهای سنتی کشور روبرو بودیم. بخش‌های مختلف بازار همدان در دوره صفویه، قاجار و پهلوی ساخته شده است و بااین‌حال نماد تاریخ و تمدن این شهر به حساب می‌آید. این بازار هم درست مثل بازارهای سنتی دیگر دارای سقف و گنبد است و متشکل از ۳۸ راسته و بازارچه، ۲۶ سرا و کاروان‌سرا است. این بازار چهره قدیمی و اصیل خود را حفظ کرده ولی اگر می‌خواهید زیباترین بخش بازار را ببینید به سرای میرزای آن بروید. راسته‌های بازار نخود بریزها، قنادها، صحاف خانه، کفش دوزخانه، صندوق سازها، چاقوسازها، شیشه‌فروش‌ها و بازار قیصریه از محبوب‌تری راسته‌های بازار سنتی همدان هستند.

«بازار سنتی قم» اگر به دنبال معماری متفاوتی از بازارهای سنتی هستید به بازار سنتی قم بروید. این بازار با معماری باشکوهش هنر هنرمندان چیره‌دستی را به نمایش گذاشته است. با اینکه قسمتی از بناهای بازار قم به دوره سلجوقی و ایلخانی برمی‌گردد ولی بافت‌های بازار در دوره صفوی، قاجار و همچنین پهلوی ساخته و اضافه شده است. این بازار شامل ۲ بخش بازار نو و بازار کهنه است و بازار نو در زمان ناصرالدین‌شاه ساخته شده است. تیمچه بازار قم یکی از اثرهای ارزشمند معماری اسلامی به حساب می‌آید و دارای یکی از بزرگ‌ترین سقف‌های ضربی در کشور است. وقتی وارد محوطه تیمچه می‌شوید، سبک متفاوتی از معماری سازه‌های کویری را می‌بینید که معماری شهر یزد را به یادتان می‌اندازد؛ نورهای زیبایی که از دریچه‌های متعدد روی سقف به داخل بازار می‌تابند، جلوه تماشایی به بازار می‌دهند و در عین حال هوای تازه از طریق این روزنه‌ها به داخل دالان‌ها جریان پیدا می‌کند. زائران بارگاه حضرت معصومه (س) و مسجد جمکران سوغاتی‌های خود را از این بازار خریداری می‌کنند

«بازار سنتی قزوین» یکی دیگر از بازارهایی که معماری آن تقارن هندسی را به نمایش گذاشته، بازار سنتی قزوین است. بازاری که یکی از شاهکارهای معماری ایران به حساب می‌آید و تاریخ پرفراز و نشیبی را تا به امروز طی کرده است. با اینکه قدمت بازار قزوین به دوره صفویه و قاجاریه نسبت داده می‌شود ولی در اصل سابقه وجود آن به یک هزار سال می‌رسد و درست وقتی شاه طهماسب صفوی قزوین را به عنوان پایتخت خود انتخاب کرد، بنای اولیه این بازار ساخته شد. زیباترین قسمت این بازار سرای سعدالسلطنه آن است که از آن به عنوان بزرگ‌ترین کاروانسرای سرپوشیده جهان یاد می‌شود و در فهرست آثار ملی هم به ثبت رسیده است. کاشی‌کاری‌های این کاروانسرا بسیار زیبا و چشم‌نواز است. از دیگر بخش‌های جذاب این بازار می‌توان به بازار قیصریه اشاره داشت. در بازار بزرگ قزوین لباس‌های سنتی، آینه‌کاری‌های زیبا و هنر مینیاتور به فروش گذاشته شده است.