علت های خواب رفتگی اعضای بدن

خواب رفتگی دست و پا به‌صورت موقت برای همه ما اتفاق افتاده است. اگر مدت طولانی دست خود را زیر سر قرار دهید یا پاهای خود را روی هم بگذارید، احساس گزگز خواهید کرد. علت این مشکل فشار روی اعصاب بوده و با برداشتن فشار از روی دست یا پا به‌مرور حالت سوزن‌سوزن شدن برطرف می‌شود.

اما گاهی خواب‌رفتگی شدید، مزمن یا همراه با علائم دیگر است. در این شرایط ممکن است آسیب عصبی به دلیل شرایط پزشکی ایجاد شده باشد. به این آسیب عصبی، نوروپاتی محیطی می‌گویند. بیش از ۱۰۰ نوع نوروپاتی محیطی وجود دارد. این شرایط ممکن است به‌مرورزمان بدتر شود.

علت خواب رفتن دست و پا چیست؟

خواب رفتن دست و پا علل مختلفی دارد. اگر گزگز دست یا پا مدت طولانی ادامه داشت یا با علائمی مانند درد، خارش یا تحلیل عضلانی همراه بود، باید برای پیداکردن علت آن به پزشک مراجعه کنید. در ادامه تمامی علل خواب رفتگی دست و پا را عنوان کرده و هر یک را توضیح می‌دهیم.

به نقل از vejthani در رابطه با علل جدی خواب رفتن دست و پا: بی‌حسی دست و پا را نادیده نگیرید. شروع تدریجی بی‌حسی یا گزگز در دست و پا اغلب در میان بزرگسالان به دلیل فعالیت‌های تکراری و اجباری، به‌عنوان‌مثال استفاده طولانی‌مدت از صفحه‌کلید و ماوس کامپیوتر رخ می‌دهد. این علامت می‌تواند دلایل مختلفی از جمله تغذیه نامناسب (به‌ویژه کمبود ویتامین B) داشته باشد. اما اگر احساس بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن بدتر و همراه با درد باشد، ممکن است نشانه‌ای از نوروپاتی محیطی باشد که نباید بدون درمان رها شود.

۱. دیابت قند خون بالا می‌تواند باعث آسیب عصبی شود. یکی از علل اصلی خواب رفتن دست یا پا دیابت است که به آن نوروپاتی دیابتی می‌گویند. اگر دیابت کنترل نشود، علاوه بر این علامت ممکن است دچار علائم دیگری مانند احساس تشنگی، تکرر ادرار یا تغییر بوی دهان شوید.

۲. بارداری یکی از عوارض شایع بارداری خواب رفتگی دست یا پا است. در دوره بارداری با رشد جنین، حجم رحم بزرگ شده و ممکن است به اعصاب و رگ‌های خونی فشار وارد کند. به همین دلیل احساس گزگز یا سوزن‌سوزن شدن در دست و پا حس می‌شود. در ناحیه شکم نیز کشیده‌شدن پوست می‌تواند باعث بی‌حسی شود.

۳. فشرده شدن اعصاب دیسک بیرون‌زده در ستون فقرات می‌تواند به اعصاب فشار وارد کند. این اعصاب پاها را حرکت داده و فشار روی آنها باعث بی‌حسی و گزگز می‌شود. گاهی آسیب به عصب، گیرکردن عصب و التهاب هم می‌تواند باعث فشار شود. در نواحی مختلف بدن ممکن است گیرکردن عصب اتفاق بیفتد و باعث خوب رفتگی دست و پا شود. دیسک کمر یا دیسک گردن از جمله بیماری‌هایی هستند که ممکن است منجر به فشردگی اعصاب شوند.

۴. بیماری های خود ایمنی در افرادی که دچار بیماری‌های خودایمنی هستند، سیستم ایمنی به قسمت‌های مختلف بدن حمله می‌کند. گاهی ممکن است سیستم ایمنی اعصاب را هدف قرار دهد. حمله به اعصاب ممکن است سریع اتفاق بیفتد یا آهسته باشد. عفونت می‌تواند سیستم ایمنی را تحریک کند. بیماری‌های خودایمنی شامل موارد اسلاید بعد می‌شوند.

آرتریت روماتوئید: این بیماری باعث تورم و درد مفاصل می‌شود. بیشتر ناحیه دست و مچ دست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما ممکن است در نواحی دیگر مانند مچ پا هم درد ایجاد کند. التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید باعث فشار به اعصاب شده و حس گزگز ایجاد می‌کند.

ام اس: بیماری مولتیپل اسکلروزیس یکی از انواع بیماری خودایمنی است که سیستم ایمنی به پوشش محافظ اعصاب (میلین) حمله می‌کند. در نتیجه عصب آسیب دیده و باعث گزگز یا بی‌حسی در دست، پا و صورت می‌شود.

لوپوس: در بیماری لوپوس سیستم ایمنی به نواحی مختلف بدن از جمله اعصاب حمله می‌کند. التهاب ناشی از لوپوس باعث فشرده شدن اعصاب دست یا پا می‌شود. بیماری سلیاک: بیماران مبتلا به سلیاک با مصرف گلوتن دچار واکنش خودایمنی می‌شوند. بیماری سلیاک روده کوچک را تحت تاثیر قرار داده و می‌تواند علائم نوروپاتی را ایجاد کند.

(در افرادی که دچار بیماری‌های خودایمنی هستند، سیستم ایمنی به قسمت‌های مختلف بدن حمله می‌کند. گاهی ممکن است سیستم ایمنی اعصاب را هدف قرار دهد.)

۵. کمبود ویتامین کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن می‌تواند روی اعصاب تاثیر بگذارد. گاهی رژیم غذایی نامناسب باعث این کمبود شده و گاهی بدن در جذب ویتامین دچار مشکل می‌شود. یکی از علائم کمبود ویتامین در بدن می‌تواند خواب رفتن دست و پا باشد. ویتامین‌های زیر برای سلامت اعصاب مهم بوده و باید برای تشخیص علت خواب رفتن دست و پا کمبود آنها بررسی شود. B۱۲ B۶ B۱ E B۹ یا فولات.

۶. مصرف داروها از عوارض برخی از داروها، مشکلات عصبی است. این داروها می‌توانند باعث ضعف و بی‌حسی در دست و پا شوند. داروهای زیر می‌توانند این عارضه جانبی را ایجاد کنند. داروهای سرطان (شیمی‌درمانی) داروهای HIV داروهای قلب و فشارخون مانند آمیودارون یا هیدرالازین داروهای ضد عفونت مانند مترونیدازول و داپسون داروهای ضدتشنج مانند فنی توئین

۷. عفونت ها برخی عفونت‌های ویروسی و باکتریایی می‌توانند به اعصاب آسیب وارد کنند. در نتیجه باعث درد، بی‌حسی یا گزگز دست و پا می‌شوند. ۸. نارسایی کلیه زمانی که کلیه‌ها به‌درستی کار نکنند، دچار نارسایی می‌شوند. دو عامل فشارخون بالا و دیابت اصلی‌ترین دلیل نارسایی کلیه هستند. در این وضعیت کلیه نمی‌تواند سموم و مواد زائد را از خون حذف کند. تجمع این مواد زائد ممکن است به سیستم عصبی هم آسیب وارد کند. معمولا خواب رفتگی ناشی از نارسایی کلیه در پاها ایجاد می‌شود.

. ناهنجاری ژنتیکی برخی از ناهنجاری‌های ژنتیکی سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بیماری HNPP و نوروپاتی ارثی با مسئولیت فلج فشاری جز اختلالات ژنتیکی هستند که می‌توانند باعث خواب رفتن دست و پا شوند.

۱۰. تومور تومورها سلول‌های غیرطبیعی هستند که گاهی ممکن است در کنار یا روی اعصاب تشکیل شوند. در نتیجه به عصب فشار وارد کرده و باعث گزگز یا بی‌حسی می‌شود. هر دو نوع تومور سرطانی و غیر سرطانی ممکن است چنین علامتی ایجاد کنند. حتی گاهی تومور به سیستم ایمنی آسیب وارد کرده و این عارضه باعث آسیب به سیستم عصبی می‌شود.

. نوشیدن بیش از حد الکل مصرف الکل با گذشت زمان به سیستم عصبی و دیگر بافت‌های بدن آسیب وارد می‌کند. الکل باعث کمبود ویتامین B۱۲ و فولات در بدن می‌شود. این دو عامل عملکرد اعصاب را تحت تاثیر قرار داده و باعث خواب رفتن دست و پا می‌شود. ۱۳. سندروم تونل کارپال سندروم تونل کارپال بیماری شایعی است و زمانی اتفاق میفتد که عصبی میانی زمان حرکت مچ دست فشرده شود. عوامل مختلفی مانند التهاب، حرکات تکراری یا آسیب به عصب باعث بروز این عارضه می‌شود. این بیماران معمولا در چهار انگشت اول دست احساس خواب رفتگی می‌کنند.

۱۴. قرار گرفتن در معرض سموم برخی از مواد شیمیایی و سموم روی سیستم عصبی تاثیر گذاشته و مضر هستند. به این مواد نوروتوکسین می‌گویند و باعث خواب رفتن دست و پا می‌شوند. چند مورد از مواد شیمیایی نوروتوکسین عبارتند از: فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و آرسنیک آکریل آمید اتیلن گلیکول (در ضدیخ استفاده می‌شود.) هگزا کربن‌ها (در برخی حلال‌ها و چسب‌ها استفاده می‌شوند.)

چه زمانی برای بررسی علت خواب رفتن دست و پا به دکتر مراجعه کنیم؟ همان‌طور که در این مطلب توضیح دادیم، علل مختلفی می‌توانند باعث بی‌حسی و خواب رفتن دست و پا شوند. اگر این عارضه ادامه داشته و بعد از مدتی از بین نمی‌رود یا به سایر قسمت‌های بدن سرایت کرد، باید به پزشک مراجعه کنید. در شرایط زیر حتما باید پزشک را از وضعیت خود مطلع کنید. به‌تدریج بدتر شده یا خواب رفتگی ادامه دارد. با علائمی مانند ضعف، گیجی، مشکل در تکلم، سرگیجه یا سردرد همراه است. به سایر قسمت‌های بدن سرایت کرده است. در هر دو طرف بدن ایجاد شده است. علائم مدام ظاهر شده و از بین می‌روند. فقط روی قسمت خاصی مانند انگشت دست تمرکز دارد.