کریسمس

واژه کریسمس (به انگلیسی: Christmas)، به معنای «مراسم عشای ربانی (مَس) در روز مسیح»[۹] در حدود سال ۱۰۵۰ میلادی به صورت واژه Christes maesse به معنی «جشن مسیح»، وارد زبان انگلیسی قدیم شد[۱۰] و محققان معتقدند، گونه کوتاه‌تر آن یعنی Xmas شاید برای نخستین بار در قرن سیزدهم به کار رفته باشد.[۱۱] واژه قدیمیتر «یول» (Yule) احتمالاً از واژه آلمانی jōl یا انگلوساکسونی geōl که به جشن انقلاب زمستانی اشاره دارد، مشتق شده‌است. واژه‌های متناظر در دیگر زبان‌ها چون، نَویداد (Navidad) در اسپانیایی، ناتاله (Natale) در ایتالیایی و نوئل (Noël) در فرانسوی، همگی معنای «میلاد» را تداعی می‌کنند و واژه آلمانی «وایناختِن» (Weihnachten)، به معنی «شب تقدیس‌شده» است.

آنچه پیرامون میلاد عیسی مسیح از مَتّی و لوقا نقل شده در انجیل برجسته‌تر است، نوشته‌های نخستین پیرامون مسیحیت چندین روز را برای تولد مسیح ذکر کرده‌اند. نخستین جشن ثبت شده برای کریسمس در رم در سال ۳۳۶ صورت گرفت.[۱۲]در رویکرد جنجالی مسیحیت آریانیسم در سده چهارم، کریسمس نقش مهمی دارد. در آغاز قرون وسطی، خاج‌شویان بر کریسمس سایه انداخت. این جشن با تاجگذاری کارل بزرگ در روز کریسمس در حدود سال ۸۰۰ کاملاً فراگیر شد. اما از آنجاکه مراسم با می‌خواری فراوان و دیگر رفتارهای ناشایست همراه شد، پارسایان در سده ۱۷ام میلادی کریسمس را ممنوع اعلام کردند.[۱۳] این جشن در سال ۱۶۶۰ به عنوان یک تعطیلی رسمی باقی ماند اما با چشم بد و مایه بی آبرویی به آن نگاه شد. در آغاز سدهٔ ۱۹ میلادی، با پیدایش جنبش آکسفرد در کلیسای انگلیس، کریسمس دوباره رونق گرفت. چارلز دیکنز و دیگر نویسندگان با تأکید بر اینکه کریسمس یک جشن خانوادگی، مذهبی و وسیله‌ای برای دادن هدیه است جلوه اجتماعی تازه‌ای به آن بخشیدند و باعث فراموشی گذشتهٔ آن شدند

در سده چهارم میلادی، یکی از اسقف‌های آسیای صغیر (ترکیه امروز) به خاطر رفتار مهربانانه اش با کودکان شهرت یافت. این شخص که بعدها به سنت نیکولاس (نیکولاس قدیس) شهرت یافت، در نقاشی‌های قرون وسطی و عصر رنسانس به شکل مردی بلند بالا با چهره‌ای جدی و نجیبانه نشان داده شده‌است و تا حدود قرن شانزدهم، جشن مخصوص او در روز ششم دسامبر در سراسر اروپا برگزار می‌شد، اما از آن پس، این جشن، تنها به پروتستان‌های هلند منحصر گردید. مهاجران هلندی که به آمریکای شمالی کوچ کردند، این رسم را با خود به آن کشور بردند و در آنجا بود که نام او به سانتا کلاوس (به انگلیسی: Santa Claus) تغییر یافت.

درختان کاج و سرو، به‌عنوان درختان همیشه سبز، در آیین‌های مهری و زرتشتی اهمیت ویژه‌ای داشته و نماد جاودانگی و پیروزی نور بر تاریکی محسوب می‌شده‌اند. این درختان در جشن‌های زادروز مهر یا یلدا، که به‌عنوان جشن زایش خورشید نیز شناخته می‌شود، به‌طور مشخص مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. از طریق آیین مهری در امپراطوری روم، این نمادها و سنت‌ها وارد جشن کریسمس شده‌اند. درختان همیشه سبز مانند کاج و سرو، که ویژگی‌های مشابهی دارند، در مراسم‌های مذهبی و فرهنگی ایرانی‌ها نقش مهمی ایفا می‌کرده‌اند و این تأثیرات در جشن‌های جهانی نظیر کریسمس نیز دیده می‌شود. امروزه در بسیاری از نقاط ایران، درخت کاج و سرو با نگاه تقدس و احترام نگریسته می‌شود و ریشه‌های مشترک این سنت‌ها در آیین‌های ایرانی و جهانی همچنان باقی‌مانده است