آنهدونیا

آیا میدانید آنهدونیا یعنی چه؟ تصور کنید از بیشتر چیزهایی که لذت می‌بردید دیگر لذت نبرید. حتی تصورش هم ناراحت کننده است. آنهدونیا در روانشناسی کلمه‌ای است که کاهش علاقه به فعالیت‌هایی را که فرد از آن لذت می‌برده است و همچنین ناتوانی در لذت بردن را توصیف می‌کند. این یکی از علائم اصلی اختلال افسردگی اساسی است، اما می‌تواند نشانه‌ای از سایر اختلالات سلامت روان نیز باشد. همه کسانی که ناتوانی در لذت بردن را تجربه می‌کنند، مشکل سلامت روان تشخیص داده شده، ندارند. بی‌لذتی را می‌توان در دو طبقه کلی دسته بندی کرد. • بی‌لذتی اجتماعی: اغلب به عنوان افزایش بی‌علاقگی به تمام جنبه‌های روابط بین فردی و عدم لذت در موقعیت‌های اجتماعی تعریف می‌شود. • آنهدونی فیزیکی: ناتوانی در احساس لذت‌های لمسی مانند خوردن، لمس کردن یا رابطه جنسی است. فرد دچار ناتوانی در لذت بردن در واقع انگیزه‌ای برای انجام فعالیت‌هایی که برای دیگران لذت بخش است ندارد زیرا بر این باور است که لذتی نخواهد برد. به طور مثال با خود می‌گوید چرا با دوستانم به پارک یا سینما بروم من که قرار نیست لذت ببرم و این افکار منجر به غیر فعال ماندن وی خواهد شد. در این مقاله شما با آنهدونیا بیشتر آشنا خواهید شد.

علائم آنهدونیا شامل موارد زیر است: • کناره‌گیری اجتماعی و عدم علاقه به حضور در اجتماع • کاهش لذت ناشی از فعالیت‌های روزانه • فقدان روابط یا کناره‌گیری از روابط قبلی • داشتن علاقه کمتر به سرگرمی های قبلی • از دست دادن میل جنسی یا عدم علاقه به صمیمیت فیزیکی همان‌طور که پیشتر توضیح داده شد علائم به صورت بی لذتی اجتماعی یا فیزیکی و یا هر دو خواهد بود.

ادامه به چند نمونه از احساس تجربه آنهدونیا اشاره می‌کنیم: • قبلاً عاشق بازی کردن در لیگ فوتبال در عصرها بودید، اما اکنون دیگر تمایلی به بازی کردن یا تعامل با هیچکس از تیم خود ندارید. • آشپزی قبلاً سرگرمی مورد علاقه شما بود، اما اکنون دیگر به آن علاقه ندارید و گاهی باید به خودتان یادآوری کنید که غذا بخورید. • دیگر برای بیرون رفتن با دوستان هیجان‌زده نیستید. در حالی که قبلا همیشه از دیدار با دوستان استقبال می‌کردید. • نسبت به شریک زندگی خود احساس بی‌تفاوتی یا گوشه‌گیری می‌کنید و میل جنسی به شدت در شما کاهش یافته است. • فعالیتی که قبلاً شما را سرشار از شادی می‌کرد، مانند رفتن به تماشای موسیقی زنده، دیگر در شما احساسات مثبت ایجاد نمی‌کند. عدم توانایی در لذت بردن می‌تواند نشانه یک بیماری جدی سلامت روان باشد بنابراین اگر فکر می‌کنید ممکن است با این حس سروکار داشته باشید، در اسرع وقت با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید.

آنهدونیا یکی از علائم اصلی افسردگی و اسکیزوفرنی است، اما در افرادی که با درد مزمن و بیماری پارکینسون سر و کار دارند نیز شناسایی شده است. علاوه بر این، ممکن است در اثر سوء استفاده از مواد (مانند استفاده از داروهای غیرقانونی) ایجاد شود. یک نکته مهم تمایز که باید به آن اشاره کرد این است که آنهدونیا همان اضطراب اجتماعی نیست، که به دلیل ترس از چگونگی پیش رفتن یک موقعیت به عنوان کناره‌گیری از موقعیت‌های اجتماعی طبقه بندی می‌شود. اگر فردی با بی‌لذتی سروکار دارد، از موقعیت‌های اجتماعی دوری می‌کند، زیرا به نظرش می‌رسد هیچ پاداش یا نکته‌ای برای مشارکت وجود ندارد.

عوامل خطر برای آنهدونیا چیست؟ یکی از عوامل خطر افسردگی و اسکیزوفرنی است بنابراین اگر افسردگی یا اسکیزوفرنی برای شما تشخیص داده شده است، خطر ابتلا به آنهدونیا افزایش می یابد. سایر عوامل خطر برای عبارتند از: • زندگی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از یک رویداد یا رویدادهای آسیب زا • یک بیماری مزمن که بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد • بیماری صعب العلاج • اختلال خوردن

در ابتدا پزشک از شما سوالاتی در مورد علائم و خلق و خوی عمومی خواهد پرسید. همچنین درباره سابقه استفاده از موادی مانند داروهای غیرقانونی از شما سوال خواهد شد. بررسی فیزیکی و گاهی میزان برخی مواد و ویتامین‌ها مانند ویتامین D در بدن لازم است. یکی دیگر از بررسی‌های پزشکی مرتبط با علائم افسردگی بررسی مشکلات مربوط به تیروئید است. پس از این ارزیابی‌ها، مصاحبه بالینی توسط متخصص سلامت روان انجام می‌گیرد. تست آنهدونیا به این شکل است که معمولاً با استفاده از پرسشنامه‌ها اندازه‌گیری می‌شود، مانند مقیاس محبوبیت لذت اسنیت-همیلتون(SHAPS). این تست به عنوان «استاندارد طلایی برای اندازه‌گیری آنهدونیا در افسردگی» در نظر گرفته می‌شود، همچنین اغلب برای ارزیابی آنهدونی در سایر گروه‌های بیمار نیز استفاده می‌شود. همچنین در تست‌های افسردگی مانند تست افسردگی بک نیز عدم توانایی در لذت بردن بررسی و اندازه‌گیری می‌شود.

عدم توانایی در لذت بردن یکی از علائم افسردگی است، اما نباید فقدان لذت با افسردگی اشتباه گرفته شود. در واقع، از دست دادن علاقه (آنهدونیا) یکی از علائم اصلی اختلال افسردگی اساسی است. گفته می‌شود، شما می‌توانید آنهدونیا داشته باشید و افسردگی نداشته باشید. عدم توانایی در لذت بردن همچنین نشانه‌ای از سایر چالش‌های سلامت روان است. به عنوان مثال، فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است آنهدونی را تجربه کند. گاهی اوقات استفاده از مواد مخدر و الکل می‌تواند منجر به علائم آنهدونیا شود. به طور مشابه، اعتیادهای رفتاری، مانند اعتیاد به بازی، می‌تواند حواس را به گونه‌ای کسل کند که منجر به بی‌لذتی شود. این چیزها می‌تواند ناتوانی در احساس ایجاد کند. همچنین درمان آنهدونیا فقط برای این علامت وجود دارد. به عبارت دیگر، شما می‌توانید آنهدونیا داشته باشید، که ممکن است بسیار شبیه افسردگی باشد، اما سایر علائم افسردگی را نداشته باشد. برخی همچنین استدلال می‌کنند که عدم توانایی در لذت بردن می‌تواند علائم دیگر افسردگی را ایجاد کند. صرف نظر از اینکه چه چیزی باعث آنهدونیا شده است، فقدان هیجان، شادی و انگیزه می‌تواند باعث علائم افسردگی شود.