فلسفه چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری به انگلیسی یا فارسی، تفاوتی ندارد و در هر دو زبان این کلمه معنایی دارد که همراه با فلسفه چهارشنبه آخر سال گفته شده است

چهارشنبه سوری یکی از سنت ها و آیین های کهن ایران زمین و میراث گرانبهای پیشینان است که امروزه نیز جایگاه ویژه ای بین ایرانیان دارد. در فرهنگ آریایی در آخرین چهارشنبه سال قبل از فرا رسیدن عید نوروز این جشن با برافروختن آتش برپا می شد

کلمه چهارشنبه سوری از واژه ی چهارشنبه و سور تشکیل شده، چهارشنبه که یکی از روزهای هفته است و واژه سور نیز به معنی سرخ است و به آتش اشاره دارد. البته سور در فارسی به مفهوم میهمانی و جشن هم به کار رفته است.

این جشن زیبای ایران باستان به لاتین به چند مدلی که در زیر نوشته شده است، قابل استفاده می باشد: Fireworks Wednesday که معادل اصلی و دقیق چهارشنبه سوری است و chaharshanbeh soori که تبدیل شده ی کلمه فارسی چهارشنبه سوری به انگلیسی است

چهارشنبه سوری جشن قدیمی و کهن ایرانی است، فردوسی در شاهنامه ی خویش به مراسم چهارشنبه‌ای در نزدیکی نوروز اشاره می کند که نماد کهن بودن این جشن است، اشاره به چهارشنبه سوری در شاهنامه به داستان رزم بهرام چوبینه با «پرموده» پسر ساوه‌شاه مربوط می شود. همچنین داستان گذر سیاوش از آتش برای نشان دادن پاکی خود را هم دلیلی بر برپایی این جشن می‌دانند. ابوبکر محمد بن جعفر نرشخی (286 تا 358 هجری قمری) نیز در کتاب تاریخ بخارا به جشن چهارشنبه سوری اشاره نموده است.

در طول تاریخ آتش ارزش و اهمیت بالایی در میان ایرانیان داشته است، آتش نزد ایرانیان قدیم نماد روشنی، پاکی، طراوت، سازندگی، زندگی، تندرستی و نشانه ی خداوند در روی زمین بوده است. قبل از ورود اعراب به ایران، مردم ایران در پنج روز آخر سال و پنج روز ابتدای سال جدید آتش روشن می کردند، آنها معتقد بودند ارواح نیاکان‌شان در این روزها به بازماندگان خود سر می‌زنند و چند روزی را در کنار آن‌ها هستند. پس از ورود اعراب به ایران، این مراسم کمی تغییر کرد و با نام چهارشنبه سوری مرسوم شد، اعراب روز چهارشنبه را نحس و شوم می‌دانستند و با روشن کردن آتش نحسی آن را از بین می‌بردند

امروزه مراسم چهارشنبه سوری در شهرهای مختلف کشورمان برگزار می شود و مردم آتش روشن کرده و از روی آن می پرند و شعر«زردی من از تو، سرخی تو از من» را می خوانند تا آتش، بیماری‌ها و کسالت‌ها و نگرانی‌های سالی که گذشته را از آن‌ها بگیرد و سال جدید را با شادکامی و سرزندگی شروع کنند.

در گذشته جشن چهارشنبه سوری مانند امروز نبود و در آن خبری از حوادث تلخ بازی با مواد محترقه وجود نداشت. ایرانیانم به رسم پیشینیان خود در این روز آتش کوچکی برپا کرده و از روی آن می پریدند، برخی از آیین های جشن سوری مانند آب پاشی و آب بازی، فالگوش نشینی، قاشق زنی، کوزه شکنی، فال کوزه، آش چهارشنبه سوری، خوردن آجیل مشگل گشا، شال اندازی و … نیز برگزار می شد.