اختلال اندام خیالی

اندام خیالی به احساسی گفته می‌شود که اندام قطع شده یا جدا شده همچنان به بدن متصل است و به شکل سابق قابل استفاده است. تقریباً ۸۰ درصد افرادی که دچار قطع عضو شده‌اند، اندام خیالی را حس می‌کنند، هرچند برای درصد کمی از آنها این حس دردناک خواهد بود. این حس حتی گاهی در اندام‌های غیرقابل حرکت یا دست کم غیرقابل حرکت به شکل ارادی مانند دندان نیز ایجاد می‌شود. حس اندام خیالی اغلب برای بازه زمانی کوتاهی رخ می‌دهد ولی در شرایط بدتر ممکن است به فشار روانی و اضطراب طولانی مدت نیز منجر شود.

بعضی اوقات افراد احساس می‌کنند که اندام خیالی حالت خاصی به خود گرفته، احساس خارش، کشیدگی می‌کنند یا حتی سعی دربرداشتن اشیاء می‌کنند. در اندام از دست داده شده معمولاً احساس کوتاهی یا از شکل طبیعی خارج شدن و درد داشتن وجود دارد. گاهی استرس، اضطراب و تغییر آب و هوا درد را شدیدتر می‌کنند. درد اندام فانتوم معمولاً متناوب و بدون نظم خاصی است. تعداد دفعات و شدت حملات معمولاً با گذشت زمان کاهش می‌یابد.

حافظه سرکوب شده می‌تواند دلایل موجود برای احساسات مختلف در اندام خیالی را توجیه کند. به‌طور خاص، بیماران زیادی گزارش اسپاسم‌های دردناکی را داده‌اند که در آن احساس می‌کنند ناخن‌های آن‌ها در کف دستشان در حال فرورفتن هستند. سیگنال‌های حرکتی مخابره شده از طرف مغز ممکن است به خاطر وجود نداشتن اندام تقویت شوند و افزایش یابند و ممکن است بیمار این افزایش اطلاعات را به شکل درد تجربه کند. بیمار حافظه ای سرکوب شده مربوط به سیگنال‌هایی حرکتی برای مشت کردن دست و سیگنال‌های حسی از فشرده شدن ناخن به کف دست در ذهن دارد. این حافظه به دلیل ارتباطات عصبی قبلی در مغز باقی می‌مانند و از بین نمی‌روند.

علیرغم تحقیقات زیادی که در مورد مکانیسم‌های عصبی اساسی در مورد اندام‌های فانتوم وجود دارد، هنوز اتفاق نظر مشخصی دربارهٔ علت آن وجود ندارد. مغز و دستگاه عصبی پیرامونی هر دو ممکن است درگیر باشند. تحقیقات برای رسیدن به مکانیسم‌ها و توضیحات دقیق تر ادامه دارد.

اکثر رویکردهای درمانی طی دو دهه گذشته بهبود قطعی در علائم نشان نداده‌است. روش‌های درمانی مختلفی از جمله استفاده از داروی شیمیایی مانند داروهای ضدافسردگی، تحریک نخاع با فرستادن پالس‌های الکتریکی، لرزش درمانی، طب سوزنی، هیپنوتیزم و پس‌خوراند زیستی است. شواهد معتبر دربارهٔ اینکه کدام درمان از دیگری مؤثرتر است وجود ندارد.بیشتر درمان‌ها چندان مؤثر نیستند.