شب پرستاره اثر ونگوگ

تابلو شب پرستاره که در سال 1889 طراحی شد یکی از آثار بسیار مشهور ونگوگ به حساب می‌آید و در دسته 10 تابلو برتر جهان قرار دارد؛ اما نکته‌ای که جالب است، بستر ونگوگ برای نقاشی شب پرستاره بود که روزهای روشن روز را انتخاب کرد و توانست با استفاده از قدرت تخیل خود اثر خارق‌العاده را برجای بگذارد. همچنین این تابلو در ایامی که وی در آسایشگاه روانی شهر سنت رمی دو پروانس فرانسه زندگی می‌کرد، بر روی بوم نقش بست. بسیاری از هنرمندان و افرادی که این تابلو را مشاهده می‌کنند بر این باورند که وی علاقه زیادی به علم اخترشناسی داشت که با استفاده از رصدخانه گریفیث پارک توانست موقعیت ماه‌ها و ستاره‌ها را به درستی ترسیم کند.

تابلو نقاشی «شب‌ پرستاره» یکی از مشهورترین آثار هنری جهان است و در کنار تابلوهای نقاشی «شکوفه بادام» و «گل‌های آفتاب‌گردان» آز آشناترین آثار «ون‌گوگ» به شمار می‌رود. به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی‌آرت، بسیاری از مردم «وینسنت ون‌گوگ» نقاش هلندی را برای خلق تابلو نقاشی می‌شناسند که آسمانی پر پیچ و خم و ستاره‌های پرنور را به تصویر می‌کشد. این نقاش هلندی در نامه‌ای به برادرش «تئو» درباره موضوعی که الهام‌بخش خلق تابلو نقاشی «شب پرستاره» شده بود، توضیح داده و نوشته بود: «امروز صبح، ساعت‌ها قبل از طلوع آفتاب، حومه شهر را از پنجره با کمک نور ستاره‌های صبحگاهی دیدم که بسیار بزرگ به نظر می‌رسیدند.» پنجره‌ای که «ون‌گوگ» درباره آن در نامه‌ به برادرش صحبت کرده بود، پنجره آسایشگاه «سینت پائول» واقع در جنوب فرانسه بود که مدتی را آن سپری کرده بود.

نکته جالب اینجاست که «ون‌گوگ» هیچگاه «شب پرستاره» را نقاشی خوبی محسوب نمی‌کرد و در نامه‌ به برادرش که درباره آثار محبوبش نوشته بود هم هیچگاه از «شب پرستاره» نام نبرد. «ون‌گوگ» این منظره‌ را در ساعات مختلف روز و در آب‌ و هوای مختلف همچون روزهای بادی، روزهای بارانی، هنگام طلوع خورشید و زیر نور آفتاب نقاشی کرد. «شب پرستاره» تنها نقاشی منظره شب از مجموعه نقاشی‌های است که «ون‌گوگ» از منظره پنجره مشرف به تخت خوابش نقاشی کرده‌ است. «شب پرستاره» حاصل مشاهدات دقیق «ون‌گوگ»، تصورات، خاطرات و احساساتش است. برای مثال مناره کلیسایی که در این نقاشی به چشم می‌خورد در حقیقت به ویژگی مناره‌های هلند شباهت دارد و شبیه به مناره‌ کلیساهای فرانسه نیست.

طرفی، اشکال چرخانی که در آسمان دیده می‌شوند مشابه تصاویر واقعی از سحابی‌ها هستند. شاخه‌های بلند و تاریکی که در قسمت جلویی تابلو دیده می‌شود درخت سرو را به نمایش می‌گذارند. اثر کمتر شناخته شده «تاکستان قرمز در آرل»، تنها تابلو نقاشی است که ثابت شده است در دوران حیات این هنرمند به فروش رفته است و حتی «شب پرستاره» نیز در دوران حیات او به فروش نرفت. این تابلو نقاشی اکنون در موزه‌های هنر مدرن نیویورک نگهداری می‌شود. اما باید گفت این تابلو نقاشی نخستین «شب پرستاره» ون‌گوگ نبود.

یک سال پیش از خلق این تابلو نقاشی، «ون‎گوگ» نخستین تابلو نقاشی «شب پرستاره» را خلق کرده بود که این روزها با نام «شب پرستاره بر فراز رون» نیز شناخته می‌شود. «وینسنت ون‌گوگ» ـ نقاش نامدار هلندی ـ اکنون به‌ عنوان یکی از تأثیرگذارترین نقاشان پست امپرسیونیسم شناخته می‌شود. او در ۳۰ مارس ۱۸۵۳ در ایالت برابانت هلند نزدیک مرز بلژیک به دنیا آمد. برخی از مشهورترین کارهای او در سه سال پایانی عمرش خلق شدند.

یک تصور غلط درباره تابلوی شب پرستاره این است که ونگوگ این شاهکار را در حالی که از پنجره اتاقش در بیمارستان روانی به آسمان نگاه می کرد، کشید. اگرچه حقیقت به اندازه باور اشتباهی که وجود دارد رمانتیک نیست اما ونگوگ در بیمارستان برای نقاشی یک استودیوی جداگانه داشت که صبح ها در آن کار می کرد و اصلا پنجره نداشت! البته ونگوگ چند طرح اولیه از پنجره اتاقش ثبت کرده بود و در تابلوی شب پرستاره رشته کوه کم ارتفاعی که از پنجره اتاق این هنرمند دیده می شد نیز به چشم می‌خورد. نقاشی شب پرستاره ترکیبی از تصاویر واقعی و تخیلی است: ون گوگ روستایی را که از پنجره اتاقش می دید روی بوم آورد اما درباره آسمان کمی تخیل به خرج داد. البته برخی جزئیات درباره آسمان نیز از لحاظ تاریخی دقیق هستند؛ اخترشناسان آن جسم سماوی را که در سمت چپ بخش مرکزی بوم وجود دارد، به عنوان سیاره زهره شناسایی کرده اند که در تابستان ۱۸۸۹ به طور خاصی درخشان بود.

ونگوگ هم مثل بسیاری دیگر از هنرمندان امپرسیونیست و پست امپرسیونیست از باسمه چوبی یا اوکی‌یوئه‌هایی که در قرن نوزدهم از ژاپن به اروپا وارد می شدند تاثیر پذیرفت. اگرچه این نوع هنر معمولا عامل به وجود آمدن گرایش‌هایی چون دید هوایی در هنر غربی شناخته می شود اما در مورد تابلوی شب پرستاره این ارتباط و تاثیرپذیری مستقیم‌تر است. بسیاری از تاریخدانان هنر معتقدند ونگوگ در کشیدن این تابلو به طور مستقیم از موج عظیم کاناگاوا اثر هوکوسای الهام گرفته است.