چگونه جذاب صحبت کنیم؟

نه خیلی آهسته و نه خیلی بلند صحبت کنید. حجم صدایتان باید به اندازه‌ای باشد که به راحتی شنیده شود، اما گوش را از بلندی زیاد آزار ندهد. اگر مِن‌مِن کنید یا اینکه صدایتان فقط در حد پِچ‌پِچ به گوش برسد،حضورتان در گفت‌وگو نادیده گرفته خواهد شد و چه بسا دیگران مدام وسط صحبت‌تان بپرند و رشته‌ی کلام‌تان را قطع کنند. منظور این نیست که داد بزنید، بلکه فقط سعی کنید بلندی صدایتان را متناسب با موقعیت تغییر بدهید. مثلا اگر مقابل جمعیتی صحبت می‌کنید که تعدادشان زیاد است، باید بلندتر صحبت کنید تا صدایتان به گوش همه برسد. اما در شرایط عادی و مکالمات روزمره لازم نیست خیلی بلند صحبت کنید؛ چرا که ممکن است با بلند صحبت کردن نابه‌جا، روی مخاطب‌تان تأثیر منفی بگذارید.

تندتند صحبت کردن عادت ناپسندی است که موجب می‌شود دیگران نتوانند پا‌ به‌ پای صحبت‌هایتان پیش بیایند و منظورتان را متوجه شوند. در مورد افرادی که خیلی تند صحبت می‌کنند، احتمال زیادتری وجود دارد که مخاطب از یک جایی به بعد دیگر به ادامه‌ی صحبت‌هایشان گوش ندهد. پس کمی آهسته‌تر کلمات را ادا کنید و بین جملات‌تان یک مکث کوتاه داشته باشید. اما این مکث‌ها نباید زیادی طولانی شوند تا مبادا مخاطب‌ فکر کند که کلمات را گم کرده‌اید و در حال سرهم کردن جمله‌ی بعدی هستید. مکث‌های کوتاه به گوینده فرصت می‌دهند تا روی تکه‌هایی از کلام خود تأکید بگذارد و همچنین نفسی تازه کند. اما حواس‌تان باشد از آن طرف بوم نیفتید! خیلی آهسته صحبت کردن هم عادت پسندیده‌ای نیست. اگر بیش از حد آهسته صحبت کنید، به گوش مخاطب‌تان یکنواخت و خسته‌کننده خواهید آمد، طوری که احتمال دارد طرف مقابل حوصله‌اش سر برود و دیگر به ادامه‌ی صحبت‌تان گوش نکند. سرعت ایده‌آل صحبت کردن چیزی بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ کلمه در دقیقه است. اما توصیه می‌شود در سخنرانی‌ها با سرعت متغیر صحبت کنید، یعنی صحبت خود را در هنگام تأکید با سرعت پایین‌تر و برای ایجاد هیجان با سرعت بالاتری پیش ببرید. در مجموع اگر بتوانید با سرعت مناسب و مکث‌های سنجیده صحبت کنید، حس کنجکاوی مخاطب را تحریک خواهید کرد تا حواس‌جمع پای ادامه‌ی صحبت‌هایتان بنشیند.

برای اینکه طرز صحبت کردن‌تان جذاب‌تر‌ به نظر برسد، حتما کلمات را واضح ادا کنید. باید در تلفظ کامل و صحیح تمام کلماتی که بر زبان‌تان جاری می‌شوند، دقت کافی داشته باشید. برای جلوگیری از نوک زبانی تلفظ کردن کلمات باید دهان خود را هنگام صحبت به اندازه‌ی کافی باز و لب‌ها را شل کنید و همچنین اجازه بدهید که زبان و دندان‌ها در وضعیت مناسب قرار بگیرند. گلو نیز باید باز و آزاد باشد تا بتوانید کلمات را با صدای رسا ادا کنید. شاید اولش برای‌تان سخت باشد تمام کلمات را کامل و صحیح تلفظ کنید، اما مطمئن باشید تلفظ واضح کلمات بعد از مدتی تمرین برای‌تان طبیعی خواهد شد.

تنفس عمیق یکی از مهم‌ترین مهارت‌های جذابیت صدا به شمار می‌رود. اغلب مردم هنگام صحبت کردن تند و کم‌عمق نفس می‌کشند و به همین علت صدایشان تودماغی و غیرعادی شنیده می‌شود. البته گاهی نفس کشیدن غلط به علت استرس است که موجب می‌شود صدا جیغ‌جیغی و گوش‌آزار شنیده شود و فرد نتواند با اعتماد به نفس جلوه کند. متأسفانه در چنین مواقعی هرچه بیشتر دست‌و‌پا بزنید که خوش‌آهنگ صحبت کنید بدتر خواهد شد، مگر اینکه به جای قفسه‌ی سینه از دیافراگم نفس بکشید. برای تمرین با پنج شماره یک نفس عمیق بکشید، طوری که شکم‌تان از هوا پر شود و سپس با پنج شماره هوای فرو داده شده را خارج کنید. می‌توانید یک دست‌تان را روی شکم‌ خود درست زیر آخرین دنده بگذارید و نفس بکشید؛ اگر شانه‌هایتان همزمان با دم و بازدم به بالا و پایین حرکت کردند و نیز توانستید انبساط شکم‌تان را حس کنید، یعنی درست نفس می‌کشید. طرز صحیح نفس کشیدن را به همین ترتیب تمرین کنید و بعد از اینکه خوب مسلط شدید، هنگام صحبت کردن نیز همین‌طور نفس بکشید.

سیراب بودن بدن به افزایش کیفیت صدا کمک می‌کند. اگر خودتان را در طول روز به جای آب فقط به نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، نوشابه و امثال اینها ببندید، از رطوبت مورد نیاز تارهای صوتی‌ کاسته خواهد شد و در نتیجه جذابیت صدایتان پایین می‌آید. تارهای صوتی باید انعطاف‌پذیر باقی بمانند تا بتوانند سریعا ارتعاش کنند. میانگین ارتعاش تارهای صوتی در زنان ۲۰۰ بار در ثانیه و در مردان ۱۲۰ بار در ثانیه است.

گام صدا (نوسانات صدا به لحاظ کوتاهی و بلندی) تأثیر بسزایی در جذابیت‌ صحبت کردن دارد. اگر روی گام صدای خود کنترل نداشته باشید و با گام لرزان صحبت کنید، مخاطب‌ احساس خواهد کرد که دست‌پاچه هستید و هول کرده‌اید. اما اگر بتوانید بر گام صدای خود مسلط شوید، شنونده از گوش دادن به کلام‌تان احساس آرامش خواهد گرفت و ترغیب می‌شود پای ادامه‌ی صحبت‌تان بنشیند. نباید در تمام مدت با گام یکنواخت صحبت کنید، بلکه گام متغیر اما کنترل‌شده تأثیرگذارتر است. مثلا می‌توانید برای تأکیدگذاری روی برخی کلمات گام صدای خود را بالاتر ببرید تا توجه مخاطب جلب شود.

طرز نشستن یا ایستادن روی کیفیت صدا تأثیر می‌گذارد. صاف و بدون قوز بنشینید و بایستید تا بتوانید درست نفس بکشید و کلمات را با صدای رسا تلفظ کنید. در مورد وضعیت سر نیز اگر چانه را بالا بگیرید و سر را اندکی کج کنید، از رزونانس صدا کاسته می‌شود و بیان واضح‌تری خواهید داشت. همچنین یادتان باشد اگر شانه‌ها را منقبض کرده و به گوش خود نزدیک کنید، بخش قابل ملاحظه‌ای از قدرت بالقوه‌ی صدایتان را از دست خواهید داد.

رای اینکه بتوانید پرحرارت و انگیزشی صحبت کنید، باید شخصیت، محتوای کلام و نیت‌تان از پیامی که به مخاطب می‌رسانید همگی در یک راستا باشند. شخصیت یعنی خودِ خودتان با همه‌ی افکار و تجاربی که موجب تمایزهای فردی می‌شوند و به شرایط منحصربه‌فرد زندگی افراد بستگی دارند. محتوای کلام هم که معلوم است، یعنی همان موضوع صحبت، پیامی که در قالب کلمات به مخاطب‌‌تان ارائه می‌دهید. نیت نیز به هدفی گفته می‌شود که انتظار دارید در نتیجه‌ی صحبت‌هایتان کسب کنید. وقتی این سه، شخصیت و محتوای کلام و نیت، بر یکدیگر منطبق باشند، صدایتان سرشار از شور و حرارتی خواهد شد که مخاطب را میخکوب می‌کند. افرادی که این‌گونه صحبت می‌کنند، کلام‌شان معتبر و راستین به نظر می‌‌رسد، در حالی که مثلا اگر نیت‌تان نامشخص یا در تضاد با پیامی که منتقل می‌کنید باشد، از قدرت صدایتان کاسته خواهد شد و در نهایت بی‌مخاطب می‌مانید!