برجسته ترین شاعران زن ایران

مهستی گنجوی، رباعی‌سرای مشهور: مهستی گنجوی یا منیژه دومین شاعر مشهور فارسی زبان است که در قرن ۵ و ابتدای ۶ می‌زیسته است. مهستی پس از خیام، برجسته‌ ترین رباعی‌سرای ایران به‌شمار می‌آید و او را پایه‌ گذار مکتب "شهرآشوب" در قالب رباعی می‌ دانند. مهستی در دربار سلطان سنجر سلجوقی می زیسته است. او موسیقی می دانسته و چنگ می نواخته و شعر می گفته و صدای خوشی هم داشته است. نمونه زیر از اشعار مهستی گنجوی است: گر باد پریر خود نرگس بفراخت دی درع بنفشه نیز بر خاک انداخت امروز کشید خنجر سوسن از آب فردا سپر از آتش گل خواهد ساخت

جهان ملک خاتون، شاعر دوران پیشامدرن: جهان ملک خاتون دختر جلال الدین مسعود شاه اینجو و متولد قرن هشتم است. او معاصر حافظ و عبید زاکانی بوده و گفته اند که با عبید مشاعره داشته است. ملک خاتون زندگی سختی داشته است. پدر او به دست آل مظفر و امیر مبارزالدین کشته شد. بسیاری از اشعار ملک خاتون در هجو امیر مبارزالدین سروده شده است. دیوان جهان ملک خاتون بزرگترین دیوان شناخته‌شده از زنان شاعر دوران پیشامدرن است و شامل ۴ قصیده، یک شعر، یک مرثیه بلند، ۱۲ قطعه، ۳۵۷ رباعی و ۱۴۱۳ غزل است. شعر زیر نمونه ای از اشعار جهان ملک خاتون است: هر روز به شیوه‌ای و لطفی دگری چندان‌که نظر می‌کنمت خوبتری گفتم که به قاضی برمت تا دل خویش بستانم و ترسم دل قاضی ببری

رشحه دختر هاتف اصفهانی: بیگم ملقب به رشحه در دوران قاجار می زیسته است. او در خانواده ای کاملا هنردوست و شاعر مسلک پرورش یافته و تا آخر عمر با محافل ادبی مختلف سر و کار داشته است. پدر او هاتف اصفهانی، شاعر بلندآوازه عصر قاجار بوده است. پسرش "کشته" شاعری مشهور بود و برادرش "سحاب" نیز شاعر دربار فتحعلیشاه بوده است‌. نمونه ای از اشعار رشحه: به یاد روی تو بر مه شبی نظر کردم نه اینکه رفتی و رو بر مه دگر کردم ز دست هجر تو تا دیگری بسر نکند تمام خاک درت را ز گریه تر کردم

ام هانی در عصر قاجار: ام هانی هم از شعرای زن مشهور عصر قاجار و فتحعلیشاه بود. از زندگی ام هانی اطلاعات زیادی در دست نیست. آنچه مشخص است این است که ام هانی در جوانی ازدواج نکرد اما در اواخر عمر ازدواج کرد و بدون فرزند از دنیا رفت. از اشعار او می توان به نمونه زیر اشاره کرد: خـال به کـنـج لـب یـکـی، طــرّه ی مشـک فـام دو وای به حال مرغ دل، دانه یکی و دام دو محتسب است و شیخ و من، صحبت عشق در میان از چه کنم مجابشان، پخته یکی و خام دو