زانوی ضربدری و علل ایجاد آن

زانوی ضربدری چیست؟ زانوی ضربدری، یک نوع اختلال در مفصل زانوست که در آن فرد، نمی تواند به طور همزمان زانوها و مچ پاهای خود را در کنار هم قرار دهد. در علم پزشکی این اختلال با نام ژنو والگوم (Genu Valgum) شناخته می‌شود.

ویژگی های زانوی ضربدری در یک فرد طبیعی در حالت ایستاده زمانیکه بین زانوها فاصله ای وجود نداشته باشد، قوزک‌های مچ پا نیز هیچ گونه فاصله ای ندارند. اگر با کنار هم بودن زانوها، بین مچ پاها یا قوزک‌ها فاصله ایجاد شود پای ضربدری گویند. نکته مهم در حالت پای ضربدری این است که انحراف ساق پا نسبت به وضعیت طبیعی به سمت بیرون افزایش می یابد.

علل ایجاد عواملی که باعث زانوی ضربدری یا ژنو والگوم می‌گردند عبارتنداز: ° عدم هماهنگی در صفحه رشد(در کودکان) ° بیماری‌های که باعث کاهش ماده معدنی استخوان می‌شوند(مثلاً بیماری راشیتیسم) ° به دنبال ضربات وارده(به ویژه به صفحه رشد) ° آرتروز (استئوآرتریت) ° پارگی رباطهای زانو ° آرتریت روماتویید ° شکستگی‌های انتهایی استخوان ران که بد جوش خورده‌اند. ° شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی(به علت بد جوش خوردن)

علائم و نشانه‌ها بیمار مبتلا به زانو و پای ضربدری قادر به ایستادن مستقیم با زانو و پای خود در یک زمان نمی‌باشد. وجود یک فاصله حدود ۱۰ سانتی متر یا کمتر دلیلی برای نگرانی نیست و معمولاً بدشکلی به خودی خود ناپدید می‌شود. اما چنان چه علائم زیر وجود داشته باشند، معاینه باید توسط پزشک متخصص فیزیوتراپی انجام گیرد: ⇐ فاصله بین دو قوزک پا بیش از ۱۰ سانتی متر است ⇐ یک فاصله زیاد بین قسمت‌های پایین‌تر پاها در زمان ایستادن وجود دارد. ⇐ زانو به سمت داخل و یا به سمت خارج بیرون زده است. ⇐ درد در زانو وجود دارد. ⇐ مشکل در راه رفتن و یا ایستادن وجود دارد.

عوارض زانوی ضربدری ۱- ظاهر ناخوشایند ۲-کوتاهی قد ۳-تغییر الگوی راه رفتن ۴-آرتروز زودرس زانو ۵-افزایش آسیب پذیری مفصل زانو ۶-درد:در قسمت داخلی زانو به علت کشیدگی بافت نرم در قسمت خارجی زانو به علت نزدیک شدن استخوان درشت نی به ران و فشرده شدن این دو استخوان روی یکدیگر ۷-ایجادناهنجاری در پا و مچ پا (کف پای صاف و چرخش خارجی استخوان پاشنه)

روش‌های درمانی زانوی ضربدری در کودکان ۱- لازم است به کودکانی که به راشیتیسم، اسکوربوت و دیگر بیماری‌های مشابه مبتلا هستند، مواد غذایی مغذی داده شود تا بتوانند بر این کمبودها و کاستی‌ها غلبه کنند. این کار به طور خودکار به درمان پای ضربدری کمک خواهد کرد. فیزیوتراپی تحت نظارت یک متخصص نیز به درمان این بیماری کمک می‌کند. ۲- معاینه کامل کف پا بسیار مهم است. هرگونه مشکلات مربوط به پا از جمله صاف بودن کف پا باید رفع شود. صاف بودن کف پا را می‌توان با قرار دادن یک ارتز (کفی طبی) در کفش، درمان کرد. این کار از وارد آمدن فشار زیاد به پا جلوگیری می‌کند و احتمال شکستگی آن را کاهش می‌دهد. رفع صافی کف پا به بهبود راه رفتن کودک نیز کمک می‌کند و خستگی راه رفتن که ممکن است ناشی از این بیماری باشد را کاهش می‌دهد. ۳- اضافه وزن کودک می‌تواند فشار وارده به زانوها را افزایش دهد. بهتر است تمریناتی را به کودک یاد بدهیم که فشاری به زانوهای او وارد نشود.