تیم برتون کیست ؟

تیم برتون متولد 1958 کارگردان، تهیه کننده، نویسنده، طراح، نقاش و شاعر آمریکایی است.تیم برتون به دلیل دیدگاه متفاوت، سبک ویژه و منحصربه فرد در فیلمسازی و طراحی شخصیت هایی عجیب و متفاوت معروف شده است و از برجسته ترین کارگردان ها به شمار می رود. او تاکنون بارها برای جوایز گوناگونی از جمله گلدن گلوب و اسکار نامزد شده است و جوایزی را نیز دریافت کرده است. برتون همچنین نویسنده و نقاش کتاب شعر مرگ غم انگیز پسر صدفی و قصه های دیگر که در سال ۱۹۹۷ منتشر شد.تیم برتون با فیلم های عجیبی مثل: بیتل جوس، ادوارد دست قیچی، کابوس قبل از کریسمس، اد وود، اسلیپی هالو، عروس مرده، سوئینی تاد: آرایشگر شیطانی خیابان فلیت، ۹، سایه های سیاه و فیلم های محبوب و موفقی مثل: ماجراجویی بزرگ پی وی، بتمن، بازگشت بتمن، سیارهٔ میمون ها، چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی، آلیس در سرزمین عجایب و فرنکن وینی شناخته شده است. او همچنین علاوه بر کارگردانی و تهیه کنندگی، نویسندهٔ داستان فیلم های ادوارد دست قیچی، کابوس قبل از کریسمس و فرنکن وینی و طراح شخصیت های انیمیشن های عروس مرده و کابوس قبل از کریسمس بوده است.

تیم برتون در بربنک، کالیفرنیا زاده شد. او در کودکی به دیدن فیلم‌های ترسناک و علمی–تخیلی علاقه داشت و از نوجوانی شروع به ساخت پویانمایی‌هایی به روش استاپ موشن و فیلم‌های ۸ میلی‌متری سیاه‌وسفید کرد. بعد از دبیرستان، برای یادگرفتن فیلم‌سازی و انیمیشن به صورت حرفه‌ای به مؤسسهٔ هنرهای کالیفرنیا رفت و سپس در استودیوی والت دیزنی مشغول به کار شد. او از سال ۱۹۸۲ تاکنون در عرصهٔ فیلم‌سازی فعال بوده‌است.

تیم برتون با فیلم‌های عجیبی مثل: بیتل‌جوس، ادوارد دست‌قیچی، کابوس قبل از کریسمس، اد وود، اسلیپی هالو، عروس مرده، سوئینی تاد: آرایشگر شیطانی خیابان فلیت، ۹، سایه‌های سیاه و فیلم‌های محبوب و موفقی مثل: ماجراجویی بزرگ پی‌وی، بتمن، بازگشت بتمن، سیارهٔ میمون‌ها، چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی، آلیس در سرزمین عجایب و فرنکن‌وینی شناخته شده‌است. او همچنین علاوه بر کارگردانی و تهیه‌کنندگی، نویسندهٔ داستان فیلم‌های ادوارد دست قیچی، کابوس قبل از کریسمس و فرنکن‌وینی و طراح شخصیت‌های انیمیشن‌های عروس مرده و کابوس قبل از کریسمس بوده‌ است.

برتون اغلب با تعداد خاصی از هنرمندان در آثارش همکاری می‌کند؛ مثل جانی دپ که از اولین همکاری‌شان در فیلم ادوارد دست قیچی تا به حال دوست صمیمی برتون بوده‌است و در ۸ فیلم با هم همکاری کرده‌اند، هلنا بونهام کارتر، شریک زندگی سابق او که در بیشتر آثار او حضور دارد و موسیقی‌دان دنی الفمن که برای همهٔ آثار برتون در مقام کارگردان یا تهیه‌کننده به جز پنج فیلم، آهنگ ساخته‌است.

برتون سال ۱۹۷۹ از مؤسسهٔ هنرهای کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد و به عنوان انیمیشن‌ساز برای فیلم روباه و سگ شکاری به استودیو دیزنی پیوست. او انیمیشن‌ساز و ایده‌پرداز فیلم‌هایی مثل روباه و سگ شکاری، دیگ سیاه و ترون بوده‌است.در سال ۱۹۸۲ در حالی که در استودیو دیزنی کار می‌کرد اولین فیلم کوتاهش یعنی وینسنت که فیلمی ۶ دقیقه‌ای و سیاه‌وسفید بود را بر اساس شعری از خودش و به روش استاپ موشن ساخت.این فیلم داستان پسر جوانی است که در خیالش، خودش را به جای وینسنت پرایس، قهرمانش (و قهرمان برتون) می‌بیند. تیم برتون و پرایس راوی این فیلم بودند.پروژهٔ بعدی برتون فیلم کوتاه هنسل و گرتل بود که اقتباسی با تم ژاپنی از داستان برادران گریم بود که برای شبکه دیزنی ساخته شد.این فیلم فقط یک بار در شب هالووین سال ۱۹۸۳ پخش شد و بعد از آن کنار گذاشته شد. فیلم کوتاه بعدی او، فرنکن‌وینی، فیلمی الهام‌گرفته از داستان فرانکشتاین است که سال ۱۹۸۴ اکران شد. داستان این فیلم دربارهٔ پسر جوانی است که سعی می‌کند سگش را بعد از اینکه با ماشین تصادف می‌کند، دوباره زنده کند. تیم برتون در سال ۱۹۸۴ و بعد از ساخت این فیلم، استودیو دیزنی را ترک کردچون سبک شخصی او با استانداردهای دیزنی متفاوت بود و برتون علاقه داشت که در پروژه‌هایی کار کند که متناسب با دیدگاه خاص خودش باشد. در ادامه با 5 تا از آثار او آشنا می شویم >>

نام فیلم: عروس مرده (Corpse Bride) سال انتشار: ۲۰۰۵ صداپیشگان: جانی دپ، هلنا بونهام کارتر، امیلی واتسون، تریسی اولدمن امتیاز IMDb به فیلم: ۷٫۳ از ۱۰ امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۴ از ۱۰۰ تیم برتون علاقه‌ی ویژه‌ای به دوران ویکتوریایی دارد. عروس مرده تنها یکی از ساخته‌های او است که در حال و هوای این دوره‌ی تاریخی می‌گذرد. سبک منحصربه‌فرد، درون‌مایه‌ی تاریک و ظاهر عجیب شخصیت‌ها، عروس مرده را به یکی از متفاوت‌ترین انیمیشن‌های چند سال اخیر تبدیل کرده است.

لیدیا نام فیلم: بیتل جوس (Beetlejuice) سال انتشار: ۱۹۸۸ بازیگران: الک بالدوین، جینا دیویس، وینونا رایدر، مایکل کیتون، کاترین اوهارا امتیاز IMDb به فیلم: ۷٫۵ از ۱۰ امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۵ از ۱۰۰ بیتل جوس ترکیبی از همه‌ی عناصر محبوب تیم برتون است؛ از لحظات کمدی و ترسناک گرفته تا رگه‌هایی از داستان‌های ماورالطبیعه. این فیلم در زمان اکران با استقبال بسیار خوبی هم مواجه و به‌عنوان دهمین فیلم پرفروش سال ۱۹۸۸ شناخته شد. ماجرا با مرگ فجیع آدام و باربارا میتلند در یک تصادف رانندگی آغاز می‌شود. خانه‌ی این زوج پس از مرگشان به خاندان اشرافی دیتس فروخته می‌شود. چارلز دیتس مرد بسیاری ثروتمندی است که از طریق خرید و فروش املاک در نیویورک به این ثروت رسیده و همسرش دلیا هم هنرمندی پرادعا است. لیدیا دختر نوجوان این زوج برخلاف والدین پرافاده‌اش، ساده و دوست‌داشتنی و درباره‌ی جنبه‌های تاریک زندگی و مرگ بسیار کنجکاو است. آقا و خانم میتلند که حالا به شکل ارواح سرگردان درآمده اند، تصمیم می‌گیرند ساکنان تازه‌ی خانه را اذیت کنند تا مجبور شوند محل زندگی‌اشان را ترک کنند. لیدیای کنجکاو خیلی زود این ارواح ترسناک و بانمک را می‌بیند و تصمیم می‌گیرد هر کاری که می‌تواند برای آرامششان انجام دهد و از آن‌ها در برابر خانواده‌ی متجاوزش محافظت کند. کاترین اوهارا ایفای نقش لیدیا را بر عهده دارد. این دختر جوان و زیبا خیلی زود با آدام و باربارا رابطه‌ی احساسی برقرار می‌کند و آن‌ها را والدینی می‌بیند که همیشه آرزویشان را داشت. او به دلیل حساسیت ویژه‌اش برای سر درآوردن از دنیای پس از مرگ و همدلی با ارواح سرگردان داستان، نه تنها به شخصیت اصلی بیتل جوس بلکه به یکی از ماندگارترین شخصیت‌های فیلم‌های تیم برتون تبدیل می‌شود که مخاطبان دوستش دارند.

نام فیلم: فرنکن وینی (Frankenweenie) سال انتشار: ۲۰۱۲ صداپیشگان: چارلی تاهان، کاترین اوهارا، وینونا رایدر، مارتین لاندا و مارتین شورت امتیاز IMDb به فیلم: ۶٫۹ از ۱۰ امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۷ از ۱۰۰ تیم برتون در سال ۱۹۸۴ فیلم کوتاه به نام فرنکن وینی ساخت که به نوعی ادای احترام به فرانکشتاین و ماجرای پسر بچه‌ای بود که تلاش می‌کرد سگ خانگی‌اش را از دنیای مردگان بازگرداند. میزان علاقه‌ی او به این فیلم به اندازه‌ای بود که در سال ۲۰۱۲ بالاخره تصمیم گرفت با الهام از آن انیمیشن بلندی به سبک استاپ موشن کارگردانی کند و نام آن را هم فرنکن وینی گذاشت. تیم برتون فرنکن وینی را با همکاری دیزنی ساخت و البته با فضای موهوم، داستان غم‌انگیز و تاریکش خلاف جریان انیمیشن های چند سال اخیر دیزنی حرکت کرد؛ فیلم نه تنها به خوش رنگ و لعابی ساخته‌های پیشین این کمپانی نبود بلکه بسیاری از شخصیت‌هایش باعث وحشت بچه‌ها می‌شدند و در دسته‌ی انیمیشن‌های مخصوص بزرگسالان قرار گرفت. داستان این انیمیشن تماشایی دقیقا مشابه فیلم کوتاه تیم برتون است و درباره‌ی پسر بچه ی نابغه‌ای به نام ویکتور است که به فعالیت‌های علمی علاقه‌ی ویژه‌ای دارد. پدرش برای اینکه با ابعاد دیگر دنیا آشنا شود، او را مجبور به بازی بیس‌بال می‌کند اما اولین تجربه‌ی ویکتور افتضاح از آب درمی‌آید و سگ محبوبش اسپارکی که به دنبال توپ رفته در اثر تصادف می‌میرد. ویکتور که بعد از مرگ اسپارکی دنیا را تیره و تار می‌بیند در یکی از جلسه‌های کلاس علوم متوجه می‌شود با استفاده از نیروی الکتریکی و قدرت صاعقه می‌توان حیات تازه‌ای به مردگان داد؛ بنابراین تصمیم می‌گیرد اسپارکی را از خاک بیرون بکشد و او را زنده کند. ویکتور موفق می‌شود حیوان محبوبش را به زندگی برگرداند اما مشکل اساسی وقتی ایجاد می‌شود که بقیه‌ی بچه ها هم به تقلید از او دست به زنده کردن حیواناتشان می‌زنند اما چون در این کار به اندازه‌ی کافی خوب نیستند دنیا پر از هیولاهای عجیب‌وغریب و ترسناک می‌شود. اسپارکی سگ مهربان ویکتور یکی از دوست‌داشتنی‌ترین شخصیت‌های دنیای تیم برتون است که برخلاف سایر حیوانات فیلم ذات خوبش را بعد از بازگشت به زندگی حفظ می‌کند و همچنان به اندازه‌ی روز اول محبوب است. خوشبختانه تیم برتون تصمیم می‌گیرد برخلاف سایر شخصیت‌های داستان، پایان دل‌انگیزی را برای ویکتور و اسپارکی رقم بزند.

نام فیلم: کابوس قبل از کریسمس (The Nightmare Before Christmas) سال انتشار: ۱۹۹۳ صداپیشگان: دنی الفمن، کریس ساراندون، کاترین اوهارا، ویلیام هیکی، پل روبنس امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰ امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰ کابوس قبل از کریسمس برای نخستین بار در سال ۱۹۹۳ اکران شد و از آن زمان تا به حال طرفداران پروپا قرصی دارد که از تماشای لحظه لحظه‌ی آن لذت می‌برند. ادغام موسیقی، استاپ موشن و شخصیت‌های بی‌نظیر در کنار قصه‌ای که به هالووین و کریسمس به‌عنوان دو عید پرطرفدار در سراسر دنیا می‌پردازد، کابوس قبل از کریسمس را به یکی از ماندگارترین آثار کارنامه‌ی هنری‌ تیم برتون تبدیل کرد. جک اسکلینگتون پادشاه کدوتنبل‌ها در شهر هالووین است. او و رفقای ترسناکش هر سال مسؤولیت برگزاری مراسم هالووین را بر عهده دارند. جک که دچار روزمرگی شده و احساس می‌کند به تجربه‌های متفاوتی در زندگی‌اش نیاز دارد، به صورت کاملا اتفاقی از شهر کریسمس سر درمی‌آورد که مکانی زیبا و غرق نور است. او به این شهر بسیار علاقه‌مند شده و تصمیم می‌گیرد فقط برای یک سال بابانوئل را بدزدد و به کمک دوستانش مراسم کریسمس را برگزار کند. یکی از شخصیت‌های دوست‌داشتنی کابوس قبل از کریسمس دختر عروسکی به نام سالی است که در شهر هالووین زندگی می‌کند و توسط دانشمند دیوانه ای به نام دکتر فینکلشتاین خلق شده که او را حبس می‌کند و از محیط بیرون می‌ترساند. سالی بالاخره از این زندان فرار می‌کند و تصمیم می‌گیرد به جک در اجرای نقشه‌ی برگزاری کریسمس کمک کند. از جایی به بعد سالی متوجه می‌شود نقشه به خوبی پیش نمی‌رود و با وجود علاقه به جک باید جلوی فاجعه‌ای که قرار است به واسطه‌ی اقداماتش ایجاد شود را بگیرد. سالی معقول‌ترین شخصیت کابوس قبل از کریسمس است و یادآوری می‌کند ما مجبور نیستیم برای خوشامد بقیه تظاهر به چیزی کنیم که نیستیم، در عوض همین چیزی که هستیم به اندازه‌ی کافی فوق العاده است. در پایان ذکر این نکته ضروری است که کابوس قبل از کریسمس مثل بسیاری از انیمیشن های تیم برتون فضای تاریکی دارد و شخصیت‌های مخوفش ممکن است بچه ها بترسانند؛ بنابراین حتی الامکان آن را بدون حضور کودکان تماشا کنید.

جوکر نام فیلم: بتمن (Batman) سال انتشار: ۱۹۸۹ بازیگران: مایکل کیتون، جک نیکلسون، کیم بیسینگر، بیلی دی ویلیامز، مایکل گوگ، پت هینگل امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰ امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰ بتمن اولین کارگردانی تیمی برتون برای یک فیلم ابرقهرمانی DC است. او در این فیلم جنبه‌های تاریک شخصیت بتمن را به تصویر کشید و جوکر به‌عنوان یکی از معروف‌ترین ابرشرورهای دی سی را به نوعی مخلوق این ابرقهرمان معرفی کرد. جک نیکلسون ایفاگر نقش این شخصیت است و به اندازه‌ی مخوف بودنش، شوخ‌وشنگ، تأثیرگذار و ترحم‌انگیز است. جوکر در این فیلم ابرقهرمانی خلافکاری به نام جک نیپر است که در یک تعقیب و گریز از ترس گیر افتادن توسط بتمن و پلیس به مخزن مواد شیمیایی سقوط می‌کند. همه تصور می‌کنند او مرده و شهر گاتهام از وجودش پاک شده فارغ از این‌که مواد شیمیایی فقط باعث تغییر قیافه و البته رفتار او شده و با نام مستعار جوکر قوی‌تر از همیشه به شهر بازگشته است. جوکر به دلیلی تأثیر مواد شیمیایی ظاهری مخوف پیدا کرده که شامل پوستی سفید، موهایی سبز و لبخندی مخوف و مصنوعی است. البته با وجود ظاهر متفاوت و رفتارهای بعضا عجیبش، هنوز هم هویت قبلی خودش را حفظ کرده و برخلاف سایر نسخه‌های جوکر به جای اینکه یک ابر شرور روانی باشد، گانگستری است که نقشه هایش را با دقت زیادی عملی می‌کند. جک نیکلسون با طنز تلخش جوکر را به یکی از کلاسیک‌ترین و البته ماندگارترین جوکرهای تاریخ سینما تبدیل کرده است