چهار تا از قدیمی ترین ساز های ایرانی

ساز تنبک چیست ؟ « تنبک » یا « تمبک » از سازهای ضربی است و از نظر سازشناسی جزو طبل های جامی شکل محسوب می شود و یکی از کامل ترین سازهای کوبه ای پوستی موجود در جهان به شمار می رود. این ساز را با هر ده انگشت می نوازند و نقش همراهی کننده و هماهنگ کننده سایر ساز ها را در گروه همنوازی بر عهده دارد

ساز تنبک از مهمترین سازهای کوبه ای _ پوستی ایران به شمار می رود که در ارکستر ایرانی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.از آنجا که وزن در موسیقی ایرانی حائز اهمیت است، نقش این ساز در گروه های موسیقی ایرانی بسیار چشمگیر می باشد.

ساز دف چیست؟ ساز دف یکی از پرطرفدارترین ساز های ایرانی است.و در همه نقاط جهان مورد استفاده قرار میگیرد. این ساز کوبه ای از یک حلقه چوبی درست شده است که روی ان پوست نازکی کشیده است و در داخل ان روی چنبره ساز دور تار دور چوب حلقه آویخته شده که باعث ایجاد صدایی زیبا و دلنشین هنگام نواختن دف میشود. این ساز با ضربه زدن توسط انگشتان به پوست نواخته میشود و با بالا و پایین کردن ساز میتوان حلقه های درون ساز را برانگیخته تر کرد. در دوره های اسلامی برای پشتیبانی و حفظ وزن از این ساز استفاده می رفته و معمولا در مجالس بزم و شادی و همینطور برای محافل اهل ذوق و عرفان بوده همراه با خواندن اواز و سرود بصورت دسته جمعی مورد استفاده قرار میگرفت.

تاریخچه دف : یکی از مهمترین سازهای کوبه ای که از دیرباز معمول و متداول بوده است، دف میباشد که به لحاظ سادگی ساختمان و قداست، همیشه مورد توجه مردم بوده است.کلمه دف در اصل عبری است و معنی کوبیدن را می دهد. هرگاه سیر فرهنگی –اجتماعی دف را به عنوان یکی از ابتدائی‌ترین سازهای کوبه ای بنگریم به این نتیجه می رسیم که این ساز با صدای گیرایش هیچ‌گاه متعلق به فرهنگ یا مکانخاصی نبوده،چرا که ردپای پیدایش و ساخت اولیه آن را به هیچ قوم یا ملیتی نمی توان نسبت داد.ساختن، نواختن و استفاده از این ساز همواره در فرهنگهای مختلف متداول بوده و در هر قوم با توجه به آداب و رسوم و سنتهای حاکم، کاربرد ویژه ایداشته است جایگاه دف در میان اقوام قبایل همواره متداول بوده است. در برخی قبایل از دف به عنوان ساز اصلی در مجالس سور و شادی استفاده می شده است، حال آنکه در قومی دیگر استفاده از این ساز مخصوص مراسم جنگ و کارزا بوده و برخی دیگر آن را برای اجرای مراسم آئینی مذهبی مورد استفاده قرارمی‌داده‌اند. در برخی قبایل رسم بر این بوده که برای دف قربانی کنند و یادر هنگام نواختن دف با قربانی کردن گوسفند نسبت به دف و نوازنده آن ادای احترام نمایند. درهزاره سوم قبل از میلاد ساکنان دره نیل (مصر باستان) در معابد خود هر روز مراسم مذهبی را با صدای انسان و سازهای مختلف از جمله دایره های بزرگ در برابر خدایان متعدد خویش انجام می دادند. در حدود هزار و پانصد سال قبل ازمیلاد مسیح حضرت موسی نزد کاهنان مصری در علوم و موسیقی تعلیم دیده بود. درآن دوره همراه با سازهائی که نوازندگان می‌نواختند، سازی به نام توف که بهاحتمال زیاد همان دف می باشد همراهی می کرده است.

قدیمی ترین ساز ایرانی در مراسم تشریفاتی! حال در مورد اینکه قدیمی ترین ساز ایرانی چه سازی بوده است نظرات مختلفی وجود دارد و هرگز کسی قطع به یقین، سازی را با این لقب معرفی نکرده است اما گفته می شود که سنتور و نیز ساز نزدیک به آن یعنی قانون که هر دو از سازهای زهی هستند در گروه اولین های ساز ایرانی قرار می گیرند.در برخی از اسناد آمده که سنگ‌تراشی‌ های به جا مانده از زمان آشور و بابل نشان می دهد در یکی از مراسم خاص که صف تشریفاتی در آن وجود دارد، سازی بسیار شبیه سنتور دیده می شود و همین موضوع می تواند قدمت این ساز را نمایان سازد.

‎سازی شبیه سنتور در کشورهای دور! ‎حال این ساز به عنون ساز سنتی ایرانی شناخته می شود که در سال های بسیار و متوالی به کشور های دیگری هم مانند عراق، ترکیه، سوریه، مصر، پاکستان، هند، تاجیکستان، چین، ویتنام، کره، اوکراین و دیگر کشورهای آسیای میانه و نیز در یونان راه یافته و همین ساز و یا سازی بسیار شبیه آن در کشورهای ذکر شده مورد استفاده قرار گرفته و نواخته می شود. ‎چنانکه سنتوری که این روزها در گروه سازهای ایرانی قرار می گیرد با سنتور سال ها و دهه های گذشته بسیار متفاوت می باشد اما همچنان به عنوان قدیمی ترین ساز ایرانی معرفی و شناخته می شود.

‎تاریخ موسیقی در دنیا به سال های بسیار دور می رسد، همان زمانی که صدای زوزه باد از لای برگ درختان و نیز نوک دارکوب بر روی تنه درخت توجه بشر را به خود جلب کرد اولین سازها ساخته شد و به مرور زمان و با تحقیق و مطالعه پیشرفت کرد و به شکل ظاهری امروز درآمد. کما اینکه با اندگی تحقیق می توان شکل اولیه قدیمی ترین ساز ایرانی را نیز یافت. ‎کشور ایران هم از زمان های خیلی دور دارای هنر موسیقی بوده که این هنر به اشکال گوناگون در میان مردم دیده می شده است و تقریبا مورد توجه قرار می گرفته چرا که در کشور ایران از دوران باستان و چه بسا در روزگار نه چندان دور جشن و مراسم گوناگون شادی بسیاری برگزار می شد و آلات موسیقی و نوازندگان در آن نقش مهم و گوناگونی داشتند.