تابش هاوکینگ

تابش هاوکینگ(به انگلیسی: Hawking radiation) نخستین‌بار توسط استیون هاوکینگ، نظریه ای را در جریان سیاه‌چاله‌ها در سال ۱۹۷۴ مطرح کرد و جایزه نوبل فیزیک را برای او به ارمغان آورد.

تابش هاوکینگ تابش جسم سیاهی است که در علم فیزیک جسم سیاه جسمی هست که به طور دقیق‌تر نور و انرژی دریافتی را نه بازتاب کرده و نه از خود عبور می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود که این جسم سیاه به خاطر تأثیر کوانتومی در نزدیکی افق رویداد، از سیاه‌چاله تابیده شده باشد. اگر نمیدونید افق رویداد چیه به مرز اطراف دهانه سیاه‌چاله گفته می‌شود که حتی نور هم نمی‌تواند از آن فرار کند و وقتی ذره‌ای از افق رویداد عبور کند دیگر نمی‌تواند از سیاه‌چاله خارج شود.(شکل بالا)

تابش هاوکینگ باعث کاهش جرم و انرژی سیاه‌چاله می‌شود که به تبخیر سیاه‌چاله شناخته می‌شود. به همین خاطر سیاه‌چاله‌هایی که جرم آن‌ها به روش دیگری افزایش نمی‌یابد با گذر زمان جرم آن کاهش یافته و در پایان، از بین می‌روند.

نتیجه مهم توضیح هاوکینگ این است که با توجه به زمان کافی، سیاهچاله‌ها برای همیشه باقی نخواهند ماند و در زمان مشخصی از بین می‌روند. از دست دادن انرژی، جرم یک سیاهچاله را کاهش می‌دهد و در نهایت منجر به تبخیر کامل آن می‌شود. تابش هاوکینگ یک فرآیند بسیار آهسته محسوب می‌شود. به‌طور دقیق‌تر یک سیاهچاله با جرمی در حدود خورشید، حدود 10⁶⁷ سال برای تبخیر کامل به زمان نیاز دارد. این زمان برای سیاهچاله قرار گرفته در مرکز راه شیری حدود 10⁸⁷ و برای سیاه‌چاله‌های بزرگ‌تر کیهان در حدود 10¹⁰⁰سال است. پس از تبخیر کامل یک سیاهچاله، آن‌چه که مشاهده می‌شود، پدیده‌ای بی‌نظیر است. در حقیقت پس از نابودی کامل، یک سیاهچاله ستونی قدرتمند از ذرات را از خود ساطع خواهد کرد.