تاریخچه المپیک

بازی‌های المپیک بی‌شک بزرگترین رویداد ورزشی دنیا است. بازی‌هایی که از گذشته‌ای دور می‌آید و بعد از وقفه‌ای چند قرنی در اواخر قرن نوزدهم بار دیگر احیا و حالا به مهم‌ترین رویداد ورزشی دنیا تبدیل شده است. اگرچه برخی گمان می‌کنند این بازی‌ها یک رویداد ورزشی صرف است اما اکنون به خوبی می‌دانیم که همه چیز درباره‌ المپیک تنها به رقابت ورزشی ختم نمی‌شود. بلکه این مسابقات ترکیبی از ورزش، سرگرمی، پول، هیجان، انسان‌دوستی، نزدیکی ملل و مفاهیم دیگری است که هر چهار سال یکبار در دوره‌ای یک ماهه، توجه یک سوم مردم جهان را به خود معطوف می‌دارد.

وقتی می‌خواهیم از تاریخچه‌ المپیک حرف بزنیم باید سفری طول و دراز در تاریخ داشته باشیم و حداقل به ۳۰۰۰ سال قبل بازگردیم. جایی در دل تاریخ باستان و در یونان قدیم که سرزمین خدایان بود. طبیعتا در یونان قدیم با این همه خدای مشهور و همه کاره، بازی‌های ورزشی هم باید ارتباطی به خدایان داشته باشد. به نوعی می‌توان گفت که همه چیز درباره‌ المپیک در دوران باستان به مسائل مذهبی باز می‌گشته و بازی‌های المپیکی که در سال ۷۷۶ قبل از میلاد برگزار می‌شود نوعی رویداد مذهبی بود.

بازی‌هایی که در ستایش زئوس و در پای کوه‌ المپ که جایگاه این خدا بود برگزار می‌شد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بازی‌های المپیک در دوران باستان شکل و شمایلی نزدیک به بازی‌های کنونی داشته یا شاید بازی‌های کنونی گرته‌برداری از این رویداد بوده اما به هر حال این بازی‌ها در دوران باستان هم هر چهار سال یکبار و در رشته‌های محدود برگزار می‌شد. با گذشت قرن‌ها و تغییر دنیا برگزاری این رویداد ورزشی متمرکز، به دست فراموشی سپرده شد اما تحقیقات باستان‌شناسان و پژوهشگران تاریخ در اواخر قرن ۱۸ یافته‌های جدیدی از این رویداد را برای انسان جدید آشکار ساخت که انگیزه‌ای برای احیای این مسابقات شد. به این ترتیب پایه‌ی بازی‌های جدید گذاشته شد که حالا مهم‌ترین رویداد برای هر ورزشکار حرفه‌ای است.

در سال ۱۸۸۹ کاوش‌های باستان‌شناسان در یونان اطلاعات جدیدی درباره‌ی برگزاری‌بازی‌های باستانی المپیک را نمایان ساخت. این دستاوردهای پژوهشی و باستان‌شناسی انگیزه‌ای برای احیای این بازی‌ها را در بسیاری ایجاد کرد. به گونه‌ای که یک تاریخ‌دان و معلم فرانسوی به نام پیر دو کوبرتن (Pierre de Coubertin) را بر آن داشت تا این بازی‌ها را در دنیای مدرن بازآفرینی کند. اکنون که بیش از یکصد سال از آن روزگار می‌گذرد ما پیر دو کوبرتن را به عنوان پدر المپیک جدید می‌شناسیم. کسی که توانست کمیته‌ی بین‌المللی المپیک (IOC) را تاسیس و اولین دوره‌ی بازی‌های المپیک تابستانی در دنیای مدرن را احیا کند. از ۱۸۸۹ تا ۱۸۹۶ که اولین دوره‌ی بازی‌های المپیک تابستانی در دنیای مدرن برگزار شد را می‌توان سال‌های تلاش پیر دو کوبرتن برای پایه‌گذاری این مسابقات دانست. نهایتا با جلب کمک‌های بین‌المللی او توانست اولین دوره‌ی رقابت‌های المپیک را در یونان و به احترام گذشتگان و بنیان‌گذاران تاریخی این رقابت‌ها برگزار کند.

اولین دوره‌ای این رقابت‌ها در آتن با حضور ۱۴ کشور و ۲۴۱ ورزشکار برگزار شد. ورزشکاران همگی مرد بودند و به جز ایالات متحده‌ی آمریکا همه ورزشکاران حاضر در این رقابت‌ها اروپایی بودند. برگزاری این رقابت‌ها در نخستین دوره بسیار محدود و تنها در رشته‌های تنیس، شنا، تیراندازی، دو و میدانی، دوی ماراتن، دوچرخه‌سواری جاده و پیست، ژیمناستیک، وزنه‌برداری، کشتی و شمشیربازی بود. ایالات متحده‌ی آمریکا هم بیشتر از سایر کشورها در این رقابت‌ها مدال کسب کرد و توانست با ۱۱ مدال طلا قهرمان این رقابت‌ها شود و یونان میزبان هم با ۱۰ مدال طلا در جایگاه دوم قرار گرفت.

اکنون که بعد از ۱۲۸ سال از زمان برگزاری اولین دوره‌ی مدرن المپیک به این بازی‌ها نگاه می‌کنیم می‌بینیم که تغییرات گسترده‌ای در میدان بازی‌ها اتفاق افتاده است. برای نمونه آتن به عنوان اولین میزبان این رقابت‌ها از دل یک رقابت انتخاب نشد و بنا به صلاحدید پیر دو کوبرتن و برای احترام به این کشور برای راه‌اندازی این بازی‌ها به عنوان میزبان انتخاب شد. اما اکنون می‌دانیم که فرایند انتخاب میزبان هر دوره‌ی المپیک یک رویداد مهم است که می‌تواند اقتصاد کشورهای میزبان را دگرگون کند و هر ساله از میان متقاضیان فراوان و در جریان یک قرعه‌کشی بزرگ انتخاب می‌شود. دیگر اینکه اکنون همه چیز درباره‌ المپیک تنها به ورزش مردان محدود نمی‌شود و این مسابقات به صورت حرفه‌ای در دو دسته‌ی مردان و زنان و با گستردگی بالایی هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود. در آخرین دوره‌ی این رقابت‌ها ۱۵۴ کشور از سراسر دنیا نمایندگانی در المپیک داشتند که نشان از فراگیری این رقابت‌ها دارد.

المپیک چند سال یک‌بار برگزار می‌شود؟ جدیدترین دوره‌ی رقابت‌های المپیک در تابستان امسال در پاریس برگزار می‌شود. به جز المپیک قبلی که در توکیو و به خاطر کوید در زمانی غیر از زمان مقرر برگزار شده، همه‌ی رقابت‌های المپیک از زمان برگزاری هر چهار سال یکبار برگزار شده‌اند. علت این اتفاق این است که از پژوهش‌های تاریخی نشان می‌دهد بازی‌های المپیک باستانی در یونان در دوره‌ی زمانی هر چهار سال یکبار برگزار می‌شده و با الگو برداری از همین مسابقات بود که تصمیم بر آن شد تا رقابت‌های المپیک در دنیای مدرن هم هر چهار سال یکبار برگزار شود. علاوه بر این‌ها وضعیت ورزش حرفه‌ای در روزگار جدید هم نشان می‌دهد که برگزاری هر چهار سال یکبار این رقابت‌ها فرصت کافی به ورزشکاران را می‌دهد تا خودشان را در شرایط بدنی و حرفه‌ای خوبی قرار داده و بتوانند برای کسب عنوان در این رقابت‌ها تلاش کنند. همچنین چنین فاصله‌های زمانی به زندگی حرفه‌ای ورزشکاران و باشگاه‌هایی که آن‌ها را پرورش می‌دهند که فرصتی می‌دهد از دوران حرفه‌ای ورزشکاران بهترین استفاده را بکنند.