چرا عقب انداختن کارها لذت‌بخش است اما ضرر دارد؟

ببین، حتماً شده که یه کار مهم داشته باشی، مثلاً درس خوندن، نوشتن یه متن، یا حتی یه کار ساده مثل مرتب کردن اتاقت، ولی یهو خودتو می‌بینی که داری یه ساعت تو یوتیوب می‌چرخی، یا گیر دادی به یه آهنگ و صد بار گوشش می‌دی، یا حتی شروع می‌کنی بیخودی دنبال چیزای بی‌ربط گشتن. بعد یهو می‌فهمی دو ساعت گذشته و اون کار مهم همون‌جوری مونده!

مغز آدمیزاد یه جورایی تنبله، یعنی هر وقت قرار باشه بین یه کار سخت (مثلاً مطالعه برای امتحان) و یه کار آسون و لذت‌بخش (مثلاً دیدن یه سریال)، یکی رو انتخاب کنه، معمولاً میره سمت دومی. چرا؟ چون وقتی یه کار راحت و خوشایند انجام می‌دی، مغزت یه ماده‌ای به اسم دوپامین ترشح می‌کنه که حس خوبی بهت می‌ده. به همین دلیله که مثلاً وقتی گوشی دستته، هی می‌خوای چک کنی ببینی کسی پیام داده یا نه، حتی اگه مطمئنی کسی منتظرت نیست!

ولی خب، مشکلش چیه؟ مشکل اینه که این لذت زودگذر، تو رو از هدفای بزرگت عقب می‌ندازه. یعنی چی؟ یعنی شاید امروز حس کنی «خب حالا یه ساعت دیرتر شروع کنم، چیزی نمی‌شه»، ولی این یه ساعت‌ها روی هم جمع می‌شه و یهو می‌بینی یه هفته عقب افتادی. بعدش استرس می‌گیری، اعصابت خرد می‌شه، و اون حس گناه بدجوری حالتو می‌گیره.

راه‌حل چیه؟ خب، اینجا چند تا راه خوب هست که می‌تونه کمک کنه: قانون ۵ دقیقه: به خودت بگو «فقط ۵ دقیقه این کارو انجام می‌دم»، چون معمولاً سخت‌ترین بخش کار، شروعشه. وقتی شروع کردی، احتمال زیاد ادامه می‌دی. لیست کارهای کوچیک: وقتی کاری خیلی بزرگ و ترسناک به نظر میاد، مغزت بهونه میاره که بذارمش برای بعد. پس بشکنش به کارهای کوچیک‌تر. مثلاً به‌جای «زیست بخونم»، بگو «فقط ۱۰ صفحه بخونم». سیستم پاداش‌دهی: مغز ما عاشق جایزه گرفتنه. پس به خودت بگو «اگه این کارو تموم کنم، بعدش یه اپیزود از سریالمو می‌بینم» یا «اگه امروز خوب درس بخونم، فردا یه بستنی می‌زنم». روش پومودورو: ۲۵ دقیقه کار کن، ۵ دقیقه استراحت. این باعث می‌شه مغزت حس نکنه قراره ساعت‌ها عذاب بکشه!

ببین، هیچ‌کس ۱۰۰٪ وقتش رو مفید نمی‌گذرونه. پس اگه گاهی اهمال‌کاری می‌کنی، خودتو سرزنش نکن. مهم اینه که آگاه باشی و بذاری این حس گناه، تبدیل به یه تلنگر بشه که کم‌کم عادتاتو تغییر بدی. یه کوچولو هر روز بهتر باشی، خودش یه برده!