اولین فیلم تاریخ سینما کدام است ؟

هر کسی که عاشق سینما است، حداقل یک بار کنجکاو شده است که بداند اولین فیلم تاریخ چه بوده است؟ آیا آن فیلم معروف سرقت قطار است؟ یا آن فیلمی که موشک روی صورت ماه فرود می‌آید؟ هر دو «سرقت بزرگ قطار» ساخته‌ی 1903 میلادی و «سفر به ماه» ساخته‌ی 1902 نمونه های اولیه سینمایی که امروزه می‌شناسیم بودند؛ اما هیچکدام اولین فیلم تاریخ سینما نیستند. ما قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که دقیقا اولین فیلمی که ساخته شده چه بوده ؟

قبل از اینکه به بررسی تاریخ اولین فیلم‌هایی که تا‌کنون ساخته شده بپردازیم، باید رویدادهایی که در نهایت منجر به خلق سینما شد را مطرح کنیم. در سال 1825، یک مخترع فرانسوی قدیمی‌ترین عکس تاریخ را با هدایت نور از طریق یک دوربین تاریک به یک بلوک اسپند پوشیده شده با قیر گرفت. شاید امروزه این عکس خیلی عادی به نظر بیاید، ولی این یکی از مهم‌ترین رویداد‌های صنعت هنر‌های بصری بود که نه تنها باعث شروع صنعت عکاسی، بلکه در نهایت به خلق شدن سینمایی که امروزه می‌شناسیم منجر شد.

در سال 1878، عکاسان به هنر عکاسی با انداختن تصاویر روی صفحات فلزی ثابت تسلط پیدا کرده بودند. همه منتظر جهش بعدی این تکنولوژی جدید بودند. عکاس‌ها از خود می‌پرسیدند اگر راهی برای عکاسی از تصاویر در حال حرکت وجود داشت چه؟ تصاویر متحرک در مورد فریب چشم ما هستند. در واقع هنر سینما، گرفتن تعداد زیادی تصاویر ثابت است که با پخش آن‌ها با سرعت کافی پشت سر هم به ما توهم متحرک بودن را می‌دهند.

اولین فیلم تاریخ در واقع داستان بسیار عجیبی دارد و برای کنجکاوی یک دانشمند یا هنرمند نبوده، بلکه برای تعیین نتیجه‌ی یک شرط بندی در مورد اینکه آیا اسب ها با هر چهار سم از زمین می‌تازند یا خیر به وجود آمده بود. فرماندار سابق کالیفرنیا، عکاس انگلیسی ادوارد مایبریج را برای تعیین کردن نتیجه این شرط‌بندی استخدام کرد. ادوارد مایبریج چندین عکس پشت سر هم از یک عکس در حال حرکت گرفت که با پخش کردن آن‌ها پشت یکدیگر، تصاویر حالت متحرک گرفتند. «اسب در حرکت» اثر ادوارد مایبریج به طور گسترده به عنوان اولین فیلم تاریخ شناخته می‌شود؛ اما آیا واقعا می‌توان آن‌ را اولین فیلم تاریخ نامید؟ «اسب در حرکت» در ابتدا مجموعه ای از عکس‌ها بود که تا سال 1880، زمانی که مایبریج شروع به پخش آن به صورت پشت سر هم در یک دستگاه سینمایی کرد، به یک فیلم تبدیل نشده بود؛ پس اولین اثری که از همان ابتدا به قصد متحرک بودن ساخته شده، چه بوده است؟

هنرمند و مخترع فرانسوی لوئیس لو پرنس تقریباً بیش از هر کسی در تاریخ سینما برای توسعه فیلم تلاش کرد. تنها دلیلی که بیشتر مردم نام او را نشنیده‌اند، این است که قبل از اینکه سینما تبدیل به هنری همگانی شود، به طور مرموزی ناپدید شده است. در سال 1888، پرنس چند فیلم کوتاه تولید کرد؛ منظور از کوتاه یعنی حدود دو ثانیه! مهم‌ترین فیلم او، «چشم‌انداز باغ روندهی» است که بسیاری آن را اولین فیلم تاریخ به صورت رسمی نامیده‌اند. در آن زمان کار لو پرنس الهام بخش بسیاری از افراد دوران خودش بود. روند فیلمسازی لو پرنس هزاران نفر – از جمله توماس ادیسون و برادران لومیر – را مجاب کرد تا در مورد تصاویر متحرک تحقیق کنند و کنجکاوی این افراد در مورد این تکنولوژی جدید، قدم‌های اولیه را برای خلق سینما به عنوان چیزی که امروزه می‌شناسیم را رقم زد.

میراث کمی از اولین فیلم‌های ساخته شده به دست ما رسیده؛ اما آثار مایبریج و لو پرینس تا حد زیادی زیر سایه آثار توماس ادیسون، ژرژ ملیس و برادران لومیر قرار گرفته‌اند. به عبارت دیگر، مایبریج و لو پرینس ممکن است ابداع کننده‌های سینما باشند، اما آن‌ها کشفیات خود را برای تعداد خیلی کمی از افراد به نمایش گذاشتند. ده سال پس از خلق تکنیک تصاویر متحرک، ادیسون، ژرژ ملیس و لومیرها در رقابت با یکدیگر سینما را به عموم معرفی کردند. خیلی‌ها اولین فیلم تاریخ سینما را «ورود قطار به ایستگاه» می‌دانند. این فیلم که مانند نام خود، ورود یک قطار به ایستگاه را نشان می‌دهد، باعث شد که تماشاچیان از ترس از سالن سینما پا به فرار بگذارند؛ ولی در واقع «ورود قطار به ایستگاه» زمانی ساخته شد که آزمون و خطاهای زیادی با فیلم شده بود. چند فیلم دیگر وجود دارد که اغلب به اشتباه به عنوان اولین فیلم تاریخ شناخته می‌شوند.

«سفر به ماه» نیز اولین فیلم تاریخ نیست که ساخته شده است. در واقع «سفر به ماه» اولین فیلم ژرژ ملیس هم نیست. ژرژ ملیس در سال 1896 شروع به ساخت فیلم کرد و بسیاری از اولین ابداعات سینما را انجام داد؛ برای مثال ساخت اولین فیلم ترسناک تاریخ سینما را به نام ژرژ ملیس ثبت کردند. از آنجایی که ملیس را نخستین فیلمساز تاریخ می‌دانند، طبیعی است که مردم فکر کنند «سفر به ماه » اولین فیلمی است که ساخته شده است؛ اما این موضوع حقیقت ندارد. «سرقت بزرگ قطار» نیز نمادی از آغاز زندگی آمریکایی از تحولات اجتماعی تا دستاوردهای فنی است؛ ولی با اینکه می‌توانیم این فیلم را به عنوان اولین فیلم‌های وسترن و اکشن تاریخ بشماریم، این فیلم نیز اولین فیلم تاریخ سینما نیست؛ اما «سرقت بزرگ قطار» تأثیر زیادی بر سینما داشته است. مارتین اسکورسیزی آن‌قدر به این فیلم احترام می‌گذاشته که با آخرین شات فیلم «رفقای خوب» به آن ادای احترام کرده است. در نهایت شاید این فیلم‌ها، اولین فیلم تاریخ سینما نباشند؛ اما تاثیر آن‌ها در به وجود آمدن سینمایی که امروز می‌شناسیم به قدری مهم و حیاتی بوده که از ارزش آن‌ها برای این هنر به هیچ عنوان کم نمی‌کند.

شاید جالب باشد ولی شایعاتی وجود دارد که میگویند اولین فیلم دنیا (قطار) وقتی در سینما پخش شد مردم با وحشت فرار کردند و فکر کردند قطار واقعی است