فارسی از ترکی اومده؟

این مقاله خالصه ای از کتابها ی »پروسه تشکل زبان فارسی« و »فرهنگ لغات ترکی صحاح العجم« میباشد، خالصه مطالب همراه با منابع و موارد اضافه شده نیز همراه با ماخذ آنها، ارائه شده است.

در نگاه کلی این نوشته، تأثیر متقابل سه زبان ترکی، عربی و فارسی که بیشترین آثار مکتوب در زمینه علوم اسالمی را دارند مباحثه نموده و نحوه تشکّل زبان فارسی را تحت تاثیر زبان ترکی مورد کنکاش قرار میدهد. سوال اینجاست وقتی ترکان قبل از آمدن اسالم، خودشان دارا ی خط و کتابت بوده اند به چه دلیل آن را دنبال نکردند؟ و در عین حال چرا زبان فارسی را نیز به این اندازه مورد توجه قرار دادند؟ این موضوع از نظر تاریخی، زبانشناختی، روانشناختی و جامعه شناختی بررس ی و در پی آن علل تغییر روند این موضوع در تاریخ، مورد بحث قرار می گیرد .

اصلی ترین نظریه ای که نوشته حاضر قصد شرح و ایضاح آن را دارد اینست که زبان فارسی یک زبان ابداعی، ساده و جدید است که در قرن 10 میالدی )4 هجری( در ماوراالنهر در نتیجه آمیختگی اقوام عرب و سغدی و تُرک منطقه بوجود آمد. البته این نظریه اصلی، حاصل مجموع ا ی از زیر نظریه هایی است، که توسط محققین و کارشناسان مختلف زبان فارسی و دیگران داده شده است.

البته منظور از زیرنظریه این نیست که آنها اهمیت کمتری دارند، آنها نیز هر کدام نظریه منسجم و جامعی است که توسط کارشناسانی در برهه ای از زمان ارائه گشته است و نهایتا مجموعة این نظریه هاست که ما را به ارائه یک نظریه کلی تر رهنمون میسازد. به عنوان مثال وقت ی سعید نفیسی میگوید وطن واقعی زبان دری )فارسی( خراسان و ماورالنهر است و پهلو ی در محدوده دیگر است. ویا وقتی دکتر شهرانی می نویسد تاکنون زبان مادر ی هیچ ملتی دری )فارسی( نبوده است، در واقع این تئوریها حاصل عمر ی تالش در این زمینه بوده، جدا از مسئله نظریه ها حتی در مورد نتایج آماری مهم نیز چنین وضعیتی حاکم است، وقتی خانلر ی به این نتیجه میرسد که در زبان فارسی بیش از 200 فعل سادة زایا وجود ندارد در واقع این نتیجه گیری حاصل عمر او می باشد.

و مشابه آنها وقتی توسط راقم این مقاله در لغتنامه ارک 2500 فعل ساده ترکی و مجموعاً 26000 فعل تبدیلی زایا یافته میشود در واقع این یافته حاصل 15 سال کار در تهیه این لغتنامه بود. منظور از گفتن این مطالب اینست که هر کدام از این نظریه ها و حتی نتایج آمار ی حاصل تالش طوالنی کار بر روی آنها بوده و چه بسا کتابهایی تحقیق شده و نوشته شده تا به این نظریات رسیده شود، در اینجا 16 نظریه بصورت مجمل داده شده و ماحصل آنها امکانی را برا ی ارائه یک نظریه کلی تر فراهم میکنند.