افراد یکسان دست؟

از میان انسان های کره ی خاکی، بخش زیادی راست دست، تعداد محدودی چپ دست و در حقیقت همگی آن ها تک دست هستند. اما حالت سومی هم وجود دارد و برخی افراد دو دست هستند. دو دستی یا یکسان دستی به حالتی گفته می شود که فرد قادر است از هر دو دست راست و چپ خود استفاده کند. شاید تا به حال با چنین افرادی برخورد کرده باشید که از هر دو دست خود برای کارهای مختلف شان استفاده می کنند. افرادی که از این ویژگی برخوردارند توانایی های جالبی دارند.

تعدادشان کم است اگر تصور می کنید که چپ دست ها نادر هستند باید بدانید که دو دست ها تنها حدود ۱ درصد از جمعیت افراد را تشکیل می دهند. تعداد افرادی که می توانند از دست غیر مسلط خود تقریبا به خوبی دست مسلط شان استفاده کنند بیشتر است، اما تعداد افراد دو دست که در واقع به طور مشخص نمی توانند بگویند دست مسلط شان کدام است و قادرند از هر دو دست به یک اندازه استفاده کنند، تقریبا ۱ درصد است.

انواع مختلفی از دو دستی است نادرترین شکل دو دستی زمانی است که فرد می تواند همواره از هر دو دستش با قدرت استفاده کند. با این حال، افرادی هم هستند که توانایی هر دو دست شان به یک اندازه نیست و بعضی کارها را با دست راست شان و بعضی دیگر را با دست چپ شان انجام می کنند. نوع دیگری از دو دستی هم افرادی هستند که دست مسلط ندارند و از هر دو دست شان استفاده می کنند اما هیچ یک ار دست هایشان خیلی قدرتمند نیستند. در این افراد، هر دو دست تقریبا همان قدرت دست چپ در راست دست ها را دارند.

این ویژگی از دستشان نشات می‌گیرد در افراد دو دست، نیم کره های چپ و راست مغز بسیار متقارن هستند، یعنی ویژگی ای که چپ دست ها هم از آن برخوردارند. اما در افراد راست دست، نیم کره ی چپ مغز فعال تر است.

بسیاری از آنها ابتدا دست چپ هستند از آنجایی که دو دست ها و چپ دست ها بسیار شبیه هستند، طبیعی است که بعضی از دو دست ها ابتدا چپ دست بوده باشند. صدها سال، دیدگاه های نادرست و حتی خرافی ای درمورد چپ دستی وجود داشت. بسیاری از چپ دست ها از قرون وسطی تا قرن بیست و یکم تحت فشار زیادی قرار گرفتند تا از دست راست شان استفاده کنند و به همین دلیل در نهایت دو دست شدند. بعضی افراد هم بعد از صدمه دیدن دست مسلط شان، دو دست شدند.

ممکن است در امور تحصیلی چندان توانمند نباشند اگرچه توانایی دو دستی از مغز نشأت می گیرد، اما افراد دو دست در مهارت های فیزیکی تواناتر هستند تا مهارت های ذهنی. احتمالاً دلیل این مسأله آن است که آن ها در مقایسه با افراد تک دست، در آزمون های هوش عمومی عملکرد ضعیف تری دارند. طی تحقیقی در فنلاند بر روی امتحانات تحصیلی کودکان ۷ و ۸ ساله مشاهده شد، ۸۷ نفر از ۸ هزار شرکت کننده ی پژوهش توانایی استفاده از هر دو دست خود را داشتند. احتمال ضعف در ریاضیات در دانش آموزان دو دست در مقایسه با دانش آموزان راست دست به میزان ۹۰ درصد بیشتر بود. احتمال ضعف های زبانی هم در دانش آموزان دو دست بیشتر بود.

دودستی ها با اختلال کم توجهی_بیش فعالی مرتبط است در تحقیق فوق الذکر مشاهده شد، احتمال بروز علائم اختلال کم توجهی-بیش فعالی در نوجوانان چپ دست و دو دست ۲ برابر بیشتر از راست دست ها بود. از میان نوجوان هایی که دچار این اختلال بودند، نشانه های اختلال در دو دست ها شدیدتر بود.

میان دو دستی و شیزوفرنی هم ارتباط وجود دارد ژن LRRTM1 که نقش مهمی در چپ دست شدن افراد دارد، خطر ابتلا به شیزوفرنی را هم بالا می برد. از آنجایی که مغز چپ دست ها و دو دست ها بسیار شبیه است، ریسک بروز این بیماری در افراد دو دست هم بالاتر است. از طرفی دیگر، احتمال چپ دستی یا دو دستی در افراد مبتلا به شیزوفرنی بیشتر از سایرین است.

توانایی بیشتری دارند ویژگی دو دستی به افراد توانایی هایی بیشتری در فعالیت هایی مثل موسیقی، هنر و ورزش می بخشد. لئوناردو داوینچی، بن فرانکلین (یکی از بنیانگذاران ایالات متحده امریکا) و آلبرت اینشتین بعضی از مشهورترین دو دست های تاریخ هستند.

احساسات انعطاف پذیری دارند طی تحقیقی مشاهده شد احتمال تغییر در احساسات تحت تأثیر محیط در افراد دو دست بیشتر است. در این تحقیق پژوهشگران تلاش کردند احساسات خاصی را در شرکت کنندگان پژوهش به وجود آورند. افراد راست دست در برابر تغییرات احساسی شدید مقاوم تر از چپ دست ها بودند.

ویژگی دو دستی اغلب با جا به جایی حسی همراه است مغز افراد دو دست بسیار متقارن است؛ ویژگی ای که در افراد مبتلا به سینستزیا (Synesthesia) یا جا به جایی حسی هم وجود دارد. افراد مبتلا به سینستزیا قادرند رنگ ها را بشنوند، احساسات برای آن ها جنبه ی فیزیکی دارد یا حتی اعداد در نظرشان شخصیت دارند. همگی این موارد انواع مختلفی جا به جایی حسی هستند. در این حالت، از میان حواس پنجگانه، بیش از یک حس درگیر می شود. احتمال چپ دستی یا دو دستی در افراد مبتلا به سینستزیا بیشتر از افراد عادی است.

کدام افراد مشهور یکسان دست بودند؟! فیل میکلسون - گلف باز مایک ویر - گلف باز شاون مایکز - کشتی‌گیر حرفه‌ای تروی اسمیت - فوتبالیست لئوناردو دا وینچی - هنرمند وینی تستاورده - فوتبالبیست رافائل نادال - تنیسور حرفه‌ای کارلوس مایا - تنیسور حرفه‌ای رونی اسولیوان - اسنوکر باز حرفه‌ای