چرا دستمال کاغذی ساخته شد؟

دانستن اینکه قبل از اختراع دستمال کاغذی و دستمال توالت، از چه چیزهایی استفاده میشده را به عهده‌ی خودتان می‌گذاریم چون واقعا بعضی گزینه‌ها تعجب‌برانگیز و حتی دردناک هم بودند! در ۱۴ اوت سال ۱۸۹۴ میلادی صاحب یک کارخانه کاغذسازی به نام گوت لوب کروم Gottlob Krum کاغذ بسیار نازکی را که با گلسیرین نرم و لطیف شده بود، به عنوان اولین دستمال کاغذی به ثبت رساند. این اختراع با شماره ۸۱۰۹۴ در سازمان ثبت اسناد شهر گوپینگن واقع در نزدیکی اشتوتگارت (آلمان) برای همیشه به ثبت رسید.

گوت لوب کروم معتقد بود که استفاده از دستمال کاغذی می‌تواند در افزایش بهداشت و جلوگیری از بیماری‌های مسری کمک کند. و جالب است که بدانید این اختراع در جایی ثبت شد که مردم صرفه‌جو و قناعت‌پیشه‌ای داشت که در آن زمان، دستمالی که پس از مصرف دور انداخته بشود، با فرهنگ صرفه‌جویی آن‌ها همخوانی نداشت و به همین دلیل هم مورد استقبال قرار نگرفت. البته باید بگوییم که اولین دستمال توالت بسته‌بندی شده تجاری در سال ۱۸۵۷ توسط جوزف گایتی ساخته شده بود که از آلوئه ورا آغشته و نام گایتی روی هر برگه چاپ شده بود و به عنوان یک محصول پزشکی فروخته می‌شد که مدعی جلوگیری از بواسیر بود.

رول‌هایی که امروزه استفاده می‌کنیم توسط زت ویلر (Zeth Wheeler) ثبت و اختراع شدند. برند اسکات (Scott) از سال ۱۸۹۰ رول‌های دستمال توالت را به هتل‌ها و داروخانه‌ها می‌فروخت و اینگونه محبوب شد. استفاده از دستمال توالت تا دهه ۱۹۳۰ به معنای واقعی کلمه ناخوشایند بود، زیرا حاوی تراشه چوب بود. از سال ۱۹۲۴ شرکت آمریکایی کیمبرلی کلارک (Kimberly Clark) دستمال کاغذی با نام تجاری کلینکس (Kleenex) را وارد بازار کرد. بافت کلینکس از سلولوز پنبه تولید شده بود که در ابتدا ابزاری برای پاکسازی پوست شد. کلین در کلینکس از واژه Clean به معنی پاکیزه گرفته شده و بخش دوم (اکس) به یکی از محصولات محبوب و موفق شرکت در آن زمان که در واقع دستمال‌های زنانه با نام تجاری Kotex بودن، اشاره دارد

در ۱۹۲۶، شرکت کلارک کیمبرلی نامه‌های مشتریان مبنی بر اینکه آن‌ها از این محصول به عنوان یک دستمال یک بار مصرف و برای پاک کردن بینی‌شان استفاده می‌کنند، شگفت زده شد. و او هم طی یک پرسش و پاسخ فهمید که ۶۰٪ مردم از کلینکس برای پاک کردن آبریزش بینی‌شان استفاده می‌کردند. پس شیوه تبلیغ کلینکس را تغییر داد و فروش خود را دو برابر کرد و ثابت کرد که همیشه حق با مشتری است! نوآوری کلینکس در سال ۱۹۲۸ با ارائه جعبه‌های امروزی که با بیرون کشیدن یک دستمال کاغذی، دستمال بعدی بیرون می‌آید، با موفقیت و استقبال زیادی روبه رو شد. از آن طرف در سال ۱۹۲۸، شرکت کاغذ سازی هوبرگ (Hoberg) دستمال توالت چارمین (Charmin) را معرفی کرد و در تبلیغاتش روی لطافت و نرمی آن تمرکز کرد که بسیار موفقیت آمیز بود. دستمال توالت به سرعت به جای یک کالای لوکس که فقط برای افراد سلطنتی یا افراد بسیار ثروتمند اختصاص داشت، به یک ضرورت تبدیل شد.

در سال ۱۹۲۹، کلینکس رنگی معرفی شد و یک سال بعد دستمال‌های چاپی چاپ شدند. در این سال کارخانه کاغذسازی نورنبرگ برند دیگری به نام تمپو Tempo برای دستمال کاغذی وارد بازار کرد. بعد از تمپو، محصول کارخانجات کاغذسازی مانهایم که با نام سافتیس Softis به بازار عرضه می شد، بخش دیگری از بازار اروپا را در اختیار داشت. در سال ۱۹۳۲ بسته‌های جیبی کلینکس معرفی شد. در همان سال، شرکت کلینکس از شعار “دستمالی که می‌توانید دور بریزید! ” در تبلیغات خود استفاده کرد. در سال ۱۹۴۱، خط تولید دستمال‌های Kleenex Mansize برای مصرف‌کنندگان آقا، راه اندازی شد. در سال ۱۹۴۹ دستمال مخصوص عینک کلینکس وارد بازار شد.

از سال های ۱۹۶۰ میلادی در کنار سه مارک مهم کلینکس، تمپو و سافتیس، تولیدات کوچک‌تر دستمال کاغذی با نام‌های دیگری هم وارد بازار شدند که به لحاظ کیفیت کمتر می‌توانند با این مارک‌های قدیمی رقابت داشته باشند. در سال ۱۹۸۱، اولین دستمال کاغذی معطر (SOFTIQUE) کلینکس به بازار عرضه شد. در سال ۱۹۹۸، شرکت کلینکس برای اولین بار از یک فرآیند چاپ شش رنگ استفاده کرد، که امکان چاپ پیچیده بر روی دستمال کاغذی‌ها را فراهم می‌کرد. در دهه ۲۰۰۰، کلینکس در بیش از ۱۵۰ کشور مختلف اقدام به فروش دستمال کاغذی کرد. امروزه عموما از کلمه کلینکس برای توصیف هرگونه برند دستمال کاغذی استفاده می‌شود. با این حال، کلینکس نام تجاری دستمال کاغذی است که توسط شرکت کیمبرلی کلارک تولید و فروخته شده است.

در حال حاضر بهداشت یکی از رکن‌های مهم در سلامت جامعه هست (به خصوص پس از شیوع ویروس کرونا) و دستمال کاغذی، یکی از پرکاربردترین محصولات بهداشتی است که همه‌ی ما روزانه با آن سروکار داریم. همچنین به دلیل بحران‌های اقتصادی، مصرف‌کننده‌ها در زمان خرید، قیمت را بیشتر لحاظ می‌کنند تا کیفیت محصول. در نتیجه محصول با قیمت پایین‌تر بیشتر مورد توجه هست؛ و در این شرایط، می‌توان رقابت را در این بازار، بیشتر با در نظر گرفتن آیتم “قیمت” با حفظ کیفیت مناسب، پیش برد.

دستمال کاغذی را از نظر کیفیت، سایز، ضخامت، قدرت جذب و روشن بودن دستمال می‌توان دسته‌بندی کرد؛ از قبیل دستمال کاغذی جعبه‌ای (دستمال صورت)، دستمال کاغذی حوله‌ای، دلسی ( توالت)، دستمال کاغذی سفره‌ای، جیبی و…  طبق آمار موجود سالانه بیش از ۲۹۰ هزار تن دستمال کاغذی در کشور تولید و مصرف می‌شود و گردش مالی بیش از ۳۰ هزار میلیارد به وجود آورده است. این گردش مالی در دو بخش تولید و بسته‌بندی دستمال کاغذی در ایران حاصل می‌شود که بیش‌ترین سود، به بخش بسته‌بندی تعلق دارد.