فسا‌نه‌کوچک‌نه‌بزرگ🌸

فَسا (به پارسی میانه: پسا) یکی از شهرهای استان فارس و مرکز شهرستان فسا است. قدمت این شهر دست کم به زمان هخامنشیان برمی‌گردد که در آن زمان نام این شهر پسه یا پسا بوده که به فسا تبدیل می‌شود. فسا به شهر گندم معروف است. فسا در منطقهٔ نیمه‌خشک معتدل قرار گرفته است. بیش‌ترین درجه حرارت در تابستان‌ها به ۴۲ درجه بالای صفر و کم‌ترین آن در زمستان‌ها به ۸ درجه زیر صفر می‌رسد و میزان بارندگی آن به‌طور متوسط حدود ۳۲۰ میلی‌متر در سال است

ایران استان فارس شهرستان فسا بخش مرکزی نام(های) پیشین باشیا، پشه، پسه، پسا مردم جمعیت ۱۱۰٬۸۲۵تن(۱۳۹۵) تراکم جمعیت ۴٬۳۴۶ نفر بر کیلومتر مربع جغرافیای طبیعی مساحت ۲۵٫۵ km² ارتفاع ۱۳۵۰ متر آب‌وهوا میانگین دمای سالانه ۱۴ میانگین بارش سالانه ۳۲۰میلی‌متر اطلاعات شهری شهردار سید محمد باقر ساداتی تأسیس شهرداری ۱۳۰۳ ه‍. ش ره‌آورد گندم، آش گندم (گندم با)، نان فسایی، پرتقال، انار، نارنج، سیب ترش، باقله، نان کنجدی، دُنبل، قارچ کوهی، نان‌بریزه، گلیم، گبه، نان یوخه، عسل، عرقیات معطر، داروهای گیاهی، پسته کوهی (بنه) پیش‌شمارهٔ تلفن ۰۷۱ وبگاه fasa.ir فسا بر ایران واقع شده‌است فسا روی نقشه ایران ۲۸٫۵۵°شمالی ۵۳٫۳۹°شرقی اقتصاد فسا برپایه باغ داری، دامپروری وکشاورزی استوار است. وجود باغات انار و مرکبات در فسا متداول است. شهرستان‌های خفر، جهرم، داراب، سروستان، خرامه و استهبان در همسایگی فسا قرار دارند. شهرستان فسا در مسیر ترانزیتی شیراز به بندرعباس واقع شده است و همین اصل آن را به شهری استراتژیکی و پررونق تبدیل کرده است

در کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌های پرسپولیس از فسا با نام «پشی‌یا» یا «بشی» یاد شده است. جرج کامرون بر اساس مفاد لوح شماره ۵۳ از الواح گلی تخت جمشید، محل شهر «پشی‌یا» یا «بشی‌یه» را منطبق بر محل کنونی شهر فسا می‌داند. واژه «بشی‌یه» در واقع صورت عیلامی واژه پسا می‌باشد. این واژه به دلیل عدم وجود حرف «پ» در زبان عربی، پس از ورود اعراب و تبادلات فرهنگی به صورت «بسا» و گاهی نیز «فسا» تلفظ و ثبت گردید. فسا در لغت نیز به معنی «محل سکونت و قرارگاه» یاد شده است. محققان برای واژهٔ فسا معنی شهر پارسیان را نیز شمرده‌اند.[۲]

قرار گرفتن در مسیر شیراز به بندرعباس، قرار گرفتن در مرکز استان فارس و دسترسی سریع به مرکز استان و همچنین استان‌های کرمان و هرمزگان این شهر را از یک موقعیت راهبردی برخوردار کرده است. شهر فسا در ارتفاع ۱۴۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و بلندترین نقطه این شهرستان خرمن‌کوه در کنار روستای کچوییه با ۳۱۸۵ متر ارتفاع است. به‌طور کلی نزدیک به ۴۰ درصد از وسعت شهرستان فسا دشت و بقیه کوهستانی است

فسا مرکز شهرستان فسا است. تأسیس فرمانداری شهرستان فسا در سال ۱۳۱۶ همزمان با تأسیس فرمانداری شیراز و اولین شهرهای کشور انجام شد. شهرستانهای جهرم، داراب، استهبان و نی ریز بخشهایی از شهرستان فسا را تشکیل می‌دادند. که نخست بخش جهرم در سال ۱۳۲۷ با تأسیس فرمانداری از شهرستان فسا مستقل گردید و سپس در سال ۱۳۳۵ ه‍.ش شهرستان‌های داراب، استهبان و نی ریز از شهرستان فسا جدا شدند. در حال حاضر این شهرستان شامل چهار بخش مرکزی، شیبکوه، ششده و قره‌بلاغ و نوبندگان است. دهستان‌های این شهرستان جنگل، ششده، صحرارود، فدشکویه، قره‌بلاغ، کوشک قاضی، میانده و نوبندگان و شهرهای این شهرستان علاوه بر فسا، زاهدشهر، ششده، نوبندگان، قره‌بلاغ و میان‌شهر هستند.[۶]

فسا در منطقهٔ نیمه‌خشک معتدل قرار گرفته است. بیش‌ترین درجه حرارت در تابستان‌ها به ۴۲ درجه بالای صفر و کم‌ترین آن در زمستان‌ها به ۸ درجه زیر صفر می‌رسد. به‌طور متوسط میزان بارندگی حدود ۳۲۰ میلی‌متر و رطوبت نسبی ۳۹٪ در سال است

در سال ۱۳۹۵ در شورای فرهنگ عمومی شهرستان فسا ۱۹ فروردین ماه به‌عنوان "روز فسا "مصوب شد که اولین دوره آن با محوریت دانشمند فرزانه " ابوعلی نحوی فسوی " پاس داشته شد و امسال نیز به ابعاد شخصیت ارسلان بساسیری یکی دیگر از مفاخر و مشاهیر شهرستان فسا که در قرن ۵ هجری قمری می‌زیسته است پرداخته شد.

جاذبه‌های تاریخی ویرایش تل ضحاک که از آثار ما قبل اسلام است و ویرانه‌های شهر باستانی فسا در روستای خیرآباد است که از عهد پیشدادیان به جا مانده و این شهر تا قرن هفتم آباد بوده است که آثار باستانی زیادی بر اثر کاوش در اطراف آن به‌دست آمده و در موزه‌های کشور نگهداری می‌شود. قلعه آشپزخانه ضحاک مربوط به دوره اشکانیان - دوره ساسانیان در نزدیکی تل ضحاک آثار شهری مربوط به دوران ساسانیان در حوالی روستای تنگ کرم واقع در ۱۵ کیلومتری شهر فسا به نام شهر ازبرا، مص و.. وجود داشته که آثار و بقایایی از آن باقی است. تل نعلکی واقع در جنب روستای جلیان از بخش نوبندگان که قبور ماقبل تاریخ بوده و از لحاظ مهرپرستی بررسی و اهمیت است. آتشکده ساسانی که عوام آن را سنگ قنبر (سنگ سلمان) می‌نامیدند به طول ۲ متر و عرض ۰٫۵ متر که خطوط گران‌بهایی روی آن حک شده و برخی آن را مربوط به دروازه شهر فسا در زمان ساسانیان بوده است. آتشکده سامانی مربوط به دوره ساسانی واقع در ۱۵ کیلومتری شمال فسا (غمپ آتشکده)که در اصل خنب آتش‌کده بوده و در گویش محلی غمپ یا قمپ بدان می‌گویند. ساختمان نقاره خانه واقع در اول بازار شهر فسا مربوط به دوران قاجار می‌باشد. قلعه دختر واقع در روستای زنگنه منطقه باستانی کوزه گرخانه (واصل آباد)، آثار باستانی تنگ مج و تنگ موردی، تل نخودی و اتلال مجاور آن (کوشک قاضی)، تل سیاه (فدشکویه) و کوه نقاره خانه در امتداد آن تنگ خمار (سنان) و چاه‌های سنگی در ارتفاعات مجاور سنان، بقعه سید شمس الدین (عهد صفوی)، بقعه زاهد کبیر در زاهد شهر (عهد مغول)، ساختمان نقاره خانه (شهربانی قدیم = خیابان محمدی)