گرد آفرید

گردآفرید دختری زیبا و چابکسواربود که پدرش در مرز ایران و توران مرزبان بود. هنگامی که به دستور افراسیاب ( پادشاه توران ) لشکری به سرکردگی سهراب برای جنگ با ایرانیان وارد مرز ایران شد، دژ مرزی در آستانه ی سقوط افتاد. گژدهم پیر( پدر گردافرید) تنها مانده بود و یک دژ بی پناه بر سر راه ایران.

در دژ اما کس دیگری هم بود. دختری به نام گردافرید که قلبش برای ایران می تپید… او که به شجاعت و دلیری مشهور بود، در آن موقعیت خطرناک و سرنوشت ساز همچون شیر لباس رزم به تن کرد، موهایش را زیر کلاهش پنهان کرد و به جنگ سهراب رفت.

زنی بود برسان گردی سوار. همیشه به جنگ اندرون نامدار. کجا نام او بود گردآفرید. زمانه ز مادر چنین ناورید. بپوشید درع سواران جنگ. نبود اندر آن کار جای درنگ. نهان کرد گیسو به زیر زره. بزد بر سر ترگ رومی گره. فرود آمد از دژ به کردار شیر. کمر بر میان بادپایی به زیر.

سپس گرد افرید به نیدان می رود و فریاد می زند: که گردان کدامند و جنگ‌آوران. دلیران و کارآزموده سران. مبارزه ی تن به تن بین سهراب و گردآفرید شروع شد و سهراب نمی دانست که گردآفرید زن است، زیرا او در لباس و کلاه رزمی شبیه مردان بود، در پی چالش آن شیرزن به رزمگاه درمی‌آید و آن دو به پرخاش و نبرد درمی‌آیند.

سهراب در برابر باران تیر گردآفرید، ناچار سپرش را به کار درمی‌آورد. وی جنگ‌کنان نزدیک گردآفرید می‌شود و نیزه ی او را می‌گیرد. با نیزه جامه ی جنگی او را می‌درد، گردآفرید شمشیر می‌کشد و با فرود آوردن آن، نیزه ی سهراب را می‌شکند. شرایط سختی پیش می آید. گردآفرید مدام حمله می کند وسهراب هم که کارکشته ی جنگ و رزم است با شکیبایی به امید خستگی حریف وقت کشی می کند و دفاع…

گردآفرید ، با وجود تمام دلاوری و شجاعت خود سرانجام می‌بیند که توان رویارویی با سهراب را ندارد و می‌کوشد سوی دژ بگریزد. اما سهراب که صبرش نتیجه داده بود به او می‌رسد و کلاهخودش را برمی‌گیرد، موهای بلند گردافرید بر روی شانه اش می ریزد و سهراب تازه می‌بیند که آن پیکارگر نه مرد، بلکه دختری زیباروی است، سهراب آن موقع که دانست که طرف مقابل او دختر است، دلباخته او شد.

چو آمد خروشان به تنگ اندرش. بجنبید و برداشت خود از سرش. رها شد ز بند زره موی اوی. درفشان چو خورشید شد روی اوی. بدانست سهراب کاو دخترست. سر و موی او ازدر افسرست. شگفت امدش گفت از ایران سپاه. چنین دختر آید به اوردگاه.

گردآفرید که نتوانسته بود سهراب را در جنگ تن به تن شکست دهد به ناچار به نیرنگ دست می‌یازد و به سهراب می‌گوید که خوب نیست رزمندگان ببینند که وی در نبرد با یک دختر به چنین کوشش و رنجی گرفتار آمده و به او پیشنهاد می‌کند که همراهش به درون دژ برود و دژ را در چنگ بگیرد.

سهراب که خیره ی او شده بود، یک لحظه منطق خود را از دست می دهد و در دام شگرد گردآفرید می‌افتد. گردآفرید او را تا در دژ می‌آورد، سپس با چابک‌دستی بسیار به درون دژ می‌جهد و در را می‌بندد. سهراب بیرون می‌ماند.

گردآفرید بعد از نجات دژ و پیروزی اش به بالای دژ می‌رود و ریشخندکنان فریاد می‌زند: «ترکان ز ایران نیابند جفت» البته در تاریخ آمده است که سهراب در همان فاصله پیروزی در جنگ از گردآفرید خوا.ستگ.اری نمود، ولی گردآفرید چون سهراب را ایرانی نمی دانست و از هویت او که پسر رستم بود، آگاهی نداشت این هم.سری را نپذیرفت زیرا نمی خواست هم.سر یک نفر غیر ایرانی باشد که فرماندهی لشکر دشمن را بر عهده داشت.

سپس به اندرز به سهراب می‌‌گوید که بهتر است پیش از آن که رستم به آنجا برسد، همراه سپاهش به توران برگردد وگرنه خدا می داند که چه بلاهای بدتری به سرش می آید! در هر حال آنچه که مسلم است در داستان گردآفرید تصویر بی نقص دختر ایرانی است، که هرگز حاضر به تسلیم در برابر دشمن کشور و آب و خاکش نمی شود؛ چرا که خود را برتر از آن می بیند که به خواسته ی دشمنانش تن در دهد.